นิทานทำมือ Active Play สำหรับเด็ก: เล่า เล่น ระบาย

เรื่อง "ขนมไทยไทยห่อใบตอง"

โดย อาจารย์ ดร.จุฬินฑิพา นพคุณ

อาจารย์ประจำหลักสูตรศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย มหาวิทยาลัยสวนดุสิต

นิทานเรื่อง "ขนมไทยไทยห่อใบตอง" เล่มนี้อาจารย์ได้ออกแบบเนื้อหาทั้งหมดและวาดภาพลายเส้นทั้งหมดด้วยตนเอง โดยใช้ Application Good Note ซึ่งเป็น Application ง่ายๆไม่ซับซ้อนมาใช้โดยใช้ปากกาวาดด้วยมือในไอแพด และรับรางวัลยอดเยี่ยม ในการประกวด นิทานสานฝัน ของมูลนิธิพูนพลัง ในปลายเดือนตุลาคม ปีพุทธศักราช 2563 ซึ่งมีรองศาสตราจารย์ ดร. ภูมิพัฒ แสงอุดมเลิศ เป็นประธาน และมีศาสตราจารย์ ดร.ประเวศ วะสี และศาสตราจารย์ ดร.วิจารณ์ พานิช เป็นกรรมการที่ปรึกษาของมูลนิธิ

สำหรับความตั้งใจในการออกแบบนิทานเล่มนี้ คือ อยากเขียนนิทานเกี่ยวกับการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยเพื่อใช้ในการพัฒนาเด็กอายุ 3-6 ปี อยากให้มีกิจกรรมในเล่มที่หลากหลายเพื่อให้เด็กมีส่วนร่วมกับผู้ปกครองและครู ภายในแนวคิด "การเล่นคือการเรียนรู้" จึงได้ออกแบบเนื้อหานิทานให้มี 3 ส่วน คือ เล่า เล่น และระบาย

1.เล่า ได้การออกแบบสร้างสรรค์เนื้อหาเรื่องให้เป็นคำกลอน เนื่องจากมีท่วงทำนองและจังหวะ ทำให้เด็กจดจำได้ง่าย และสนุกในการฟัง ทำให้เด็กรู้สึกอยากพูดตาม

2.เล่น ได้ออกแบบกิจกรรมต่อเนื่องหลังจากฟังนิทานจบเพื่อให้ผู้ปกครองและครูนำไปทำร่วมกับเด็ก

3.ระบาย ได้ออกแบบภาพวาดลายเส้น เพื่อให้เด็กได้ระบายสี ได้พัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กในการหยิบจับดินสอสี และการควบคุมทิศทางขณะระบาย อาจารย์ได้ออกแบบและวาดภาพลายเส้นประกอบด้วยตนเองทั้งหมด

มีวัตถุประสงค์ดังนี้

1.เพื่อให้เด็กได้ใช้นิทานเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ผ่านการเล่น

2.เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้การใช้ใบตองที่เป็นใบกล้วยมาใช้ห่อขนมได้มากกมายหลายอย่าง ใบตองมีกลิ่นหอม ใช้แทนห่อพลาสติกได้จึงทำให้ลดโลกร้อน และช่วยอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยได้ด้วย

3.เพื่อให้เด็กได้ทำกิจกรรมภายในเล่ม ทั้งการเล่านิทาน การทำกิจกรรมท้ายเล่ม ได้แก่ กิจกรรมการถามคำถามชวนคิดหลังการฟังนิทาน กิจกรรมต่อยอดการประกอบอาหาร และกิจกรรมต่อยอดงานศิลปะ และการระบายสี เพื่อให้ใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กอันจะเป็นพื้นฐานในการเขียนหนังสือต่อไป

ในช่่วงโควิดนี้ หากผู้ปกครองหรือคุณครูกำลังหากิจกรรมให้เด็กๆทำเพื่อให้ห่างไกลจากหน้าจอ สามารถดาวน์โหลดหนังสือนิทานเล่มนี้มาไว้ แล้วอ่านให้บุตรหลาน หรือเด็กๆฟัง และร่วมกันทำกิจกรรมที่ได้แนะนำท้ายเล่มไปพร้อมกัน น่าจะทำให้ช่วงเวลาของครอบครัว และช่วงเวลาของการเรียนเป็นช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้ และสนุกสนานไปพร้อมๆกัน

การนำไปใช้กับโรงเรียนและผู้ปกครอง

1.ผู้ปกครองสามารถทำกิจกรรมตามคำแนะนำในนิทาน

2.ผู้ปกครองที่มีบุตรหลานประมาณ 3 ขวบ สีที่ใช้ควรเป็นสีชอลก์หรือสีเทียน เพื่อง่ายในการหยิบจับเพราะจะมีขนาดใหญ่ เนื่องจากกล้ามเนื้อของเด็กยังไม่แข็งแรง แต่ 4 ขวบขึ้นไปแล้ว สามารถใช้สีไม้ สีเทียน สีเมจิก ได้ค่ะ ที่สำคัญหากบุตรหลาน หรือเด็กของคุณครูระบายสีออกนอกเส้น ไม่ควรตำหนิเด็กนะคะ เพราะศิลปะไม่มีคำว่าผิดหรือถูก ปล่อยให้เด็กๆให้สร้างสรรค์ผลงานตามที่เขาต้องการ

3.สำหรับโรงเรียนที่สนใจ หากคุณครูสอนในหน่วยที่เกี่ยวข้องกับนิทานเล่มนี้ คุณครูสามารถนำนิทานเล่มนี้แจกให้กับผู้ปกครองได้นะคะเพื่อให้เกิดการทำงานร่วมกันระหว่างครูและผู้ปกครอง คุณครูสามารถแนะนำกิจกรรมต่างๆภายในเล่มนี้ให้ผู้ปกครองได้รับทราบ และติดตามผลได้เลยค่ะ

** เพื่อเป็นการเผยแพร่ผลงานให้เกิดประโยชน์กับผู้ที่สนใจ อาจารย์ได้แนบไฟล์ไว้ด้านล่าง นิทานเรื่อง "ขนมไทยไทยห่อใบตอง" นี้ถือเป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียน ผู้ที่สนใจสามารถดาวน์โหลดไปใช้ได้ แต่ต้องได้รับการอนุญาตก่อนเท่านั้น สามารถติดต่อผ่านทางคอมเม้นท์ด้านล่าง หรือ [email protected] ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ และไม่อนุญาตให้นำส่วนใดส่วนหนึ่งของนิทานเล่มนี้ไปดัดแปลง

หากท่านผู้ปกครองหรือคุณครูที่ได้ใช้หนังสือเล่มนี้แล้ว ได้ผลเป็นอย่างไรบ้างมาเล่าสู่กันฟังบ้างนะคะ

ภาพตัวอย่างนิทานเรื่อง "ขนมไทยไทยห่อใบตอง" โดย อาจารย์ดร.จุฬินฑิพา นพคุณ ได้รับรางวัลยอดเยี่ยมจากมูลนิธิพูนพลัง ในปีพุทธศักราช 2563