คอนเสิร์ตกับการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์

หลังจากนักเรียนได้เรียนรู้เรื่อง การลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ คุณครูสามารถนำกิจกรรมนี้เพื่อใช้ในการตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนได้ โดยมีวัตถุประสงค์ดังนี้

1. อธิบายการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ในรูปแบบต่าง ๆ
2. เปรียบเทียบเหตุการณ์คอนเสิร์ตกับความรู้การลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์

กิจกรรมการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์โดยเปรียบเทียบกับเหตุการณ์ในคอนเสิร์ต

โดยครูผู้สอนสามารถเปรียบเทียบได้ดังนี้

-รั้วคอนเสิร์ต ทำหน้าที่เเสดงขอบเขตของคอนเสิร์ตและป้องกันไม่ให้ผู้คนที่ไม่ได้รับอนุญาตเข้า-ออก เปรียบเสหมือน เยื่อหุ้มเซลล์ ส่วน phospholipids ที่ทำหน้าทีแสดงขอบเขตของเซลล์ และคอยกันไม่ให้สารต่าง ๆ เข้าและออกจากเซลล์

-เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย ทำหน้าที่ควบคุม หรือ ตรวจตั๋วในการเข้าและออกจากคอนเสิร์ต เปรียบเสมือน โปรตีน (protein membrane) ที่ทำหน้าที่ คอยควบคุมสารต่าง ๆ เข้าและออกจากเซลล์

-ผู้คน ทำหน้าที่เข้าและออกจากคอนเสิร์ต เปรียบเสหมืนสารต่าง ๆ ที่จะเคลื่อนที่เข้าและออกจากเซลล์

-ขยะ เป็นของเสียจากในคอนเสิร์ต เปรียบเสมือนการของสารที่มาจากกระบวนการเมเเทลิซึมภายในเซลล์ เพื่อลำเลียงออกจากเซลล์

เมื่อนักเรียนทำกิจกรรมเเล้ว ควรได้ข้อสรุปดังนี้

• การลำเลียงสารจากความเข้มข้นมากไปยังความเข้มข้นน้อย (น้ำน้อยไปยังน้ำมาก) ได้แก่

1) การเเพร่เเบบธรรมดา (Simple diffusion) เป็นการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ เปรียบเสมือนการผ่านเข้าออกของหนู ที่ไม่จำเป็นต้องผ่านเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย (สังเกตจากจำนวของหนู หนูที่อยู่นอกรั้วมีจำนวนมาก แสดงถึงมีความเข้มข้นมาก ส่วนหนูที่อยู่ในรั้วมีจำนวนน้อย แสดงถึงความเข้มข้นน้อย)

• การลำเลียงสารจากความเข้มข้นน้อยไปยังความเข้มข้นมาก (น้ำมากไปยังน้ำน้อย)

1) การลำเลียงสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์โดยอาศัยพลังงาน (Active transport) เป็นการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์โดยต้องผ่านโปรตีนตัวพาเท่านั้น เปรียบเสมือน การเข้าชมคอนเสิร์ตของผู้ชม(คน) ที่จะต้องผ่านเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยเท่านั้น (สังเกตจากจำนวนของผู้คน ผู้คนที่อยู่นอกรั้วมีจำนวนน้อย แสดงถึงมีความเข้มข้นน้อย ส่วนผู้คนที่อยู่ในรั้วมีจำนวนมาก แสดงถึงความเข้มข้นมาก)

• การนำสารออกจากเซลล์ โดยอาศัยการสร้างถุงเวสิเคล เปรียบเสมือนการนำถุงขยะจากในคนอเสิร์ตไปทิ้งด้านนอก

**หมายเหตุ กิจกรรมนี้สามารถนำมาใช้ในขั้นขยายความรู้หรือขั้นประเมิน เเล้วเเต่ครูผู้สอนจะปรับใช้ซึ่งหัวใจสำคัญของกิจกรรมนี้คือ ผลลัพธ์ที่ไม่ได้มาจากการตั้งคำถามโดยตรง เพราะอยากให้นักเรียนคิด วิเคราะห์ เปรียบเทียบ ด้วยตัวเอง