กิจกรรมดำนา New normal

กิจกรรมดำนา New normal บูรณาการ #PBL " #หน่วยทำนาหาพระแสง" การระบาดของโควิด-19 ยังคงเกิดขึ้นในหลายพื้นที่ มาตรการเว้นระยะห่างสวมหน้ากาก ล้างมือ ดูแลตัวเอง ยังคงเป็นสิ่งที่ผู้ปกครองชุมชน ของ #โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา จ.บุรีรัมย์ ถือปฏิบัติจนเป็นวิถี โดยวันนี้ผู้ปกครองที่พร้อมประเมินตนเองว่าไม่เสี่ยงก็มาสร้างการเรียนรู้ให้กับ ลูกนักเรียนได้เรียนรู้วิถีดำนา ปลูกข้าวในแปลงนาของโรงเรียน

หน่วย : ทำนาหาพระแสง

หลักคิด

พระแสง = ศรัตาวุธ (ศัตรู+อาวุธ)

ศัตรู คือ ความหิว ความอยาก ความกลัว และ ความเขลาหรือความไม่รู้

อาวุธ คือ งานกสิกรรม

โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาแวดล้อมไปด้วยต้นไม้ พืชผักพื้นถิ่น ฟาร์มไก่เป็ดปลา วัวควาย และนาข้าว ทุกอย่างทำอยู่บนพื้นฐานของวิถีธรรมชาติเพื่อความปลอดภัยและความมีสุขภาพดีของทุกสิ่ง ทั้งดิน น้ำ อากาศ พืช สัตว์ จุลินทรีย์ เราให้นิยามของกระบวนการนี้ว่า One health การทำอย่างนี้ไม่ได้หมายความว่าเราเป็นโรงเรียนฯ ที่กำลังสร้างเกษตกร แต่เรากำลังสร้าง Mindset ใหม่กับผู้คน ว่าเรามีทางเลือกนะ เราไม่จำเป็นต้องเป็นทาสของอุตสาหกรรมอาหารที่ไม่แน่ใจกับความปลอดภัย เราไม่จำเป็นต้องเป็นทาสของเงินคือมุ่งหาเงินเพื่อเอาไว้ซื้อกินก็ได้   ยังมีทางเลือก ทางเลือกหนึ่งคือ "การทำเพื่อการอยู่กินอย่างมีคุณภาพและการแบ่งปัน"

เด็กๆ แต่ละชั้นจะได้แปลงนาไว้เป็นที่เรียนรู้ ให้ได้เห็นวัฏจักรทั้งปี จากพื้นดินอันแห้งแล้ง เห็นความชุ่มฉ่ำหลังฝน ได้ลุยน้ำ ลุยโคลน ลุยก่อหญ้า ได้เห็นการไถดะ ไถแปร ได้สัมผัสเมล็ดพันธุ์ การแตกกอ ตั้งท้องและออกรวง การเฝ้าสังเกตสายลมจากลมมรสุมจนถึงลมข้าวเบา ได้เฝ้าดูลำแสงของดวงอาทิตย์ที่สาดเอียงมาทางทิศเหนือจนเอียงสุดไปทางทิศใต้ ได้สูดกลิ่นและความชื้นที่เปลี่ยนไปแต่ละช่วงเวลา นี่คือหนึ่งในการเรียนรู้ Sense of life มันไม่ได้เกิดขณะที่เด็กอยู่ที่นี่ เด็กๆ ออกจะเบื่อหน่ายด้วยซ้ำเมื่อครูพาพวกเขาทำงานในสวน ในนา ในฟาร์ม อิดออดกับพืชผักพื้นบ้าน นาข้าว เล้าเป็ดไก่ 

ซึ่งแน่ใจว่าเมื่อพวกเขาออกจากที่นี่ไปกระแสของสังคมจะพัดพาเขาไปไกลจากฝั่ง และก็แน่ใจอีกแหละว่าเมื่อถึงวัยหนึ่งที่เขาพบกับทางตันในเส้นทางนั้น งานกสิกรรมจะเป็นหนึ่งทางเลือกในเส้นทางสุดท้ายของชีวิต ซึ่งจะมีความหมายต่อการให้เขาเข้าถึงความเป็นหนึ่งเดียวของตัวเองกับธรรมชาติและสรรพสิ่ง ได้มองเห็นชีวิตของตนและชีวิตอื่น กสิกรรมจะนำเขากลับมาสู่วิถีแห่งการใคร่ครวญและการภาวนา ได้ธำรงซึ่งความสงบสุขและความสมดุลให้กับชีวิตช่วงสุดท้ายไปจนสิ้นใจ 

