จากภูผาสู่มหานที มลพิษสะสมจากขุนเขาสู่ท้องทะเล
ไอเดียสร้างสรรค์การทำกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อม ที่จะทำให้ผู้เรียนได้ทำกิจกรรมเป็นกลุ่ม แสดงความคิดสร้างสรรค์ผ่านการวาดภาพสื่อความหมาย และมีส่วนร่วมในการอภิปรายการสะสมมลพิษจากกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์จากต้นน้ำสู่ปลายน้ำ
มาพบกับไอเดียการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมจากครูปิยะพงษ์ ธรรมรักษ์ จากการจัดค่ายสิ่งแวดล้อมมากว่า 7 ปี ไอเดียนี้พัฒนาต่อยอดมาจากการทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมจากกรมทรัพยกรทางทะเลและชายฝั่ง มาดูว่าจะทำกิจกรรมอย่างไร
จุดประสงค์การเรียนรู้
- อธิปรายกิจกรรมการดำเนินชีวิตของมนุษย์ในแต่ละช่วงของแม่น้ำได้
- วิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมจากกิจกรรมการดำเนินชีวิตของมนุษย์ในแต่ละช่วงของแม่น้ำได้
- ตระหนักถึงผลกระทบจากการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ที่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม
สิ่งที่ครูต้องเตรียม
- กระดาษปรู๊ฟ จำนวน 5 แผ่น
- ปากกาเมจิกคละสีหรือปากกาสีเส้นใหญ่ จำนวน 5 ชุด
กิจกรรมการเรียนรู้ (2 ชั่วโมง)
- ครูแบ่งกลุ่มนักเรียนออกแป็น 5 กลุ่ม
- ครูนำกระดาษปรู๊ฟทั้ง 5 แผ่น มาเรียงต่อกันเป็นแนวตั้ง แล้ววาดเส้นทางการเกิดของแม่น้ำตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำคือทะเล ให้ต่อเนื่องกันทั้ง 5 แผ่น
- ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มจับสลาก เพื่อรับภารกิจเพิ่มเติมข้อมูลต่าง ๆ ในแต่ละช่วงของแม่น้ำ โดยการวาดภาพลงรายละเอียดต่าง ๆ เช่น สภาพแวดล้อมต่าง ๆ สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ กิจกรรมการดำเนินชีวิตของมนุษย์ เป็นต้น ดังรายละเอียดแต่ละแผ่น ดังนี้
- แผ่นที่ 1 เขตต้นน้ำลำธาร (เขตภูเขา ป่าไม้ และสัตย์ป่า)
- แผ่นที่ 2 เขตหมู่บ้านเชิงเขา (เขตชุมชนชาวบ้านเชิงเขา วิถีชีวิตเรียบง่ายของคน กับสายน้ำและป่าไม้)
- แผ่นที่ 3 เขตชุมกลางน้ำ (เขตชุมชนขนาดใหญ่ขึ้นกับวิถีชีวิตการเกษตร)
- แผ่นที่ 4 เขตชุมชนปลายน้ำ (เขตชุมชนเมืองขนาดใหญ่ ที่มีกิจกรรมมากมายหลากหลายและโรงงานอุตสาหกรรม)
- แผ่นที่ 5 เขตปลายน้ำ (เขตชุมชนปลายน้ำที่บรรจบทะเล และท้องทะเล จุดสุดท้ายที่แม่น้ำทุกสายมาพบกัน)
4.เมื่อนักเรียนแต่ละกลุ่มวาดภาพรายละเอียดเสร้จแล้ว ให้แต่ละกลุ่มนำเสนอว่า ในแต่ละช่วงของแม่น้ำ มีสภาพแวดล้อมทั้งกายภาพและชีวภาพอะไรบ้าง มีกิจกรรมการดำเนินชีวิตอะไรเกิดขึ้นมาบ้าง
5.นำกระดาษปรู๊ฟผลงานนักเรียนแต่ละกลุ่มมาเรียงต่อกันจากต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ และให้นักเรียนแต่ละกลุ่มสังเกตการณ์ด้านข้าง โดยครูนำภาชนะใส่น้ำมาแทนการไหลของน้ำ เมื่อน้ำไหลผ่านเขตใด ตั้งคำถามกับนักเรียนว่ามีกิจกรรมใดที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและแม่น้ำบ้าง แล้วครูหาวัสดุแทนผลกระทบนั้นใส่ในภาชนะนั้นไปเรื่อย ๆ จากต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ เช่น
- แผ่นที่ 1 เขตต้นน้ำลำธาร ใช้น้ำเปล่าสะอาดจากขวดเทใส่ภาชนะ
- แผ่นที่ 2 เขตหมู่บ้านเชิงเขา อาจจะใช้ใบไม้หรือดินใส่ลงในภาชนะ
- แผ่นที่ 3 เขตชุมกลางน้ำ อาจจะใช้น้ำสีแทนมลพิษจากการเกษตรใส่ในภาชนะ
- แผ่นที่ 4 เขตชุมชนปลายน้ำ อาจจะใช้น้ำมันพืชแทนของเสียจากชุมชนและโรงงานอุตสาหกรรมเทใส่ภาชนะ
- แผ่นที่ 5 เขตปลายน้ำ ใช้การตั้งคำถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงการสะสมมลพิษจากต้นน้ำถึงปลายน้ำและผลกระทบที่จะเกิดขึ้น
แท็กที่เกี่ยวข้อง
