เพราะการเรียนรู้ไม่ได้จำกัดอยู่ในห้องเรียนอีกต่อไป

วันนี้เราเลยมาแนะนำกิจกรรม "Art Journey : เดินเล่น ให้เป็นเรื่อง" กิจกรรมแบบ Walk Rally ที่จะทำให้เด็กๆ มองเห็นคุณค่าและเรื่องราวของสถานท่ีใกล้ตัวมากขึ้น โดยกิจกรรมนี้ออกแบบโดยใช้หลักการศึกษาอิงสถานที่ (Place Base Learning) มาประยุกต์ใช้ผ่านการทำกิจกรรมศิลปะ

คำอธิบาย :

เป็นกิจกรรมที่พาให้ทุกคนได้ไปสำรวจสถานที่ใกล้โรงเรียนที่เราคุ้นเคยเป็นประจำ แต่เราอาจจะมองข้ามความทรงจำหรือความคิดบางอย่างไป หลังจากสำรวจสถานที่และตกตะกอนความคิดผ่านการดู วาดภาพ หรือจดบันทึก  นำสิ่งที่ได้มาพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดของเราร่วมกับคนอื่น ๆ ก่อนนำมาสร้างเป็นผลงานศิลปะ

กิจกรรมนี้เหมาะกับใคร? : เด็กโตเพราะดูแลตัวเองได้ในระดับหนึ่ง (แต่สามารถนำกิจกรรมไปปรับใช้ได้กับทุก ๆ วัย) สามารถจัดกิจกรรมในรูปแบบค่าย ทัศนศึกษา หรือแบ่งย่อยแต่ละส่วนเป็นการเรียนรู้นอกห้องเรียนในรายวิชาใดก็ได้

ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม

1.     เกริ่นให้ตื่นเต้น

ก่อนลงพื้นที่ พูดเกริ่นนำก่อนเพื่อสร้างแรงบันดาลใจ แนะนำสถานที่คร่าวๆ อาจจะชวนคุย นำข้อมูลทางประวัติศาสตร์หรือความเป็นมาที่น่าสนใจมาเล่า กระตุ้นว่าวันนี้จะพาไปย้อนดูความทรงจำ พาไปเที่ยวกัน และมีภารกิจสนุก ๆ ให้ทำ พร้อมบอกเส้นทางการเดินทางในวันนี้คร่าว ๆ ว่าไปที่ไหนบ้าง (ควรมีสื่อ/ไฟล์ภาพแผนที่ให้เด็กดู) 

2.     วาดตามใจฉันแต่ต้องมีเรื่องเล่า

ทุกคนจะมีสมุด Sketch ประจำตัวคนละ 1 เล่ม พร้อมอุปกรณ์ที่ถนัด ดินสอ ปากกา สีไม้ ได้หมด  ผู้นำกิจกรรมสาธิตวิธีการวาดภาพ Sketch แบบง่ายๆ แล้วบอกว่าระหว่างที่เดินทัวร์ไปตามสถานที่ต่าง ๆ จะมีเวลาอยู่แต่ละที่แบบจำกัด สิ่งที่ผู้เรียนต้องทำคือ ให้วาดภาพคน สิ่งของ สถานที่ หรือวัตถุอะไรก็ได้ที่รู้สึกมีความรู้สึกบางอย่างกับสิ่งนั้น หรือมีเรื่องเล่ากับสถานที่นั้น ภายในเวลาที่กำหนด จะวาดภาพรูปแบบ ลายเส้น อะไรก็ได้ตามความถนัด เน้นผู้เรียนว่าภาพที่วาดไม่ได้วัดที่ความสวย แต่เราต้องมี “เรื่องเล่า” แฝงอยู่ในรูปภาพนั้น

3.     ชวนคิดขณะสำรวจตามสถานที่ต่างๆ

-       ผู้สอนสามารถให้ความรู้เกี่ยวกับงานศิลปะรอบ ๆ ตัว เช่น ลักษณะสถาปัตยกรรม ภูมิปัญญา หรืองานออกแบบต่าง ๆ ที่ไม่จำเป็นต้องสวยงามแต่ชวนให้ผู้เรียนขบคิด (เช่น ป้ายโฆษณานี้เห็นแล้วรู้สึกอยากซื้อมั้ย ทางเท้าตรงนี้รู้สึกเป็นยังไง )  

-       ถ้าเที่ยวชมสถานที่พร้อม ๆ กับการได้พูดคุยกับเจ้าของสถานที่ หรือคนที่อยู่บริเวณนั้นประจำจะดีมาก

-       ให้เวลาผู้เรียนได้ปลีกตัวไปสำรวจและวาดภาพเงียบๆ ตามอัธยาศัย

4.     Sticker แสดงความรู้สึก

เมื่อสำรวจเสร็จพามานั่งรวมกัน ให้ผู้เรียนแปะ Sticker ที่แสดงความรู้สึกตามสถานที่ต่างๆ ลงบนแผนที่จำลองอันยักษ์

จุดประสงค์ เพื่อเป็นการตั้งต้นให้ผู้เรียนนึกถึงความรู้สึกและเรื่องราวของตัวเองผ่านสีต่างๆของ Stickerก่อน (ถ้าให้ออกมาพูดเลยบางคนจะงงๆ นึกไม่ออก หรือไม่กล้าพูด)

ตัวอย่างสี Sticker แทนความรู้สึก

สีเหลือง – มีสิ่งสวยงาม มีงานศิลปะ หรือรู้สึกสบายใจเมื่อได้อยู่

สีเขียว – มีความทรงจำดีๆ หรือเรื่องเล่าสนุกๆอยู่

สีแดง – มีเรื่องเล่าเชิงลบเกี่ยวกับสถานที่แห่งนั้น

สีม่วง – เป็นจุดที่อยากให้ปรับปรุง / จุดที่รู้สึกอยากให้ชุมชนให้ความสำคัญ

5.   Post it บอกความในใจ

แจกโพสอิท ให้เขียนข้อความสั้น ๆ หรือวาดภาพง่าย ๆ แล้วนำมาแปะตามสถานที่ต่างๆ เพื่อขยายความว่าเหตุผลที่เราแปะ Sticker ลงไปในสถานที่นั้นๆ เพราะอะไร เช่น

- มีเรื่องเล่าสนุก ๆ เศร้า ๆ มีความทรงจำอะไรกับสถานที่นี้มั้ย(ไร้สาระได้เต็มที่)

-ชวนคุยเรื่องสถานที่ ที่มีความแตกต่างทางวัฒนธรรม เช่น ศาสนา พิธีกรรม ให้เด็ก ๆ ที่มีความเชื่อต่างกันได้เล่าสู่กันฟัง แลกเปลี่ยนกัน (อย่างชุมชนที่เราไปคือชุมชนกุฎีจีนจะมีทั้งวัดไทย จีน และโบสถ์คริสต์)

- ชอบ-ไม่ชอบ สถานที่แห่งนี้เพราะอะไร 

- สิ่งที่คนอื่นชอบมองข้ามเกี่ยวกับสถานที่แห่งนี้

- ถ้าอยากแก้ไข ปรับปรุงสถานที่ หรือบริเวณนี้ อยากทำอะไร ศิลปะและการออกแบบ เข้าไปช่วยอะไรได้มั้ย?

จากนั้นผู้สอนสรุปความรู้ และสั่งการบ้าน/ ฝากอะไรไปชวนคิดต่อ

6.     ต่อยอดเป็นผลงานชิ้นโบว์แดง (สามารถนำกิจกรรมนี้กลับไปทำในห้องเรียนได้)

-       ขยายความจากตอนแรก นำภาพวาด Sketch ตอนนั้นตัดมาทำเป็น Collage ในสมุดภาพ Scrapbook ตกแต่งเพิ่มเติมกับวัสดุหรือรูปภาพอื่น ๆ ตามแต่เทคนิคที่ผู้เรียนถนัดหรือสนใจ

-อย่าลืมให้โจทย์ของ Scrapbook เพื่อกำหนดกรอบในการทำงาน

ทำไมต้อง Scrapbook?

- มีรูปแบบไม่ตายตัวทั้งจำนวนหน้า และรูปเล่ม ความหลากหลายทั้งเทคนิค และเรื่องราว ผู้จัดทำสามารถใช้อิสระเต็มที่ในการสร้างสรรค์ ทำให้สามารถแสดงตัวตนได้เป็นอย่างดี

- ง่ายต่อการสร้างสรรค์ เหมาะสำหรับทุกเพศทุกวัยเพราะสามารถเลือกใช้เทคนิคหลากหลายตามความเหมาะสม

- เอาไปประยุกต์กับการเรียนการสอน หัวข้อใดก็ได้ 

7.     นำผลงานจัดเป็นนิทรรศการขนาดย่อม ให้ทุกคนได้ชื่นชมและแลกเปลี่ยนความเห็นกัน

(หรือจะไปจัดนิทรรศการในชุมชนหรือสถานที่นั้นแบบปังๆ ชวนผู้เฒ่าผู้แก่ พ่อแม่พี่น้องตัวเองมาดูผลงานด้วยก็ได้) เป็นการสร้างความภาคภูมิใจ และเด็ก ๆ ได้มีปฏิสัมพันธ์กับคนครอบครัวหรือชุมชนด้วย