สร้างสรรค์ไอเดียสุดปัง หยุดยั้ง Body Shaming

Body Shaming (การวิจารณ์รูปร่าง) เป็นเรื่องที่ส่งผลต่อความรู้สึกของคนเราอย่างรุนแรง และอาจส่งผลกระทบมากกว่าที่จะจินตนาการได้ ผลของมันอาจเลวร้ายกว่าที่คิด inSkru -Online Workshop หัวข้อ #Teachers Against Body Shaming ครั้งนี้ พวกเราและคุณครูได้ร่วมพูดคุยกับวิทยากรรับเชิญ พี่เจี๊ยบ (มัจฉา พรอินทร์) นักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิมนุษยชนและสิทธิความหลากหลายทางเพศ ทำให้เราได้เรียนรู้ว่าหัวข้อนี้เป็นเรื่องใกล้ตัวและอาจถูกมองเป็นความปกติ จนเราได้ตั้งคำถามกับความปกติที่ไม่ปกตินั้นในหลายๆสถานการณ์และร่วมพูดคุยถึงความเป็นไปได้ใหม่ๆเพื่อเปลี่ยนแปลงมัน ในวงพูดคุยของคุณครูจากหลากหลายสาขา เราได้ไอเดียสำหรับการป้องกันและยุติ Body Shaming ที่สุดสร้างสรรค์

จากกรณีศึกษา

เด็กชายชั้น ม.6 กระโดดตึกเรียนชั้น 5 สาเหตุคาดว่าเป็นโรคซึมเศร้า และเครียดเพราะถูกล้อว่าอ้วน: 

เมื่อวันที่ 10 ส.ค. 2561 น้องโอ (นามสมมุติ) นักเรียนชั้น ม. 6 โรงเรียนประจำจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ปีนระเบียงอาคารเรียนชั้น 5 ก่อนกระโดดลงมาที่พื้นด้านล่าง ท่ามกลางเสียงร้องตะโกนห้ามของเพื่อนนักเรียน หลังจากนั้นอาจารย์จึงรีบแจ้งรถพยาบาลเพื่อนำตัวน้องโอมไปส่งที่โรงพยาบาลศรีสะเกษอย่างเร่งด่วน ก่อนจะเสียชีวิตในเวลาต่อมา

จากการสอบถามเพื่อนนักเรียน ในวันเกิดเหตุน้องโอมมีอาการเครียดอย่างเห็นได้ชัด จึงคาดว่าสาเหตุการฆ่าตัวตายน่าจะมาจากการที่น้องโอมีรูปร่างท้วม มักถูกเพื่อนล้อว่าอ้วนเสมอ ส่งผลให้น้องโอป่วยเป็นโรคซึมเศร้า ซึ่งภายหลังได้พบหลักฐานที่น้องโอเขียนว่าอยากจะลดน้ำหนัก

พวกเราในวงสนทนาได้เสนอแนวทางการป้องกันและยุติ Body Shaming ในโรงเรียน เพื่อไม่ให้เหตุการณ์อันน้าเศร้าใจนี้เกิดขึ้นกับใครอีก ดังนี้

• บรรจุเรื่องนี้ลงในบทเรียนเลย เด็กๆจำเป็นต้องมีการตระหนักรู้และมี sense ของการรู้จักคิดแบบเอาใจเขามาใส่ใจเรา 
• ใช้ประโยชน์จากเวลาในคาบโฮมรูม ด้วยการจัดให้นักเรียนได้ถกกันเกี่ยวกับเหตุการณ์จริงที่เป็นกรณีศึกษาให้นักเรียนช่วยกันพูดคุยแลกเปลี่ยนกันถึงสาเหตุ การป้องกัน รวมถึงการสะท้อนคิด หากมันเกิดขึ้นกับเราล่ะ ทำให้เด็กๆได้ตระหนักและช่วยกันระแวดระวัง และหาทางสื่อสารเชิงบวก หลีกเลี่ยง Body Shaming เช่น การทักทาย "ทำไมช่วงนี้อ้วนจัง" "ไปทำอะไรมาสิวเยอะเชียว" เปลี่ยนเป็นทักทายถามไถ่ว่า "สบายดีมั้ย" ดีกว่าไหม
• จัดให้ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมในการทำความเข้าใจและตระหนักในเรื่องนี้ โดยให้โรงเรียนสร้างแคมเปญ (อาจใช้พื้นที่ออนไลน์)

ในการพูดคุยเพื่อสร้างความตระหนักรู้เรื่องสิทธิมนุษยชน รวมถึงการจัดประกวดการสร้างไอเดียสุดปังในการยุติ Body shaming โดยให้นักเรียน ครูและผู้ปกครองร่วมด้วย

• สอดแทรกความเข้าใจนี้ในวิชาวิทยาศาสตร์ ย้อนให้เด็กๆคิดเกี่ยวกับเรื่องร่างกายและพันธุกรรม เพื่อให้เด็กเข้าใจว่าร่างกายเป็นเรื่องที่เราเลือกไม่ได้ การมีลักษณะทางกายภาพแบบไหนไม่ใช่สิ่งที่ต้องรู้สึกอับอาย สอนให้เด็กรู้จักรักตัวเองและผู้อื่น
• วิชาสังคมก็สอดแทรกได้นะ สร้างความเข้าใจเรื่องสิทธิมนุษยชน ต้องเคารพสิทธิคนอื่นด้วย ไม่ใช่คิดแค่เรื่องสิทธิตัวเอง
• ใช้เกมส์เข้ามาช่วย เช่น เกมส์หาข้อดีข้อเสียของตัวเอง เพื่อแก้ไขข้อเสียของตัวเองก่อน รับรู้ข้อดีของตัวเอง แล้วให้เพื่อนสะท้อนเกี่ยวกับข้อดีของเราด้วย สร้างสายสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างกัน เพื่อให้เราเข้าใจตัวเองก่อน และเรียนรู้ที่จะทำความเข้าใจและเห็นอกเห็นใจคนอื่นด้วย
• ให้เด็กได้เป็นผู้จัดกิจกรรม อาจจะเป็นศิลปะ นิทรรศการ หรือทำเป็นลักษณะฐานกิจกรรม เพื่อฝึกให้เด็กทำความเข้าใจหัวข้อนี้ได้อย่างลึกซึ้งขึ้น

เห็นมั้ยว่าไม่ยากเลย แค่ปรับนิด สร้างหน่อย ค่อยๆทำ จนเป็น practice ใหม่ จนทุกคนเข้าใจว่าความปกติคือต้องไม่ทำให้คนอื่นรู้สึกแย่เกี่ยวกับรูปลักษณ์ของตัวเอง แล้วโรงเรียนจะเปลี่ยนเป็นพื้นที่ที่ทุกคนใช้ชีวิตร่วมกันได้อย่างสบายใจจริงๆ

ผู้ร่วมออกแบบไอเดีย : ครูนินา,ครูขวัญ,ครูนาง,ครูส้มโอ,ครูมุก

ผู้เขียนและกระบวนกร : แพร