ไอติมเขย่าโลกกับสถานะของสาร

เป้าหมาย สอนคาบวิทยาศาสตร์ เรื่องสถานะและการแยกสาร

กระบวนการ

ชั่วโมงที่ 1 : Intro

ช่วงแรกที่อยากจูงเข้าเนื้อหา: เป้าหมายคือคุยเรื่องของเหลว ของแข็ง

• ชวนคุยเรื่องหน้าร้อน น้องเหลือเกิน เรากินอะไรแก้ร้อนกันดี
• เด็กๆ บอกอยากกินไอติม
• ชวนคุยต่อเรื่องไอติมเรื่อยๆ -- ต้องรสอย่างๆ / ส่วนมากกินไอติมกัน / ละลายแล้วไม่อร่อย ไอติมต้องแข็ง

หลังจากที่บิ้วคุยเรื่องไอติมสนุกสนาน ซึ่งสอดแทรกเรื่องสถานะเรียบร้อย ก็ชวนเด็ก ๆ ว่า

“ลองทำไอติมกันไหม” เป็นคำถามที่จะทำให้เขากระตือรือร้นมาก ๆ เด็ก ๆ จะยิงคำถามมาเอง ว่า ทำตอนไหน ” “ ทำอะไร ” “ ลองแบบนี้ไหม”

(มีเด็กคนนึงโยนมาว่า หรือเราจะแค่เอาน้ำอัดลมใส่น้ำแข็งก็ได้ ในฐานะครู เราเลยยิงกลับไปว่า ทำไมต้องซื้อน้ำอัดลมที่มีแต่ค่าโฆษณาและไม่มีประโยชน์ สอนแทรกไปเลย)

ชวนให้เด็ก ๆ คิดว่าทำไอติมแบบไหนได้บ้าง แต่สุดท้ายเราอยากมาจบที่ไอติมหลอด/ปั่น

จนจะหมดชั่วโมงที่ 1 เราพูดกันแต่เรื่องไอติม กินแล้วเจ็บฟัน ถ้าวางไว้ก็ละลาย 

น้ำอยู่ได้หลายแบบเหมือนกันเนอะ แข็งก็ได้ เหลวก็ได้ แล้วเป็นอย่างอื่นได้อีกไหม (เป็นไอก็ได้นะครู)

เราสรุปว่าสิ่งที่คุยกับไปทั้งหมด เรียกว่าสถานะ

กิจกรรมเล็กน้อยทำให้ active และเห็นไปด้วย ใช้ร่างกายสมมติเรื่องสถานะ ชวนนักเรียนลุกขึ้นและ ..

• กอดแน่นๆ -- นี่คือของแข็ง
• ยืนกอดหลวมๆ พร้อมเปลี่ยนกับภาชนะ -- นี่คือของเหลว
• ยืนไหนก็ได้ -- นี่คือแก๊ส

ชั่วโมงที่ 2: การทดลอง

1. เตรียมของมาปั่นไอติม (ไอติมหลอดที่เขย่า ๆ)
2. อุปกรณ์ : นม น้ำแดง นมข้น ไม้เสียบ เกลือ ปรอทวัดอุณหภูมิ
3. ใบงาน ที่มีตารางเพื่อทำการทดลอง ไว้จดตัวแปรและผล แช่น้ำแข็ง vs. แช่น้ำแข็ง+ใส่เกลือ vs. แช่น้ำแข็ง+ใส่เกลือ+เขย่า
4. โจทย์คือ : วันนี้ร้อนเหลือเกิน “ทำยังไงให้กินไอติมได้เร็วที่สุด”
5. ชวนดูตาราง สอนว่าอะไรเป็นเงื่อนไข อะไรเป็นตัวแปล (อันนี้ได้ทั้งตัวชี้วัดเรื่อง กระบวนการและแก้ปัญหาในชีวิตเพื่อให้ได้สิ่งที่ดีที่สุด)
6. ลงมือทำ
7. แบ่งหน้าที่ : คนสังเกต คนดูอุณภูมิ คนถือปรอท คนใส่เกลือ คนหมุนถัง
8. เอาปรอทวัดอุณหภูมิมาวัด เวลามีน้ำแข็งเฉย ๆ

พอใส่เกลือแล้วเกิดอะไรขึ้น ??

