คาบแรกของการเรียนประวัติศาสตร์ นอกจากการแนะนำรายวิชา เนื้อหา และข้อตกลงรายวิชาแล้ว การตั้งคำถามที่มีต่อวิชาประวัติศาสตร์นั้นก็สำคัญเช่นกัน จึงขอเสนอแนวทางการทำความรู้จักวิชาประวัติศาสตร์ผ่าน 3 คำถามสำคัญ ดังนี้

1) นำด้วยข้อสงสัย

เริ่มด้วยการตั้งคำถามต่อนักเรียนในประเด็น "นักเรียนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับวิชาประวัติศาสตร์หรือไม่ ?"

คำถามเดียวที่นำมาซึ่งข้อสงสัยเกี่ยวกับวิชาประวัติศาสตร์อย่างล้นหลาม เช่น เราเรียนวิชาประวัติศาสตร์ไปทำไม, ทำไมเราไม่เรียนวิชาอนาคต, มนุษย์แบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ทำไม, ทำไมประวัติศาสตร์ถึงน่าเบื่อ, เรียนประวัติศาสตร์เหมือนอ่านนิยาย ฯลฯ

2) ใช้คำถามในการหาคำตอบ

จะเห็นว่านักเรียนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับประเด็นทางประวัติศาสตร์ที่ไร้คำตอบจำนวนมาก จึงให้นักเรียนจับคู่ และใช้ข้อคำถาม 3 คำถามสำคัญ เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับวิชาประวัติศาสตร์ (นักเรียนตอบตามแนวคิดของตนเอง ประกอบการหาข้อมูลจากหนังสือเรียน) ดังนี้

1. ประวัติศาสตร์คืออะไร ?
2. เราเรียนประวัติศาสตร์ไปเพื่ออะไร ?
3. ประวัติศาสตร์สำคัญอย่างไร ?

3) นำเสนอและแลกเปลี่ยนแนวคิด

นักเรียนกลุ่มอาสาสมัครนำเสนอแนวคิด พอสรุปได้ดังนี้

4) สรุปความรู้ร่วมกัน

นำเสนอแนวคิดของนักประวัติศาสตร์เกี่ยวกับประเด็นข้างต้น เช่น

• แนวคิดของ อ.นิธิ เอียวศรีวงค์ จากหนังสือ การเมืองของประวัติศาสตร์และความทรงจำ
• แนวคิดของ อ.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ จากหนังสือ ปรัชญาประวัติศาสตร์

จากนั้นร่วมกันสรุปแนวคิดใน 3 ประเด็นข้างต้น ข้อค้นพบที่ได้คือ เมื่อนักเรียนได้ศึกษาแนวคิดของนักประวัติศาสตร์ แนวความคิดของนักเรียนจะขยายกว้างขึ้น โดยเฉพาะในประเด็นที่ 2 เราเรียนประวัติศาสตร์ไปเพื่ออะไร นักเรียนมองในประเด็นของวิธีการทางประวัติศาสตร์ ที่ช่วยพัฒนากระบวนการคิด การตั้งคำถาม และการให้เหตุผลต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน

การให้นักเรียนทำความรู้จักกับวิชาประวัติศาสตร์ผ่าน 3 คำถามสำคัญ จะทำให้นักเรียนมีมุมมองต่อวิชาประวัติศาสตร์ในแง่มุมใหม่ จากการแลกเปลี่ยนแนวคิดกับกับเพื่อนร่วมห้อง และการศึกษาแนวคิดของนักประวัติศาสตร์ นอกจากนั้นยังเป็นข้อมูลที่ทำให้ครูได้เห็นแนวคิด หรือมุมมองของนักเรียนต่อวิชาประวัติศาสตร์ เพื่อนำมาปรับใช้ในการจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับนักเรียนมากขึ้น