ฝึกการถาม แล้วมาสร้างนวัตกรรมแก้ปัญหา

คาบเรียนของครูต้นกล้าที่ออกแบบให้เด็กได้เรียนรู้ ฝึกการแก้ปัญหา หาปัญหาเพื่อสร้างนวัตกรรม 

ได้ใช้คอมพิวเตอร์ค้นหาข้อมูลที่ทำให้เด็ก ๆ ตื่นเต้นและสนใจอยากเรียนรู้

ขั้นตอนการทำกิจกรรม

1. ให้เล่นเกมจับคู่ ให้นักเรียนได้ลองคิดเอง จับคู่ว่าส่ิงไหนเป็นนวัตกรรม สิ่งไหนเป็นเทคโนโลยี สิ่งไหนไม่ใช่ สลับกันเล่น 

2. เด็ก ๆ เริ่มคิดว่าทำไมแต่ละข้อเขาได้หรือเสียคะแนน ครูชวนคิดให้ทบทวนด้วยการถามแล้วให้เด็ก ๆ ช่วยกันตอบว่าทำไมข้อนี้ถึงตอบแบบนี้

3. เทคโนโลยีที่รู้จักอันไหนพัฒนาได้ อันไหนเมื่อก่อนเคยใช้ อันไหนไม่มี ไม่เคยเห็นแล้วเพิ่งจะมามี ถามให้เด็กคิดตอบ

ให้เด็กใช้มือถือค้นหาข้อมูล ปล่อยให้เด็กปรึกษากัน เถียงกันในกลุ่ม เด็ก ๆ กระตือรือร้นที่จะหาข้อมูลและยกมือตอบคำถาม

4. ครูชวนสรุปว่าแต่ละอย่างใช่หรือไม่ ครูคอยแนะนำว่าโดยใช้คำถามปลายเปิด เป็นแบบนี้แล้วจะเป็นอย่างไรต่อไปได้อีก

กระบวนการนี้ใช้กับเรื่องอื่นได้ด้วย เช่น ขยะ การใช้มือถือ การมาโรงเรียนสาย

หลังจากที่ครูต้นกล้าได้เข้าอบรมกับ NIA ก็ได้เอากระบวนการนี้มาปรับใช้กับการจัดการเรียนรู้

1. ให้เด็ก ๆ ได้ตั้งคำถามโดยสร้างสถานการณ์ ฝึกตั้งคำถามว่าถ้าถามแบบนี้จะได้คำตอบแบบไหน เช่น ที่เรายกตัวอย่างปัญหาขยะ เด็กส่วนใหญ่ชอบทิ้งขยะ เราตั้งคำถามว่าขยะมาจากไหน เด็กจะตอบว่ามาจากที่เราทิ้งไม่เป็นที่ กินไม่เก็บ เค้าจะรู้ปัญหาถามเองแล้วเพื่อนอีกคนตอบ

2. ครูถามให้คิดเรื่องขยะว่ามีปัญหาอะไรบ้าง เด็กแต่ละคนก็จะเขียนมาหลายอย่าง แล้วให้เลือกว่าอยากทำปัญหาไหน

3. เอาปัญหาที่เลือกมาคิดว่าปัญหานี้เกิดจากใครบ้าง เด็ก ๆ จะหาว่าเกิดจากใครบ้างในโรงเรียน เกิดที่ไหน ใช้คำถาม 5W 1H เช่น ถังไม่พอเกิดจากใคร ทิ้งไม่เป็นที่เกิดจากใคร ปล่อยให้เด็กดูพื้นที่จริงเอามาตอบ

4. แบ่งกลุ่ม ให้เด็ก ๆ เอาปัญหาของทุกคนในกลุ่มมารวมว่าใครเจออะไรบ้าง ถ้ามี 5 ปัญหา เขาจะดูว่าปัญหาที่หนึ่งเกิดจากใครแก้ยังไงบ้าง แต่ละปัญหาคิดทางแก้ 3 แนวทาง แล้วโหวตว่าอยากลองแก้ปัญหาไหน เลือกมาหนึ่งปัญหา ยังไม่ต้องเลือกแนวทางแก้

5. ใช้ขบวนการหาคุนค่า ปัญหานี้แก้เสร็จคุณค่าสิ่งที่ต้องทำคุ้มค่ามั้ย ครูมีตารางวัดว่า ถ้าแก้ตรงนี้แล้วดีขึ้นมั้ย

6. ให้เด็กทดลอง เหมือนทดลองว่าทำอันนี้ ให้ออกแบบเป็นโมเดลก่อนว่าถ้าเกิดขึ้นจริง โมเดลตัวนี้จะเป็นยังไงมีการออกแบบเป็นรูปร่างวาดภาพโมเดล สร้างหลายแบบ 

7. ประเมิน เลือก และสรุปว่า ของเค้ามีแบบนี้แก้แบบนี้ได้ รถเก็บเคลื่อนที่ทำเป็นกล่องกระดาษอธิบายให้เพื่อนเข้าใจ นำเสนอสิ่งที่ทำ 

เมื่อเด็กได้เรียนรู้จากกิจกรรมนี้...

ครูเห็นว่าเด็ก ๆ แชร์กันฟังความคิดเพื่อน คิดใตร่ตรอง เรียนรู้ที่จะไปถาม กล้าถามมากขึ้น ตอนแรกที่ทำให้ลองถามบางคนไม่กล้าถามต่อหน้า ครูจึงให้ใช้วิธีพิมพ์แชท ใช้ Line หรือ Facebook พิมพ์หาตอบกันในห้อง เขาจะไม่รู้ว่าใครเป็นคนถามใครเป็นคนตอบ ใช้ร่วมกับในการเรียนมีการทดลองให้เด็กนักเรียนจำลองว่า ไปถามคนอื่น ถ้าถามคนภายนอกไปถามเอง ถ้าในห้องเรียนถ้าเราสมมติว่าไม่รู้จักกัน เพราะถ้าเค้ารู้อาจจะเขิน ไม่ได้เฉลยว่าใครตอบ รู้แค่ว่าคำตอบคืออะไร

ขอขอบคุณผู้ร่วมแบ่งปันไอเดีย :D

ครูต้นกล้า พีระภัทร์ บุญสงค์

และครูปุ๊ สุดารัตน์​ สัจจ​วิ​โส​ ผู้ร่วมสร้างสรรค์การเรียนรู้

โรงเรียนมาบอำมฤตวิทยา จ.ชุมพร