บอร์ดเกมทีมโค้ดดิ้งดับไฟพิทักษ์ป่า

การสร้างเสริมทักษะการคิดเชิงคำนวณไปพร้อมกับความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมจะส่งผลให้นักเรียนเป็นพลเมืองโลกที่เข้มแข็ง เป็นแรงสำคัญในการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม"

บอร์ดเกมเชิงบริบทสร้างเสริมทักษะการคิดเชิงคำนวณและความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อม เรื่อง ทีมโค้ดดิ้งดับไฟพิทักษ์ป่า เป็นเกมที่สร้างสรรค์ขึ้นในช่วงสถานการณ์ไฟป่าที่จังหวัดเชียงใหม่รุนแรง เราจะเห็นเฮลิคอปเตอร์บินวนตักน้ำไปดับไฟตลอดเวลา ซึ่งการศึกษาที่ดีที่ช่วยสร้างความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลให้นักเรียนเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งจะช่วยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโลกและลดปัญหาสิ่งแวดล้อมได้ ดังนั้นบอร์ดเกมนี้ได้เผยแพร่ให้ผู้ที่สนใจนำไปปริ้นเล่นได้เองที่ gg.gg/myovk ซึ่งมีผู้ดาวโหลดเกมไปมากกว่า 110 คน เมื่อเล่นเกมเสร็จนักเรียนได้ร่วมกันสรุปความรู้จากกิจกรรม พบว่านอกจากบอร์ดเกมนี้ช่วยส่งผลให้ผู้เรียนมีทักษะการคิดเชิงคำนวณและความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อม วิชา วิทยาศาสตร์ (วิทยาการคำนวณ) ที่สูงขึ้นกว่าก่อนเรียน ยังช่วยส่งเสริมทักษะการการคิดเชิงคำนวณ เป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง และเพิ่มความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อม ช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เกิดทักษะการในศตวรรษที่ 21 เช่น ทักษะการแก้ปัญหา ทักษะการทำงานร่วมกัน และทักษะการคิด อีกด้วย

ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม จากกระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษาการแก้ปัญหาด้วยกระบวนการ MAPDES

ดังนี้

Step M ขั้นการสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้อย่างมีชีวิตวีวา (Motivation)

1.1. ครูได้ชวนคิดถึงปัญหาวิกฤติหมอกควันและไฟป่าของภาคเหนือเป็นเป็นการสร้างแรงจูงใจและให้ตระหนักถึงความสำคัญด้านสิ่งแวดล้อมให้นักเรียน ว่าวิกฤตสิ่งแวดล้อมยังคงเป็นวาระของโลกที่ยังต้องการมาตรการการแก้ไขในระดับการสร้างจิตสำนึกในรักษาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาวิกฤตมลพิษหมอกควันและฝุ่นละอองในอากาศที่เกิดขึ้นทุกปีในเขตพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ภาคเหนือของประเทศไทย โดยดัชนีคุณภาพอากาศ (Air Quality Index : AQI) หรือค่า PM 2.5 นั้นบ่งชี้ว่าสภาพอากาศไม่ดีอย่างยิ่ง ส่งกระทบด้านสุขภาพ จากนั้นยกตัวอย่างวิธีการดับไฟป่าของเฮลิคอปเตอร์ในช่วงวิกฤติไฟป่าของเชียงใหม่ ซึ่งเฮลิค๊อปเตอร์ได้บินวนตักน้ำไปดับไฟป่า 

1.2. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน

Step A การวิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา (Analyze)

1.3. ครูกำหนดสถานการณ์ปัญหาหมอกควันและไฟป่าแล้วให้บทบาทสมมุตินักเรียนเป็นทีมโค้ดดิ้งเขียนโปรแกรมคำสั่งให้เฮลิคอปเตอร์บินตามบัตรคำสั่งไปทำภารกิจดับไฟป่าดังนี้ “เนื่องจากเกิดวิกฤติไฟป่ารุนแรงมาก จึงจะต้องมีอาสาสมัครมาเป็นทีมโค้ดดิ้งช่วยกันเขียนโปรแกรมคำสั่งบังคับเฮลิคอปเตอร์ให้ไปโปรยน้ำดับไฟป่า ดังนั้นนักเรียนจะต้องวิเคราะห์หาเส้นทางที่สั้นที่สุดเพื่อจะได้ไปถึงจุดที่ไฟไหม้ให้เร็วที่สุด

