นักสำรวจโลกในบ้าน
เมื่อไม่ได้ไปโรงเรียน เราเรียนรู้เรื่องสิ่งมีชีวิต ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม จากที่บ้านได้อย่างไรบ้างน้าาาา
สวัสดีค่ะ :)
ก่อนอื่นต้องขอออกตัวก่อนว่าฉันไม่ใช่ครูค่ะ และไอเดียนี้ก็ไม่เคยเอาไปสอนใครด้วยค่ะ
แต่ในระหว่างที่ฉันเก็บตัวอยู่ที่บ้านจากสถานการณ์โควิด แล้วได้ไปสังเกตเห็นสัตว์โลกน่าเรียนรู้ในบ้าน
ก็เลยคิดว่า เอ๊ะ นี่อาจจะเป็นไอเดีย ที่คุณครูและผู้ปกครองสามารถหยิบไปต่อยอดเป็นกิจกรรมให้เด็กๆ ได้เรียนรู้และผ่อนคลายได้ เมื่อไม่ได้ไปโรงเรียนหรือต้องเรียนออนไลน์ที่บ้านค่ะ
🌍 สังเกตสิ่งรอบตัว
ที่มาของการสำรวจนี้มาจากในแต่ละวันที่ฉันนั่งๆ เดินๆ อยู่ในบ้านแล้วก็เห็นสิ่งมีชีวิตต่างๆ ค่ะ
ตอนเช้า ตื่นมาก็ได้ยินเสียงนกร้อง "กรู้วววว กะดุ้กกุ๊กก" เอ๊ะเสียงนกร้องแบบนี้หน้าตาเป็นยังไงกันนะ
ตอนกลางวัน มองออกไปนอกหน้าต่างก็เห็นผีสีสีสดใสบินโฉบไปมาตามต้นไม้
ตอนค่ำ อุ้ววว จิ้งจกนั่นจ้องเขมือบแมลงอยู่ ..... . . . ในจังหวะที่กลั้นหายใจลุ้น เจ้าจิ้งจกก็งับแมลงเข้าให้แล้ว
ฉันรู้สึกว่าการใช้ชีวิตของสัตว์เหล่านี้น่าสนใจมากเลย และอยากรู้เพิ่มค่ะ
🌍 สำรวจเรื่องราว
เลยสวมบทนักสำรวจ ตามไปดูให้รู้มากขึ้น
จากได้ยินเสียงนก ก็ตามเสียงไปดูว่านกหน้าตาเป็นยังไง หน้าตาแบบนี้คือนกชนิดไหนกันนะ
พอตามไปดู ไปสังเกตเพิ่ม ก็เริ่มจะเข้าใจพฤติกรรมสัตว์ขาประจำมากขี้นค่ะ
เจ้านกเขาชอบมาเกาะกิ่งไม้ข้างหน้าต่างกิ่งนี้นานเป็นสิบนาที แล้วก็มักจะมาตัวเดียว
เจ้านกกระจิบตัวเล็ก มาด้วยกันทีละ 2-3 ตัว บินไปบินมาเร็วกว่านกเขามาก
เจ้านกอีแพรด ชอบไปเล่นน้ำ แล้วบินวนไปมา บางทีไปโฉบกินแมลงแถวเนินดิน
🌍 สืบค้นข้อมูล
แต่ก็ยังมีสัตว์อีกหลายชนิดที่ไม่รู้จักค่ะ
เลยต้องไปสืบค้นข้อมูลต่อด้วยการถามคนในบ้านและเสิร์ชทางอินเทอร์เน็ต
ว่าแต่ถ้าไม่รู้เลยว่าสัตว์ชนิดนี้คืออะไร จะค้นหาข้อมูลยังไงได้บ้างน้าา
ฉันใช้วิธีการพิมพ์คำที่คิดว่าน่าจะเกี่ยวข้องค่ะ เช่น ถ้าเจอนกแหลกหน้า
