เรียนประวัติศาสตร์ ผ่านการเรียนและเล่น

“ครูสังคมไม่ได้สอนประวัติศาสตร์เพื่อให้นักเรียนไปเป็นนักประวัติศาสตร์หรือนักโบราณคดี แต่สอนเพื่อให้นักเรียนซาบซึ้งในอดีต เข้าใจปัจจุบัน และร่วมสร้างอนาคต”

ในการจัดการเรียนการสอนวิชาประวัติศาสตร์ หากถามนักเรียนหลาย ๆ คน นักเรียนมักจะบอกว่าเป็นวิชาท่องจำ น่าเบื่อ เนื้อหาเยอะ ชื่อบุคคลเยอะแยะไปหมด ไม่เห็นสนุกเลย ง่วงนอน ฯลฯ ทำให้บรรยากาศในห้องเรียนน่าเบื่อหน่าย ส่งผลให้ผู้เรียนไม่เข้าใจและไม่เห็นความสำคัญของการเรียนรู้ในที่สุด จากการสอน เรื่อง หลักฐานทางประวัติศาสตร์ในขั้นตอนของวิธีการทางประวัติศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จึงได้นำกิจกรรมไขคดีวิธีการทางประวัติศาสตร์ ซึ่งได้รับแนวคิดมาจากเพื่อน ๆ สมาชิก Inskru -พื้นที่แบ่งปันไอเดียการสอน โดยได้นำมาปรับใช้ให้อยู่ในรูปของเกมการ์ด

โดยมีวิธีการเล่น ดังนี้

1) แบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน คละกันตามความสามารถ คือ เก่ง ค่อนข้างเก่ง

ปานกลาง ค่อนข้างอ่อน และอ่อน หรือตามความสมัครของนักเรียน

2) ให้แต่ละกลุ่มสมมติว่าแต่ละกลุ่มคือสำนักงานนักสืบ History ที่จะต้องสืบคดีนักเรียนที่หายตัวไป แต่ละกลุ่มจะทำกิจกรรมแต่ละขั้นตอนไปพร้อมกัน โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอนตามลำดับดังนี้

• 1.  การกำหนดหัวเรื่องที่จะศึกษา
• 2.  การรวบรวมหลักฐาน
• 3.  การประเมินคุณค่าของหลักฐาน
• 4. การวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการจัดหมวดหมู่ข้อมูล
• 5.  การเรียบเรียงหรือการนำเสนอ

3)  นักเรียนอ่านบันทึกคดี เมื่ออ่านจบให้สมาชิกในกลุ่มปรึกษากันเพื่อตั้งสมมติฐานแล้วเขียนลงในกระดาษกิจกรรมที่แจกให้

4)  เมื่อแต่ละกลุ่มตั้งสมมติฐานแล้วให้อ่านข้อมูลที่รวบรวมได้ในหน้าที่ 3 ซึ่งเป็นหลักฐานที่ทางตำรวจพอจะอำนวยความสะดวกให้เหล่านักสืบ History ได้มีเพียง 9 อย่าง

5)  ให้แต่ละกลุ่มเลือกข้อมูลที่จะไปสืบคดีในหน้าที่ 4 โดยข้อมูลแต่ละข้อจะมีเวลาในการสืบค้น แต่ละกลุ่มต้องเลือกข้อมูลไม่เกินเวลาที่กำหนด แต่ละกลุ่มร่วมกันคิดว่าจะเลือกหลักฐานชิ้นใดในการสืบคดีจากทั้ง 9 ชิ้นที่ตำรวจสามารถหาได้ โดยมีข้อแม้คือห้ามให้เวลาสืบค้นเกิน 120 นาที

6)  ครูแจกข้อมูลหลักฐานตามหมายเลขที่แต่ละกลุ่มเลือก (หน้า 1 ที่ครูตัดเตรียมไว้)

7)  นักเรียนนำหลักฐานที่เลือกมาตีความเพื่อสืบหานางสาวญาณิศา โดยเชื่อมโยงหลักฐานแต่ละชิ้นที่เชื่อได้ว่าน่าเป็นจริงเข้าด้วยกัน

8)  แต่ละกลุ่มนำหลักฐานที่เลือกมาพิจารณาข้อมูลเพื่อสรุปผลการสืบสวน ลงในหน้าที่ 4

9)  ครูเฉลยคำตอบว่าสุดท้ายแล้วนางสาวญาณิศาหายไปไหน (เฉลย คลินิกทำแท้ง)

สิ่งที่นักเรียนจะได้จากการทำกิจกรรมไขคดีวิธีการทางประวัติศาสตร์

1. นักเรียนได้สวมบทบาทเป็นสำนักงานนักสืบ History ที่จะต้องสืบคดีนักเรียนที่หายตัวไป แต่ละกลุ่มจะทำกิจกรรมแต่ละขั้นตอนไปพร้อมกัน โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอน

2. นักเรียนได้ฝึกตั้งคำถามและสมมติฐานเกี่ยวกับการหายตัวไปของนางสาวญาณิศา ได้ฝึกการนำหลักฐานที่เลือกมาตีความเพื่อสืบหานางสาวญาณิศา โดยเชื่อมโยงหลักฐานแต่ละชิ้นที่เชื่อได้ว่าน่าเป็นจริงเข้าด้วยกัน

3. นักเรียนสามรถบอกขั้นตอนวิธีการทางประวัติศาสตร์ได้ ซึ่งได้แก่ 1) การกำหนดหัวเรื่องที่จะศึกษา 2) การรวบรวมหลักฐาน 3) การประเมินคุณค่าของหลักฐาน 4) การวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการจัดหมวดหมู่ข้อมูล และ 5) การเรียบเรียงหรือการนำเสนอ

4. นักเรียนได้ทำกิจกรรมแบบกระบวนการกลุ่ม (Group Process) การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ โดยการทำกิจกรรมร่วมกันอย่างเป็นขั้นตอน มีการกำหนดเป้าหมาย การวางแผนการทำงาน การแสดงความคิดเห็นร่วมกัน การคิดวิเคราะห์สร้างสรรค์ และการค้นพบความรู้ด้วยตนเอง โดยมีครูเป็นผู้จัดการเรียนการสอนที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์มากที่สุด

ขอขอบคุณแนวคิดจากเพื่อน ๆ สมาชิก Inskru -พื้นที่แบ่งปันไอเดียการสอนด้วยครับ ครูท่านไหนได้ทดลองใช้แล้วมาแลกเปลี่ยนกันได้ครับ