หากฉันเป็นใครสักคนในเรื่องมัทนะพาธา

มีคนเคยบอกว่า…

“ คาบเรียนที่ทำให้เรามีความสุขที่สุด คือคาบเรียนที่นักเรียนหัวเราะดังที่สุด และแววตาเบิกโพลงที่สุด ”

ทุกผลงานบทกลอนเปล่าที่นักเรียนนำมาอ่าน แลกเปลี่ยนกันหน้าชั้น ในคาบภาษาไทยครั้งนั้น ได้แสดงให้เห็นว่านักเรียนมีความคิดสร้างสรรค์ และกล้าแสดงออกในเรื่องต่าง ๆ ทั้งความรัก เพศ ความเป็นธรรม และความเท่าเทียม

กับกิจกรรม “ หากฉันเป็นใครสักคนในเรื่องมัทนะพาธา ”

ตั้งแต่วันนั้นมา คาบภาษาไทย จึงเป็นคาบแห่งการเปิดกว้างทางความคิด การตั้งคำถาม และความรัก โดยมีนักเรียนเป็นคนเปิดทาง

STEP 1 ให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องมัทนะพาธา

STEP 2 “ หากฉันเป็นใครสักคนในเรื่องมัทนะพาธา ”

1. นักเรียนเลือกตัวละครที่ชื่นชอบมา 1 ตัว

2. ให้นักเรียนจินตนาการว่า หากนักเรียนเป็นตัวละครที่เลือกมา นักเรียนจะมีความคิด ความรู้สึกอย่างไร หากได้กระทำหรือถูกกระทำเหมือนกัน

3. เขียนอธิบายความคิดความรู้สึกนั้น ให้อยู่ในรูปแบบของกลอนเปล่า* (blank verse) 

กลอนเปล่า* - ลักษณะคำประพันธ์ประเภทหนึ่งที่ไม่มีข้อจำกัดด้านการสัมผัส ฉันทลักษณ์ แต่เน้นการเลือกใช้ถ้อยคำ จังหวะ การเว้นวรรค และเว้นบรรทัด

STEP 3 อ่านให้เพื่อนฟังหน้าชั้น

ผลงานของนักเรียน กับเรื่องราวที่ครูได้รับ

ผลงานที่ 1 

พบว่านักเรียนได้นำเสนอความคิดความรู้สึก และการตั้งคำถามที่สอดคล้องกับบริบทปัจจุบัน

นักเรียนเลือกตัวละครที่ไม่ได้เป็นตัวละครเด่น คือ มายาวิน (มายาวินเป็นคนธรรพ์ที่รับใช้สุเทษณ์เทพบุตร) โดยนักเรียนเขียนอธิบายความรู้สึกเป็นกลอนเปล่าว่า

" ผมหลงรักทุกอย่างที่เป็นไปไม่ได้

ทั้งท้องฟ้า คลื่นทะเล สายลม

หรือแสงตะวันที่กำลังลาลับขอบฟ้าเวลานี้

มันแปลกดี ที่ผมชอบรอยยิ้มของคุณ

ชอบที่ทำให้คุณมีความสุข

ชอบที่ทำให้คุณมีความรัก

แม้ความรักของคุณ จะทำให้ผมทุกข์ใจจะขาด

แหงสิ

ก็ผมรักทุกอย่างที่เป็นไปไม่ได้

รวมทั้งรักคุณด้วย

คุณสุเทษณ์ "

รับที่ 1

จากกลอนเปล่าของนักเรียนแสดงให้เห็นว่านักเรียนมีความคิด จินตนาการ และเปิดกว้างในเรื่องความหลากหลายทางเพศ และมีความคิดสร้างสรรค์ที่จะแหวกขนบของวรรณคดี วรรณกรรม ซึ่งสอดคล้องกับยุคสมัยที่กำลังให้ความสำคัญกับเรื่องเพศ