1.4. ครูแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน จากนั้น มอบ “บอร์ดเกมเชิงบริบทสร้างเสริมทักษะการคิดเชิงคำนวณและความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมเรื่อง ทีมโค้ดดิ้งดับไฟพิทักษ์ป่า (Contextual Board game-based learning for Promoting Computational Thinking and Environmental Awareness)” ให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม

Step P วางแผนการแก้ปัญหา (Plan)

1.5. ให้นักเรียนเปิดบอร์ดเกมฯ แล้วจัดเรียงอุปกรณ์ แผนที่ บัตรคำสั่ง แล้วครูอธิบายกติกาของบอร์ดเกมฯ ซึ่งมี 3 ด่าน แต่ละด่านจะมีวิธีการเล่นดังนี้

1.5.1. กางแผนที่ป่าซึ่งเป็นบริบทของสถานที่ของดอยสุเทพปุยและจังหวัดเชียงใหม่

1.5.2. วางแผ่นเฮลิคอปเตอร์ไว้บนช่องใดก็ได้เพื่อเป็นจุดเริ่มต้น

1.5.3. วางแผ่นไฟไหม้ป่าไว้เพื่อเป็นเป้าหมายในการบินไปดับไฟป่า

1.5.4. ให้ผู้เล่นวิเคราะห์เส้นทางบินที่สั้นที่สุดจากจุดเริ่มต้น (แผ่นเฮลิคอปเตอร์) ไปยังจุดเป้าหมาย (แผ่นไฟไหม้ป่า) โดยจะต้องผ่านอ่างเก็บน้ำเพื่อตักน้ำทุกครั้ง

Step 4 D ดำเนินการแก้ปัญหา (Do)

1.5.5. ให้ผู้เล่นวางเรียงแผ่นบัตรคำสั่งลงในแผ่นโค้ดดิ้ง

1.5.6. โดยเรียงลำดับขั้นตอนในการบินของเฮลิคอปเตอร์ไปดับไฟป่า จากซ้ายไปขวาแล้วจากบนลงล่าง

Step E การตรวจสอบและประเมินผล (Examine)

1.5.7. สลับกันตรวจโปรแกรมดับไฟป่าที่ได้จาก การเรียงบัตรคำสั่ง ผู้ที่ทำภารกิจดับไฟสำเร็จ จะได้รางวัลเป็นแผ่นการ์ดสีเขียวคนละ 1 ใบ ผู้ที่ทำภารกิจไม่สำเร็จจะได้แผ่นการ์ดสีเหลืองคนละ 1 ผู้เล่นที่ลดค่า PM 2.5 ได้มากที่สุดจะเป็นผู้ชนะ” โดยค่า PM2.5 เริ่มต้นอยู่ที่ 200

1.6. เมื่อจบเกมให้ผู้เล่นสรุปความรู้ที่ได้จากเกมลงในแผ่น “สรุปความรู้ที่ได้จากเกมทีมโค้ดดิ้งดับไฟพิทักษ์ป่า” ซึ่งแผ่นสรุปความรู้นี้จะบูรณาการเข้ากับวิชา คณิตศาสตร์ สุขศึกษา ภาษาไทย และ ภาษาอังกฤษ

1.7. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ที่ได้จากการเล่นบอร์ดเกมเชิงบริบทสร้างเสริมทักษะการคิดเชิงคำนวณและความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมเรื่อง ทีมโค้ดดิ้งดับไฟพิทักษ์ป่า (Contextual Board game-based learning for Promoting Computational Thinking and Environmental Awareness)” 

1.8. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนและแบบประเมินความพึงพอใจ

Step S ฝึกจนชำนาญ (Skillful)

1.9. กลับมาเล่นซ้ำอีกรอบเพื่อให้เกิดความชำนาญ