ก็พิมพ์คำว่า "นก" ตามด้วยลักษณะของมัน เช่น สี ขนาด
แล้วเลือกดูการค้นหาภาพ เพื่อมาเปรียบเทียบว่า ใช่นกที่เราเจอรึเปล่า
🌍 สรุปได้สารพัด
ฉันเชื่อว่าเมื่อได้ออกสำรวจแล้วแต่ละคนก็คงจะมีประเด็นเรื่องราวที่สนใจต่างกันไปค่ะ
อย่างตัวฉันเองรู้สึกสนใจเกี่ยวกับ "ห่วงโซ่อาหาร" ของสรรพสิ่งในบริเวณบ้าน ว่าในระบบนิเวศน์เล็กๆ นี้ มีความหลากหลายและมีความสัมพันธ์กันผ่านการกินยังไงบ้าง
ก็เลยวาดออกมาเป็นภาพห่วงโซ่อาหาร และภาพนี้สามารถมาเติมได้เรื่อยๆ เมื่อได้ไปค้นพบความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตอื่นเพิ่มอีกด้วย
ยังมีประเด็นและคำถามอื่นอีกมากเลยค่ะที่ฉันคิดว่าน่าสนใจที่จะออกไปเปิดโลกค้นหา เช่น
- ทำไมนกมีเสียงร้องต่างกัน เสียงร้องนี้สื่อสารอะไร
- ทำไมนกมีท่าทางการเคลื่อนไหวต่างกัน (สมมุติฐาน: ท่างทางการเคลื่อนไหวของนกสัมพันธ์กับอาหารที่นกกิน/ล่า หรือไม่)
- ผีเสื้อและผึ้งต่างชนิดกัน ชอบดอกไม้ต่างชนิดกันอย่างไรบ้าง
- ความสัมพันธ์ของระบบนิเวศน์ที่เกี่ยวข้องระหว่างพืชกับสัตว์
- 5 ปีก่อน บริเวณนี้มีสัตว์ต่างจากปัจจุบันอย่างไรบ้าง เกิดจากปัจจัยใด
สำหรับฉันสื่อสารด้วยการวาดเป็นภาพออกมา
แต่ก็ยังมีวิธีการอื่นๆ อีกมากที่ใช้สื่อสารข้อมูลและความคิด
บางคนอาจจะชอบทำออกมาเป็นการถ่ายคลิปวิดิโอ ถ่ายภาพ การเขียน การพูดเล่าเรื่อง
หรือในอีกขั้นนึงคือเป็นการถ่ายทอดออกมาเป็นผลงานที่ได้รับแรงบันดาลใจจากการสำรวจนี้ โดยที่ไม่ได้สื่อสารข้อมูลโดยตรงก็ฟังดูน่าสนใจจังเลย :D
🌍 สมมุติว่าเอาไปจัดกิจกรรม
ในข้อนี้ฉันลองคิดว่าถ้าเอาไปจัดเป็นกิจกรรมจะเรียนรู้ได้อย่างไรบ้าง
วิชาไหนบ้างนะ -- แอบคิดว่าได้เกือบทุกวิชาเลยค่ะ
- ฟิสิกส์-แรง พลังงาน
- ชีววิทยา-พืช สัตว์ สิ่งแวดล้อม
- เคมี-เคมีเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต ฮอร์โมน
- คณิตศาสตร์-สถิติ เลขาคณิต พื้นที่
- ภาษา-การสื่อสารของสัตว์ การใช้ภาษาสื่อสารเรื่องสัตว์
- สังคม-สิ่งแวดล้อมกับสังคม
- โครงงาน-ศึกษาเรื่อง...
ระดับชั้นไหนบ้าง -- แอบคิดว่าปรับได้กับทุกระดับชั้นเลย
ขึ้นกับว่าในช่วงอายุนั้น เด็กๆ กำลังพัฒนาและเรียนรู้ทักษะด้านไหนอยู่บ้าง
- การสืบค้นข้อมูล
- การถ่ายทอดความคิด
- การตั้งสมมุติฐาน
- การคิดวิเคราะห์และเชื่อมโยง
หรือจะเป็นกิจกรรมที่ไม่ได้มีกรอบของระดับชั้นและวิชา อย่างฉันเองที่จบจากโรงเรียนมานานแล้วก็รู้สึกได้เรียนรู้ค่ะ
เอาภาพวาดนกอีแพรด กับเจ้านกเขาสามตัวที่มาหลบฝนที่ขอบหน้าต่างมาฝากค่ะ
หมายเหตุ
ที่อยู่อาศัยของแต่ละคนมีสภาพแวดล้อมต่างกัน บางบ้าน เช่น อพาทเมนต์ อาจจะไม่ได้พบเจอสรรพสัตว์มากมายแบบบ้านฉันค่ะ อาจปรับเป็นการสำรวจสิ่งอื่นๆ แทนได้
และที่สำคัญ ที่มาส่งต่อไอเดียนี้ด้วยหวังว่าจะช่วยในสถาณการณ์ที่เด็กๆ ไม่ได้ไปโรงเรียนได้ค่ะ โดยส่วนตัวจึงหวังว่าจะเป็นกิจกรรมที่สนุกสนานและได้ผ่อนคลาย ไม่ไปเพิ่มความตึงเครียดกับภาระงาน การบ้านที่นักเรียนต้องเครียดค่ะ แต่มองว่าเป็นการได้ฝึกทักษะและเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ 🙏 💕
ข้อแนะนำ
ฉันตั้งกฎส่วนตัวที่อยากให้เป็นส่วนรวมของการส่องสัตว์ไว้ก็คือ...
- พยายามอย่าไปทำให้วิถีชีวิตของเขาเปลี่ยน (เช่น เห็นตัวนั้นกำลังจะกินตัวนี้ก็คิดว่าเราใจดีนี่นาต้องช่วยเหยื่อสิ แต่ลองคิดกลับกันว่าเจ้าตัวผู้ล่าถ้าพลาดเหยื่อตัวนี้เขาอาจจะอดตายเลยก็ได้ หรือไม่ก็จะมีเหยื่อตัวอื่นแทน เท่ากับเราช่วยตัวนี้ ทำร้ายตัวนั้น)ฉะนั้น มาเป็นคนที่ไม่สร้างผลกระทบกันค่ะ
- ค่อยๆ นะ พยายามระวังอย่าทำให้สัตว์ตกใจค่ะ อย่างพวกนกที่กกไข่อยู่เขาอ่อนไหวกับคนมากเลย บางทีเราเดินไปใกล้ ยัยแม่นกตกกะใจบินหนี บางทีทิ้งรังไปเลย ไข่ก็ไม่ได้ฟักโซแซ้ด ค่อยๆ ย่องและกลมกลืนกับธรรมชาติน่าจะช่วยได้ค่ะ แล้วก็พรางสายตาตัวเราเอง เคยได้ยินมาว่าพวกนกจะกลัวตาที่ไปมอง เลี่ยงๆ ไม่ให้นกเห็นว่าตาเรามองมันอยู่ก็ช่วยนะ (จากความรู้สึกที่เคยลองมา) *ใครมีวิธีไหนอีกแนะนำหน่อย*
- ระมัดระวังด้วยนะ แบบว่าตามดูสัตว์แล้วตัวเราเองตกหล่น หรือโดนสัตว์กัดต่อย ก็จะเป็นอันตรายได้ค่ะ
สุดท้ายนี้...
หากคุณครูและผู้อ่านที่ไม่ใช่คุณครู ผ่านมาอ่านไอเดียนี้แล้วมีความคิดเห็น ข้อแนะนำ หรือมีไอเดียต่อยอดออกไปอีก หรือได้ลองเอาไปใช้แล้วได้ผลเป็นอย่างไร มาแบ่งปันความคิดเห็น มาบอกกันได้ที่คอมเมนท์ได้เลยนะคะ
ขอบคุณและชอบคุณมากๆ เลย ที่แวะมาอ่านและมาบอกกันค่ะ 🥰 🙏