เป้าหมาย

1.กสิกรรมเพื่อการทำอยู่ทำกิน

2.กสิกรรมเพื่อเรียนรู้ Sense of Life

3.กสิกรรมเพื่อภาวนา

1.     กสิกรรมทำอยู่ทำกิน

-         การเพาะปลูก การเจริญเติบ การเพิ่มผลผลิต

-         ประเพณี ความเชื่อ พิธีกรรม (พิธีกรรมนำมาซึ่งความเคารพต่อธรรมชาติ)

-         การแปรรูป สร้างอาหาร สร้างมูลค่า

-         การปรุง การกิน วัฒนธรรมในการกินและการปรุง

2.     กสิกรรมเพื่อเรียนรู้ Sense of Life

-         ฤดูกาล จังหวะ ที่สัมผัสด้วยผัสสะ   จมูกจดจำกลิ่นของธรรมชาติแต่ละช่วงฤดู ความรู้สึกที่ผิวกายแต่ละช่วงเวลา(เย็นอุ่นร้อน-ชื้นแห้ง-ยุ่นเหนียวแข็งหยาบกร้าน) ตาเห็นสภาพลักษณะและสีที่เปลี่ยนแปลงตามปัจจัยที่แปรเปลี่ยน  หูแยกแยะเสียงกิจกรรมของธรรมชาติ  ลิ้นเอิบอิ่มในรสชาติของธรรมชาติรอบตัว ใจที่สัมผัสถึงความสงบ ความผ่อนสบาย ความเคารพ ความนอบน้อม

3.     กสิกรรมเพื่อภาวนา

-         การได้ฝึกฝนการทำอย่างรู้ว่าทำ

-         การได้ฝึกฝนความเพียรอย่างมีความสุข

-         การทำด้วยความสอดประสานงานและจังหวะชีวิต

-         การทำด้วยความเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ

-         การทำด้วยความเคารพและกรุณาต่อเราและสรรพสิ่ง

ปฏิทินกิจกรรม

เดือน

ปรากฏการณ์

กิจกรรม

พฤษภาคม

สายฝน ดินโคลน กอหญ้า ไถดะ

สังเกตผืนนา สภาพดิน ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์ในแปลงนา

มิถุนายน

ต้นกล้า มรสุม

สังเกตและมีส่วนร่วมในกระบวนการหว่านกล้า เฝ้าสังเกตการเจริญเติบโตของต้นกล้า การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น (ต้นเดือนมิถุนายน หว่านกล้า ซึ่งจะใช้เวลา 1 เดือนครึ่ง ในการได้ต้นกล้าสำหรับการปักดำ)

กรกฎาคม

ไถแปร ปักดำ

สังเกตการไถแปรเตรียมพื้นดินในการปักดำ ร่วมถอนกล้าจากแปลง และ ร่วมปักดำนา (กลางเดือนกรกฎาคม)

สิงหาคม

ข้าวแตกกอ ปูนา ปลา และ หอย

สังเกตแปลงนา สภาพดิน น้ำ ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์ในแปลงนา และการเจริญเติบโตของต้นข้าว

กันยายน

ข้าวตั้งท้อง พายุ

สังเกตแปลงนา การแตกกอ สภาพดิน น้ำ ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์ในแปลงนา และการเจริญเติบโตของต้นข้าว

ตุลาคม

ข้าวออกรวง หมอกยามเช้า

สังเกตแปลงนา สภาพดิน น้ำ ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์ในแปลงนา และการเจริญเติบโตของต้นข้าว อีกทั้งสืบสานวัฒนธรรมในการทำข้าวทิพย์ ข้าวเม่า (ปลายเดือนตุลาคม)

พฤศจิกายน

เก็บเกี่ยว ลมข้าวเบา

ร่วมเก็บเกี่ยวข้าว (17-18 พฤศจิกายน) สังเกตการแปรเปลี่ยนในแปลงนา สภาพดิน ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์

ธันวาคม

ลมหนาว เฉลิมฉลอง

ร่วมงานบุญคูนลาน (24-28 ธันวาคม) สังเกตการแปรเปลี่ยนในแปลงนา สภาพดิน ต้นหญ้า สัตว์ แมลง จุลินทรีย์