บรรยากาศในห้องตอนที่นักเรียนคนนั้นอ่านกลอนเปล่าให้เพื่อนฟัง ทุกคนในห้องฮือฮาและว้าวซ่ามาก มันเป็นอะไรที่ไม่เคยมีมาก่อน หรือไม่มีใครกล้าคิด ตั้งแต่วันนั้นมา คาบภาษาไทย จึงเป็นคาบแห่งการเปิดกว้างทางความคิด การตั้งคำถาม และความรัก โดยมีนักเรียนคนนี้เป็นคนเปิดทาง

ผลงานที่ 2

นักเรียนอีกห้องหนึ่งเลือกนางมัทนา โดยพรรณนาอารมณ์ความรู้สึกที่ไม่ยุติธรรม ที่ตนเองรักท้าวชัยเสน แต่กลับถูกสุเทษณ์บังคับให้นางรัก และกลั่นแกล้งนาง

" ชีวิตฉันเหมือนละครหลังข่าว

ทุกคนในเรื่องกลัวตัวเองจะเสียใจ

แต่ไม่มีใครรู้เลยว่า

วิธีที่ทำให้ตนเองหลบหนีความเสียใจ

ได้ทำให้คนคนหนึ่งตายทั้งเป็น "

ผลงานที่ 3

นักเรียนอีกคนก็พรรณนาอารมณ์และความห่วงใยที่สุเทษณ์มีให้นางมัทนา

" ฉันเสกเธอเป็นดอกกุหลาบ

เพราะเป็นดอกไม้ที่สวยที่สุด

ฉันเสกเธอให้มีหนามแหลมที่สุด

เพราะฉันเป็นห่วงเธอที่สุด "

ผลงานที่ 4

“ พระจันทร์… ฉันเหนื่อย

บางทีการเป็นดอกไม้ ที่ไม่ต้องรับรู้อะไร 

อาจจะมีความสุขมากกว่าเสียอีก

ถ้าย้อนเวลากลับไปได้

จากที่อธิษฐานขอให้พระจันทร์เต็มดวงไว ๆ

ฉันคงจะขอให้

ไม่ต้องมีพระจันทร์อีกเลย คงจะดีกว่า ”

ผลงานที่ 5

“ ถ้าแกถามว่าใครคือที่ 1 ในใจเรา

เราก็จะตอบว่าเป็นแกเสมอ

แต่เหตุการณ์หลาย ๆ อย่างที่เกิดขึ้นในความสัมพันธ์ของเรา

ทำให้เราไม่ได้อยู่กับแกเพราะรัก…

แต่เพราะทน

ทนเพราะอยากจะมีแกอยู่ในชีวิตต่อไป

ทนจนความสัมพันธ์ของเราเลือนลาง ความรู้สึกจางลง

เหลือเพียงสถานะที่ชัดเจน 

ว่าเรายืนอยู่ตรงไหน ”

รับที่ 2

ทุกกลอนเปล่าที่นักเรียนนำมาอ่าน ทำให้ผมเห็นว่าเด็ก ๆ กล้าคิด กล้าเขียน กล้าตั้งคำถาม และซึมซับความงามของภาษาไปด้วยในขณะเดียวกัน เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องฉันทลักษณ์และความถูกผิด

รับสุดท้าย

เมื่อจบคาบ มีนักเรียนเดินมาบอกผมว่า

" หนูเคยอยากเป็นนักเขียน แต่ก็ล้มเลิกไป เพราะถูกตำหนิและถูกสอนให้เขียนตามค่านิยม และความถูกต้องของแบบเรียน แต่พอเรียนกับครู หนูกล้าที่จะนำมันออกมาเขียนอีกครั้ง ไว้จะเอามาให้ครูดูนะคะ " ผมนี่ตัวลอย และอบอุ่นใจมาก ๆ เลย

จากเดิมที่ผมคาดหวังให้นักเรียนเขียนแสดงอารมณ์ แสดงจินตนาการได้ แต่วิธีการดังกล่าวได้เป็นการจุดประกายให้นักเรียนแสดงศักยภาพที่ไร้ขีดจำกัด...เพราะวิธีการที่เราไม่จำกัดความคิดของนักเรียน

รับมาและขอส่งต่อ

“ นักเรียนไม่ได้เรียนหนังสือเพื่อครู แต่ครูต่างหากที่สอนหนังสือเพื่อนักเรียน ”