#จีโนไทป์และฟีโนไทป์ของสัตว์ประหลาด

หลังจากที่นักเรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับคำศัพท์ทางพันธุกรรมไปแล้ว ก่อนที่จะไปเรียนต่อในเรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมกตามกฎของเมนเดล นักเรียนจะต้องเข้าใจในเรื่องจีโนไทป์และฟีโนไทป์อย่างถ่องแท้ ดังนั้น กิจกรรมที่ใช้จะเป็นเครื่องมือสำคัญในการจัดเรื่ององค์ความรู้ของนักเรียน เมื่อลองไปดูตัวอย่างกิจกรรมที่หนังสือ สสวท.ได้เขียนไว้ ก็พบว่าเป็นกิจกรรมที่ดี สามารถทำให้ผู้เรียนเข้าใจเรื่องของจีโนไทป์และฟีโนไทป์ได้อย่างแน่นอน แต่เนื่องด้วยยังอยู่ในสานการณ์ของการแพร่ระบาดเชื้อไวรัส COVID-19 รูปแบบกิจกรรมจึงต้องปรับเปลี่ยนไป เพื่อให้สอดคล้องการกับการสอนออนไลน์ โดยให้นักเรียนทำกิจกรรมเดี่ยว และให้บันทึกผลการทำกิจกรรมลงใน Google Slide เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน 

ขั้นนำ/สร้างความสนใจ/กระตุ้นคิด

1.ครูนำภาพของนกสายพันธุ์หนึ่งมาให้นักเรียนร่วมกันพิจารณา คำตอบของนักเรียนครูบันทึกไว้บนกระดาษระดมความคิด เพื่อนำมาอภิปรายผลร่วมกัน    

นักเรียนแต่ละคนต่างแสดงความคิดเห็นและร่วมกันหาคำตอบ เพื่อหาว่าเราะเหตุใดนกที่อยู่ในภาพจึงมีรูปลักษณ์และสีสันที่แตกต่างกันออกไป คำตอบของนักเรียนครูจะจดบันทึกไว้ เพื่อกลับมาตรวจสอบอีกครั้งหลังจบการทำกิจกรรมว่าคำตอบที่นักเรียนตอบมาก่อนเรียนกับหลังเรียนแตกต่างกันอย่างไร

ขั้นกิจกรรม

2.เนื่องด้วยเป็นการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนออนไลน์ ครูจึงไม่ได้มีการแบ่งกลุ่มนักเรียน และให้นักเรียนทำกิจกรรมเดี่ยว เพราะเป็นกิจกรรมที่สามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยวัสดุอุปกรณ์ที่บ้านของนักเรียนเอง

3.ก่อนจะเริ่มทำกิจกรรม ครูผู้สอนได้ชี้แจงรูปแบบและวิธีการทำกิจกรรม โดยให้นักเรียนบันทึกผลการทำกิจกรรมของแต่ละคนลงใน Google Slide (สิ่งที่นักเรียนต้องเตรียมคือ เหรียญบาทจำนวน 2 เหรียญ)

วิธีการทำกิจกรรม

1. ให้นักเรียนโยนเหรียญบาทจำนวน 2 เหรียญพร้อมกัน (กำหนดให้หัวแทนด้วย H (แอลลีนเด่น)และก้อยแทนด้วย T (แอลลีนด้อย)) แล้วบันทึกผลลงในตารางช่องจีโนไทป์

2. เขียนรูปแบบของฟีโนไทป์ที่ได้จากการโยนเหรียญ ในแต่ละลักษณะ

3. นำฟีโนไทป์ในแต่ละลักษณะมาวาดเป็นภาพสัตว์ประหลาด

4. นักเรียนอภิปรายผลการทำกิจกรรมของตนเองเพื่อสรุปผลการทำกิจกรรม

ปล.เนื่องจากข้อจำกัดของระยะเวลาในการเรียนออนไลน์ จึงทำได้เพียงหาจีโนไทป์และฟีโนไทป์ เพื่อวาดภาพสัตว์ประหลาด ส่วนการคำนวณหาอัตราส่วนของจีโนไทป์และฟีโนไทป์รุ่นลูกให้นำไปจัดต่อในคาบเรียนถัดไป

ขั้นสรุป

         3. เมื่อหมดเวลาในการทำกิจกรรมครูให้นักเรียนแต่ละคนนำเสนอภาพสัตว์ประหลาดของตนเอง พร้อมระบุว่าสัตว์ประหลาดนั้นปรากฏลักษณะเด่นและลักษณะด้อยอะไรบ้าง เพื่อนำไปสู่การสรุปองค์ความรู้เรื่องจีโนไทป์และฟีโนไทป์ และเปรียบเทียบคำตอบของนักเรียนก่อนเรียนกับหลังเรียนมีประเด็นไหนที่แตกต่างกัน และแตกต่างกันอย่างไร

ขั้นเชื่อมโยงความรู้

4.หากเราไม่ต้องการให้ลักษณะด้อยบางอย่างปรากฎในรุ่นลูก ุ่นหลาน นักเรียนคิดว่าจะมีวิธีการใดบ้างที่สามารถทำได้ (นักเรียนแต่ละคนตอบคำถาม เพื่อนำประเด็นดังกล่าวเชื่อมโยงไปสู่บทเรียนหัวข้ออื่นในคาบถัดไป)

ผลที่เกิดขึ้นจากการจัดกิจกรรม

1.  ช่วยในการสร้างแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ที่ถูกต้องต้องจีโนไทป์และฟีโนไทป์

2.  กิจกรรมดังกล่าวเป็นการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ให้กับนักเรียนได้หลาย ๆ ทักษะ

3.  ช่วยพัฒนากระบวนการคิดของนักเรียน ให้คิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล และลงข้อสรุปด้วยการหยิบยกหลักฐานมาเป็นตัวสนันสนุนประกอบการอธิบาย

4.  พัฒนาทักษะทางด้านเทคโนโลยีให้กับนักเรียน เนื่องจากต้องทำการบันทึกผลการทดลองในรูปแบบออนไลน์ เพื่อให้เพื่อน ๆ ที่อยู่ต่างสถานที่ได้เห็นผลงานของทุกคน