ฤดูกาลเยี่ยมบ้านของคุณครูแต่ละคนเป็นอย่างไรกันบ้างครับ

นอกจากการต้องวางแผนว่านักเรียนคนไหนอยู่ใกล้กัน เพื่อให้ไปเยี่ยมได้ในการเดินทางเที่ยวเดียว

และเอกสารต่าง ๆ ที่ต้องใช้ในการเยี่ยมบ้านนักเรียน

ปกติแล้วมีอะไรที่อีกไหมครับที่คุณครูเตรียม ก่อนที่จะก้าวเข้าไปในรั้วบ้านของนักเรียนอีกบ้าง

.

ผมรู้สึกว่าการเยี่ยมบ้านเป็นโอกาสที่พิเศษมาก ๆ ที่เราจะได้มองเห็นโลกอีกใบ

และสภาพแวดล้อมที่มีผลมาก ๆ ต่อการเติบโต การคิด ความรู้สึก การตัดสินใจ

รวมถึง "ความฝัน" ของนักเรียน ดังนั้นน่าจะเป็นช่วงเวลาเล็ก ๆ ที่เราทำอะไรสนุก ๆ

เพื่อการเติบโตร่วมกัน ของนักเรียน ผู้ปกครอง และตัวเราเองด้วย

.

.

ขั้นแรก Pre Work ออกแบบการมีส่วนร่วม

• เริ่มจากการให้นักเรียนวาดแผนที่การเดินทางจากโรงเรียนไปยังบ้านของนักเรียน

และก่อนที่เราจะรับมาเก็บไว้ให้นักเรียนลองนำกลับไปให้ผู้ปกครองที่บ้านดูก่อน

จากนั้นให้นักเรียนนำกลับไปให้คนที่บ้านดู พร้อมกับโจทย์ว่า

"ถ้าคุณครูจะมาเยี่ยมบ้าน อยากแนะนำให้ครูใช้เส้นทางไหนดี"

และนำแผนที่กลับมาส่งครู พร้อมกับคำแนะนำจากผู้ปกครองเรื่องการเดินทาง

• ฝากให้นักเรียนถามผู้ปกครองตอนนำแผนที่ไปขอคำแนะนำด้วยว่า

"มีอะไรที่อยากถามคุณครู หรือประเด็นที่อยากพูดคุยกันตอนที่คุณครูไปเยี่ยมบ้านไหม"

จริงอยู่ว่าในยุคสมัยที่ Google Map เฟื่องฟู ความจำเป็นของการแนะนำเรื่องเส้นอาจจะลดลง

แต่จุดประสงค์ของการถาม นอกเหนือจากไอเดียความเป็นไปได้ในการเดินทางเพิ่มเติม

คือการเพิ่มความรู้สึกมีส่วนร่วมในการเยี่ยมบ้านครั้งนี้ และเริ่มส่งสารว่าการเยี่ยมบ้านครั้งนี้

ผู้ปกครองจะไม่ได้เป็นแค่ passive receiver ที่รอรับการเยี่ยมเฉย ๆ อีกต่อไป

.

.

.

ขั้นที่สอง ระหว่างการเยี่ยมบ้าน

• เดินเข้าไปพร้อมกับเป้าหมาย ว่าเราอยากกลับออกมาพร้อมกับความฝันร่วมกัน
• เริ่มสร้างพื้นที่ปลอดภัยในการพูดคุยกัน ด้วยการทักทายอย่างเป็นมิตร

ถามคำถามตอบง่ายเช่น "ทานอะไรมาหรือยังคะ" ก่อนจะค่อย ๆ เข้าสู่คำถามที่ตอบยากขึ้น

เช่น "ช่วงนี้เป็นอย่างไรบ้างคะ - ช่วงโควิด ชีวิตเปลี่ยนไปอย่างไรบ้าง"

.

• รับฟัง อย่างตั้งใจ รับรู้ถึงความรู้สึกที่เกิดขึ้นในตัวเองขณะที่กำลังฟัง

รวมถึงความเป็นห่วง ความอยากถาม ความอยากแนะนำ รับรู้ถึงความรู้สึกเหล่านั้น

เก็บความต้องการต่าง ๆ ไว้ก่อน และกลับมาสู่การรับฟังอย่างตั้งใจอีกครั้ง

.

• เล่าถึงเป้าหมายของเรา ว่าเราอยากชวนคุณพ่อ คุณแม่ คุณลุง คุณน้า คุณปู่ คุณย่า

มาลองวางแผนร่วมกัน ว่าเราอยากเห็นนักเรียน (ที่นั่งอยู่ด้วยในวงสนทนานั้น) เติบโตไป

ในทิศทางไหน

• จากนั้นส่งกระดาษ A4 เปล่าให้กับทั้งผู้ปกครอง นักเรียน

จากนั้นลองให้เวลาราว ๆ 5 นาที เพื่อลองสะท้อน และเขียนถึงโจทย์ 2 ข้อต่อไปนี้

1) เราอยากให้อนาคตของเรา เต็มไปด้วย...

2) เราอยากให้อนาคตของลูก / หลาน / พ่อแม่ / ปู่ย่า / ลูกศิษย์ ฯลฯ เต็มไปด้วย...

(สามารถพิมพ์ทั้งสองคำถามไว้ในกระดาษก่อนได้)

• จากนั้นให้ทั้งสองฝ่ายแลกลองแชร์สิ่งที่ตัวเองได้เขียนลงไป โดยเราทำหน้าที่

เป็นผู้รับฟัง และลองถามคำถามเพื่อให้ทุกคนเห็นภาพตรงกันมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น

ถ้าผู้ปกครองเขียนมาว่า "อยากให้อนาคตของลูกเต็มไปด้วยความสุข" สามารถถามเพิ่มเติม

ได้ว่า "มีเหตุการณ์ สิ่งของ หรือเรื่องราวอะไรอยู่ในคำว่า ความสุข นั้นบ้าง"

.

• เมื่อทั้งสองฝ่ายได้แชร์สิ่งที่ตนเองเขียนมา และได้มองเห็นภาพความต้องการ

ของกันและกันแล้ว ความท้าทายคือการลองสรุป "จุดร่วม" หรือสิ่งที่ทั้งนักเรียน และผู้ใหญ่

ในชีวิตของพวกเขา "ต้องการร่วมกัน" โดยหัวใจของกระบวนการนี้คือการลองเขียน หรือวาด

ความต้องการนั้นออกมา และลองเช็คว่าประโยคหรือภาพ ๆ นั้นตรงกับความต้องการจริง ๆ

ของทั้งสองฝ่ายอยู่หรือเปล่า พึงระวังและตอบสนองอย่างอ่อนโยนเมื่อสังเกตุเห็นการ

ยินยอมโดยไม่ได้ยินยอมจริง ๆ เพื่อดูแลความต้องการของอีกคนหนึ่ง มากกว่าความต้องการ

จริง ๆ ของตัวเอง

• เมื่อได้มาซึ่งภาพร่วมกันของอนาคตที่ทุก ๆ คนที่นั่งอยู่ในบ้านของนักเรียน

อยากเห็นร่วมกันแล้ว ลำดับต่อไปคือการชวนตั้งคำถามต่อว่า

"มีอะไรบ้างที่เราเริ่มทำได้ทันที โดยแนะนำให้เริ่มจากสิ่งที่เล็กที่สุด

และต้องเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของตัวเองน้อยที่สุดก่อน เพื่อสนับสนุนให้

ภาพฝันนั้นเข้าใกล้การกลายเป็นภาพความจริงมากขึ้น" โดยในขั้นตอนนี้สามารถให้

ทุกคนเล่าเพื่อแลกเปลี่ยนกัน และเราเป็นผู้จดบันทึกตามได้

• ก่อนกลับ อย่าลืมขอบคุณนักเรียน และผู้ใหญ่ในบ้าน ที่เปิดพื้นที่ให้เราได้เข้าไปนั่ง

และเปิดโอกาสให้เราได้รับฟังเสียงต่าง ๆ ที่จะเป็นหนึ่งในเข็มทิศที่จะนำทางวิถีแห่งการเป็นครู

ผู้ที่จะสนับสนุนการเติบโตของนักเรียนร่วมกับทุกคนในชีวิตของพวกเขาต่อไป

แล้วก็ขอไลน์ผู้ปกครองด้วยนะ เพราะการร่วมงานกันของเราเพิ่มจะเริ่มต้นขึ้น!

.

.

.

ขั้นที่สาม หลังจากการเยี่ยมบ้าน

• สร้างกลุ่มไลน์และติดต่อกับผู้ปกครองอย่างสม่ำเสมอ โดยไม่จำเป็นต้องติดต่อ

เฉพาะเมื่อนักเรียนมีปัญหา แต่อาจจะเป็นการติดต่อเพื่ออัพเดทเรื่องราวน่าสนใจที่โรงเรียน

หรือสอบถามสารทุกข์สุขดิบด้วยคำถามตอบง่าย เพื่อให้เราที่เคยรู้จักกันแล้วไม่กลับกลาย

ไปเป็นคนแปลกหน้ากันอีกครั้ง และเพื่อให้นักเรียนมีผู้ใหญ่หลาย ๆ คนที่เป็นทีมเดียวกัน

ที่พร้อมจะสนับสนุนการเติบโต และความฝันของพวกเขา