(เด็ก ๆ ตาลุกวาว -- ครูมันวิ่งลงจากศูนย์ !! ) เมื่อนักเรียนเห็นว่าในปรอทมันไหลลงต่ำกว่าศูนย์ ก็เชื่อมโยงเรื่องความเย็น

แล้วมันแปลว่าอะไร เกลือเป็นส่วนไหม เล่าให้เข้าใจว่าทำไมต้องใส่เกลือ (เกลือดูดความร้อนเข้าตัวนะ)

นอกจากนี้ สามารถฉวยโอกาสเข้าคณิตศาสตร์ (ครูก็สอนอยู่) นี่คือเลขจำนวนเต็มแบบติดลบ (ปกติเด็ก ๆ ยังไม่เคยเห็นในชีวิตจริง)

เรื่องที่เรียน = มันคือเรื่องใกล้ตัว

แล้วทำไมต้องหมุน ?? ชวนนักเรียนลองหมุน (มันแข็งเร็วขึ้น !!) เล่าให้เข้าใจว่ามันเวลาหมุน โมเลกุลวิ่งชนกันเร็วขึ้น ก็มีพลังมากขึ้น ดีมากกว่าหยุดเร็ว

ชั่วโมงที่ 3: การประยุกต์

ครูชวนพี่ ๆ สอนน้องป.2 แต่เปลี่ยนรูปแบบ หากว่าเราไม่มีเครื่องนี้เราจะทำไอติมได้อย่างไร / ถ้าอยากทำที่บ้านจะทำยังไง

อุปกรณ์ : น้ำหวานใส่ถุง น้ำแข็งใส่ถุง (ที่ใหญ่กว่า) เกลือ

หากมีของพวกนี้ -- แล้วทำยังไงต่อดี

พี่ๆ จัดเต็นท์ให้น้อง เตรียมอุปกรณ์ให้ทุกอย่าง ชวนให้น้องเขย่าอย่างเดียว เมื่อมันแข็ง น้อง ๆ ก็ว้าว พี่ ๆ ก็ว้าว (ว้าวครูมันแข็งแล้ว)

รวบสรุปต่อว่า อันนี้สร้างอาชีพได้นะ ต้นทุนไม่ได้เยอะเลย ดัดแปลงให้แปลกใหม่ก็ได้ เช่น ทำสีเป็นชั้นเหมือนสายรุ้งก็ได้

ผลลัพท์

• จากที่เราคุยไปทำไป ครูอธิบายไป เด็ก ๆ เริ่มไม่ได้สนใจไอติม แต่กลับเป็นคำว่า “ทำไม ทำไม ทำไม ” คำว่าเมื่อไหร่จะได้กินโดนตัดออกไปเลย เป็นคำว่า “ฉันลองทำบ้าง” มาแทน ทุกคนแอคทีฟหมดเพราะมีหน้าที่ พอได้พาทำแล้วเหมือนเด็กๆ เขาอิ่มตัว
• เมื่อลองเอาคำถามข้อสอบมาถาม เด็ก ๆ ก็ตอบได้ ทำให้รู้สึกว่าคุ้มแล้ว ไม่ได้สอนแบบติว แต่เด็ก ๆ ก็ตอบได้จากการได้ลงมือทำและการคุยกัน
• พอจัดงานโรงเรียน เด็ก ๆ ก็มายืมถังไปทำขายที่ตลาดนัด เด็ก ๆ ได้ทำซ้ำ เห็นซ้ำ และได้เรียนรู้ว่าสามารถเป็นอาชีพได้ด้วย
• เด็ก ๆ ได้เรียนแบบ เห็นจากตาจากมือของเขาเอง ทำให้ยังจำได้แม้ผ่านไปหลายเดือนก็ยังจำได้อยู่ ครูก็เชื่อมโยงเรื่องเก่ากับเนื้อหาใหม่ (เรื่องควัญ) เด็ก ๆ ก็ “อ๋อ” เพราะเคยลงมือด้วยตัวเอง

สุดท้าย ขอทิ้งว่าความเป็นครูของครูแอน คือ 

การ “ฉวยโอกาส” การเรียน 

หากกิจกรรมนึงเชื่อมโยงอะไรได้ก็จะโยง 

การเรียนการสอนไม่ต้องเปิดหนังสือก็ได้

เราสามารถสอนวิชาอื่นและเร่ิมพูดถึงเนื้อหาอื่นไปได้ด้วยเลย 

เพราะเหตุการณ์อยู่ต่อหน้า 

เราเก็บให้หมด 

ไม่ว่ามันจะลามกี่วิชา 

ถ้าเราให้เด็กได้ เราก็ต้องให้อย่างเต็มที่ ถือว่าเป็นกำไรของผู้เรียน

เจ้าของไอเดีย : ครูแอน