เราได้มีโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาสื่อเพื่อสร้างเสริมประชาธิปไตยโครงการหนึ่ง สิ่งที่เรามั่นใจเป็นอย่างแรกเลยคือเราถนัดบอร์ดเกมมากที่สุด555 และเราก็มีลูกสมุนตัวน้อยคือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เคยเล่นบอร์ดเกมกับเรามาก่อนและเริ่มเข้าสู่วงการบอร์ดเกมตามที่เราได้ป้ายยาไว้อย่างกำลังจะถอนตัวไม่ขึ้น 5555

เริ่มแรกที่จะเกิดบอร์ดเกมชิ้นนี้ เราได้รับแรงบันดาลใจมาจากบอร์ดเกมเพื่อการศึกษาเกี่ยวกับประชาธิปไตยในหลายๆเกม ตัวอย่างเช่น เกมการ์ดพลังสิทธิ การ์ดพลังสื่อ ซึ่งเป็นเกมที่ให้ผู้เล่นคำนึงถึงเรื่องของสิทธิ์ และการเท่าทันสื่อในยุคปัจจุบัน และบอร์ดเกม sim democracy ที่เป็นบอร์ดเกมเพื่อส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตย แต่สื่อถึงความเป็นประชาธิปไตยในระดับมหาภาค และการจัดสรรทรัพยากรเพื่อกระจายสู่ฝ่ายต่างๆ อย่างไรก็ตามเรารู้สึกว่าเกมดังกล่าวพูดถึงเรื่องไกลตัว ทั้งนี้เรามีความมุ่งหมายว่าเราอยากให้ประชาธิปไตยที่เราอยากจะสื่อสารกับผู้เล่นเป็นประชาธิปไตยที่มาจากสภาพแวดล้อม และเข้าถึงง่ายที่สุดใกล้ตัวผู้เล่นมากที่สุด เพราะการที่เรานิยามคำว่าประชาธิปไตยในรูปแบบของระบอบการปกครอง และการกระจายทรัพยากร มันค่อนข้างที่จะเข้าใจยาก จึงกลายมาเป็น concept ของการดีไซน์เกมที่เราสร้างขึ้น

ด้วยความที่บอร์ดเกมสำหรับประชาธิปไตยนั้นเป็นเกมที่พูดถึงเรื่องระบอบการเมือง ระบบสังคมโลก และปัญหาระดับประเทศ เราก็เลยคิดว่าการเอากระบวนการประชาธิปไตยมาประยุกต์ใช้เป็นระบบเกมแบบนี้น่าจะเวิร์คมากกว่า เลยลองพูดคุยกับนักเรียนว่าโรงเรียนเราอ่ะ มีสิ่งที่เราคิดว่าตรงกับความหมายของคำว่าประชาธิปไตยไหม โดยเราเชื่อมโยงกับเรื่องของสิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่ เป็นแกนหลักสำคัญในการคิดค้นระบบเกม เพราะถ้าเด็กๆสามารถวางรากฐานความรู้ในเรื่องพวกนี้ได้อย่างเข้าใจ เด็กๆก็จะสามารถเข้าใจระบบและความหมายของคำว่าประชาธิปไตยได้อย่างกว้างขวางขึ้น

แต่ความยากคือระบบเกมจะต้องไม่ยากเกินไป เปิดโอกาสให้ผู้เล่นได้ถกเถียงกัน และต้องใส่กระบวนการประชาธิปไตยเข้าไปด้วย เกมแรกที่นึกถึงเลย คือเกมแนวปาร์ตี้ อย่างเกมAvalon ซึ่งเป็นเกมที่มีระบบง่ายและมีระบบเกมที่ใกล้เคียงกับกระบวนการประชาธิปไตย ตัวเกมจะเปิดโอกาสให้ผู้เล่นเลือกตัวแทนไปทำภารกิจ โดยใช้การโหวต เห็นด้วย หรือ ไม่เห็นด้วย ซึ่งเราเอาแนวคิดตรงนี้มาแปะให้เข้ากับเกมของเรา ซึ่งผู้เล่นจะได้รับบทบาทตัวละครที่แตกต่างกัน ต่างฝ่ายต่างมีวิธีการชนะที่ไม่เหมือนกัน พูดเล่นจะต้องหาวิธีที่จะเอาชนะตามเงื่อนไขของการชนะในแต่ละฝ่าย ประกอบกับในระหว่างการเล่นผู้เล่นจะต้องเลือกสถานการณ์ โดยเป็นสถานการณ์ที่ประกอบไปด้วยสิทธิเสรีภาพและหน้าที่ครบ และต้องเลือกผู้กล้าไปทำภารกิจนั้นๆ

สาเหตุที่ต้องเป็นนักเรียนดีกับฝ่ายปลาหมึกเผด็จการ ก็อดไม่ได้ที่จะคิดถึงกระบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมในยุคปัจจุบัน(ล้อกับนักเรียนเลว) แต่ในอีกแง่นึงก็อยากจะจำลองให้ตัวละครในเกมนั้นมีบทบาทที่ใกล้เคียงกับผู้เล่นซึ่งเป็นนักเรียนของเรามากที่สุด

สุดท้ายแล้วบอร์ดเกมไม่ใช่สื่อการเรียนการสอนสมัยใหม่ เพราะบอร์ดเกมมีมานานแล้ว แต่อยู่ที่ว่าเราจะเลือกเอาสื่อแบบไหนมาประกอบการสอนของเราให้เหมาะสมกับผู้เรียนมากที่สุด และสื่อการสอนที่เราถนัดมากที่สุดก็คงจะเป็นบอร์ดเกม เพราะบอร์ดเกมไม่ได้ให้ความสนุกอย่างเดียว แต่ให้ประสบการณ์ ให้กระบวนการคิด กระบวนการวางแผน การมีปฏิสัมพันธ์กันระหว่างผู้เล่น การเห็นอกเห็นใจกันระหว่างการเล่น ทั้งนี้ทั้งนั้นก็คงจะปฏิเสธไม่ได้ว่าผู้ที่เคยเล่นเท่านั้นถึงจะเข้าใจว่าบอร์ดเกมสนุกอย่างไร และก็หวังว่าบอร์ดเกมจะเป็นตัวเปลี่ยนชั้นเรียนของคุณครูหลายๆท่าน ให้มีความน่าสนใจมากยิ่งขึ้น ครูต้องทำหน้าที่เป็น GM แต่ถึงจุดหนึ่งครูก็จะทำการเปลี่ยนแปลงให้นักเรียนกลายเป็น GM (เหมือนนักเรียนเรา) ถึงแม้บอร์ดเกมชิ้นนี้จะเป็นสื่อกลางชิ้นเล็กๆ แต่ก็ถือความสำเร็จอีกหนึ่งขั้น ที่เราได้ร่วมสร้างสื่อการสอนกับน้องเล็กที่สุดในระดับชั้นมัธยมต้น

วีดีโอเพิ่มเติม https://youtu.be/Nckw5D7cH0E

สามารถดาวน์โหลดเกม print & play ได้ที่

drive.google.com/drive/folders/16wjXdKBS9A7_aMppZzX5fnH2sWT1XVYn?usp=sharing