เรียนรู้ด้านมืดของทุนนิยมผ่านชีวิตประจำวัน
ถ้าใครที่รุ่นราวคราวเดียวกับผู้เขียน
จะเคยชินกับการถูกสอน เรื่อง ทุนนิยม ว่า
"ทุนนิยม คือ อเมริกา" "ทุนนิยมคือแสงสี คือความเจริญ"
ทำให้เรามักจะมีภาพจำของทุนนิยมที่ไปในทางบวกมากกว่าลบ
แต่จริง ๆ แล้วบนโลกนี้ไม่มีที่ไหนเป็นทุนนิยมจ๋า
และทุนนิยมก็ไม่ใช่สิ่งที่อยู่ในแดนบวกเสมอไป
เราสอนนักเรียนชั้นม.5 เรื่อง ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม
- เริ่มแรกเราให้นักเรียนรู้จักกับทุนนิยมแบบภาพจำเดิมก่อน คือ เอารูปเมืองที่ดูเจริญ ๆ มาถามว่า ถ้าแว่บแรกที่คิด คิดว่าเมืองนี้มีระบบเศรษฐกิจแบบใด
- ต่อมาก็พูดถึงลักษณะของทุนนิยม พูดให้เห็นถึงด้านดีก่อนว่าทุนนิยมทำให้เรามีอิสระในการเลือกและการผลิต เอามือถือยี่ห้อต่าง ๆ มายกตัวอย่าง เอาเทคโนโลยีมายกตัวอย่างให้เห็นถึงความเจริญที่มาจากการแข่งขันของทุนนิยม
- จากนั้นก็เชื่อมโยงเข้าสู่ข้อเสียของทุนนิยมผ่านเพลง alarms (สวัสดีวันจันทร์) https://www.youtube.com/watch?v=MEdV_atYqjY
- เมื่อดูจบเราถามว่าเด็กรู้สึกยังไงกับเพลงนี้ เด็กก็พูดไปสารพัดว่าสงสาร เค้าคงไม่มีทางเลือกจริง ๆ เลยต้องทำแบบนี้ แล้วเราก็ตั้งคำถามกลับไปอีกว่า "แล้วคนเราสมควรที่จะต้องลำบากขนาดนี้เพื่อให้ได้สิ่งที่เป็นพื้นฐาน เป็นปัจจัย 4 ของชีวิตหรอ" ถึงจุดนี้เด็กก็จะเริ่มฉุกคิด
- เราก็สรุปว่า นี่คือข้อเสีย คือมุมมืดของทุนนิยม จากนั้นก็ชวนให้เด็กพูดคุยต่อเรื่องสังคม เรื่องบ้านเมืองในตอนนี้ ซึ่งเด็กในห้องวันนี้ก็ให้ความร่วมมือดีมาก พูดคุยกันอกรสออกชาติ
- จบด้วยการทิ้งท้ายว่า เราคิดว่าระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมมันดีที่สุดไหม เพราะอะไร (เป็นการทิ้งไว้สำหรับวีคหน้าที่จะเรียนระบบเศรษฐกิจต่อไป)
ปล. การเรียนการสอนเป็นการสอนรูปแบบออนไลน์
Presentation ที่เราใช้ https://www.canva.com/design/DAEhRDrYfZU/esR5x36_CQPJhMFTXRx3Wg/view?utm_content=DAEhRDrYfZU&utm_campaign=designshare&utm_medium=link&utm_source=publishpresent
แรงบันดาลใจ : อาจารย์ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี