พันธะเคมีกับเด็กที่ไม่ชอบเคมี_แจกไฟล์ใบงาน(>///<")

Jirat Nuntaphort

11 กรกฎาคม 2564 (แก้ไข 12 กรกฎาคม 2564)

3,6920

การที่จะอธิบายความเข้าใจด้านเคมี ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องจินตนาการด้วยแล้วกับสิ่งที่มองไม่เห็นด้วยตาอย่างคำว่า อะตอมคืออะไร สารประกอบโคเวเลนต์เกิดได้อย่างไร การเขียนปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นมีที่มาอย่างไร อันนี้เป็นเพียงไอเดียหนึ่งที่เราเคยใช้สอนเอามาปรับใหม่ให้ทันยุคมากขึ้นนะคะ ^ ^

ไอเดียในการสอน "พันธะเคมี" เหมือนจะง่ายแต่เชื่อมโยงหลายเรื่อง

เรานำเรื่องการจัดเรียงอิเล็กตรอนของธาตุในตารางธาตุมาใช้ในการอธิบาย ซึ่งถือได้ว่าเป็นพื้นฐานเคมีเรื่องสำคัญ

จริง ๆ อันนี้เราเคยใช้สอนนักเรียนสายศิลป์และนักเรียนที่ไม่ค่อยชอบเคมี เห็นเป็นเรื่องยากเข้าใจยาก ก็เลยพยายามทำออกมาให้เป็นรูปธรรมผ่านรูปภาพประกอบในใบงาน รวมทั้งแปลงข้อความที่เขียนในหนังสืออกมาเป็นกิจกรรมให้นักเรียนได้มีส่วนรวมในชั้นเรียน

ครั้งนี้เลยขอแบ่งเรื่องราวเป็น 2 ตอน คือ

การสอนในรูปแบบ On-Site หรือห้องเรียนปกติ (ข้อมูลนี้เราใช้สอนเมื่อปี 2018)
การสอนในรูปแบบOnline หรือสอนผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ (จะมีวิดีโอการสอนให้ดู เผื่อเป็นไอเดียในการนำไปปรับสอนได้คะ)

การสอนในรูปแบบ On-Site หรือห้องเรียนปกติ (ข้อมูลนี้เราใช้สอนเมื่อปี 2018)

เรื่องมีอยู่ว่าวันนั้นได้สอนแทนเป็นนักเรียนสายศิลป์ ซึ่งก็รู้ๆๆกันอยู่ว่าวิทย์/เคมีนี่คือตัดทิ้ง ถือว่าสิ่งเรานี้คือหน้าที่ของครูที่ต้องอธิบายให้นักเรียน แม้แต่นักเรียนที่ไม่ชอบเคมี อย่างนักเรียนสายศิลป์ และสายอื่น ๆ คิดว่าเคมีไม่สำคัญ

จุดประสงค์ในการจัดการเรียนรู้

เพื่อให้ห้องเรียนมีบรรยากาศสนุกแต่ยังคงมีแก่นเนื้อหาที่สามารถต่อยอดความรู้ได้
เพื่อให้นักเรียนเข้าใจการจัดเรียงอิเล็กตรอนเบื้องต้น (อธิบายหลักการในการจัดของธาตุกลุ่ม A)

สอนเคมีเรื่องธาตุและสารประกอบ (แบบจำลองอะตอมและการจัดเรียงอิเล็กตรอน) หลักสูตรเก่า**

อุปกรณ์การสอน

1) ปากกาชอร์คน้ำ 1 แท่ง

2) กระดานดำ(ที่เป็นแม่เหล็ก)

3) แม่เหล็กทับกระดาษ

4) หนังสือเรียนสสวท. “สารและสมบัติของสาร”

เนื้อหาที่สอนการจัดเรียงอิเล็กตรอน (อธิบายหลักการในการจัดของธาตุกลุ่ม A)

ขั้นตอนทำกิจกรรมในห้องเรียนปกติ (ที่ทุกคนอาจจะคิดถึงในตอนนี้)

1) ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม และจับฉลาก

2) จับคู่เขียนจัดเรียงอิเล็กตรอน โดยมีเลขอะตอมใกล้เคียงกัน

3) ให้นักเรียนจัดเรียงอิเล็กตรอนโดยใช้แม่เหล็กทับกระดาษติดบนกระดาน เพื่ออธิบายการจัดเรียงอิเล็กตรอนของที่นักเรียนในกลุ่มร่วมกันคิด

4) ร่วมกันคิดครูกับนักเรียน วิธีการจัดเรียงอิเล็กตรอนและเช็คที่นักเรียนจัดว่าถูกต้องหรือไม่อย่างไร

5) ขั้นสรุปกิจกรรม

==> การอธิบายความหมายของการจัดเรียงอิเล็กตรอนมีความสัมพันธ์กับตารางธาตุว่าเป็นตัวบอกหมู่ และคาบ

==> ให้นักเรียนทำความเข้าใจของตนเองและเพื่อนๆด้วยการทำแบบฝึกหัด โดยใช้ธาตุที่แทนด้วยตัวอักษรเพื่อทดสอบความเข้าใจ

สิ่งที่ได้รับจากการจัดชั้นเรียน และได้เรียนรู้จากนักเรียนที่สอน

1) นักเรียนมีความสนใจในเคมีมากขึ้นและเป็นการสร้างความสนใจในเรื่องที่จะเรียนต่อไป

2) ครูสอนไม่มาก ให้เวลากับนักเรียนได้คิดและทบทวนความเข้าใจร่วมกัน พูดคุย ร่วมอธิบายความเข้าใจให้เพื่อนฟัง(เพื่อนสอนเพื่อน)

3) นักเรียนมีความสนุกและมีความเข้าใจเพิ่มขึ้น สังเกตได้จากปฏิกิริยาของผู้เรียนและเสียงที่พูดออกมาระหว่างเรียน

เวลาที่ใช้ในการสอน 70-80 นาที (นักเรียน 30-40 คน)

การสอนในรูปแบบOnline หรือสอนผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ (จะมีวิดีโอการสอนให้ดู เผื่อเป็นไอเดียในการนำไปปรับสอนได้คะ)

จากกิจกรรมวันนั้น เราได้นำมาใช้ในการสอนนักเรียนที่ไม่เก่งเคมี หรือว่าไม่รู้จะเรียนเคมีไปทำไม โดยการปรับปรุงกิจกรรมนี้มาจนเป็นรูปแบบปี 2021 ซึ่งเป็นหลักสูตรใหม่ตามหลักสูตรกระทรวงศึกษาธิการ

จุดประสงค์ในการจัดการเรียนรู้ (รายวิชาเพิ่มเติมเคมี เล่ม 1)

เพื่อให้ห้องเรียนมีบรรยากาศสนุกแต่ยังคงมีแก่นเนื้อหาที่สามารถต่อยอดความรู้ได้
เพื่อให้นักเรียนเข้าใจการจัดเรียงอิเล็กตรอนเบื้องต้น (อธิบายหลักการในการจัดของธาตุกลุ่ม A)
เพื่อให้นักเรียนเข้าใจที่มาของการเกิดพันธะเคมี (พันธะไอออนิก/พันธะโคเวเลนต์/พันธะไออนิก)

เนื้อหา/รูปแบบกิจกรรม

ครูบอกเรื่องที่เราจะเรียนว่ามีเรื่องอะไรบ้าง พันธะไอออนิกคืออะไร พันธะโคเวเลนต์ และพันธะโลหะคืออะไร
ครูนำนักเรียนเข้าสู่กิจกรรม "พันธะเคมีเกิดขึ้นได้อย่างไร" โดยนำเรื่องพื้นฐานเกี่ยวกับการจัดเรียงอิเล็กตรอนของธาตุหมู่ A ที่เป็นไปตามกฎของออกเตตมาทำกิจกรรม
ครูนำเรื่องที่สอนในกิจกรรมมาสรุปสาระสำคัญของพันธะเคมีแต่ละอัน และให้ข้อสังเกต และการนำไปใช้เรื่องต่อ ๆ ไปที่จะเจอในวิชาเคมี

อุปกรณ์ที่ใช้ทำกิจกรรม

แม่เหล็ก หรือของชิ้นเล็กๆๆ นำมาใช้แทนอิเล็กตรอน หากไม่มีใช้กระดาษฉีกเป็นชิ้นเล็กได้คะ

ใบงานที่เขียนวงกลมสำหรับใช้ในการจัดเรียงอิเล็กตรอน รูปแบบใบงานสามารถเปลี่ยนแปลงได้ หากต้องการให้นักเรียนฝึกเขียนทุกธาตุอาจจะต้องใช้พื้นที่เขียนมากกว่า 1 แผ่น(แล้วแต่ครูที่นำไปใช้ปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสมได้เลยคะ)