ท่องไปในอารยธรรมโลก ด้วยการเรียนรู้แบบ 5 STEPs
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 อารยธรรมโลกสมัยโบราณ รายวิชา ประวัติศาสตร์สากล ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
กิจกรรมนี้เป็นการดำเนินการโดยใช้รูปแบบการเรียนรู้แบบ 5 STEPs เป็นแนวทางหลักในการจัดการเรียนรู้ในหน่วยการเรียนรู้ 2 อารยธรรมโลกสมัยโบราณ เนื่องจากปัญหาที่พบจากการสอนหน่วยการเรียนรู้นี้ในหลายปีที่ผ่านมา คือ เนื้อหาที่กว้างและมีรายละเอียดมาก ทำให้นักเรียนต้องจำรายละเอียดต่าง ๆ มากเกินไป ในขณะที่ครูก็ต้องใช้วิธีการสอนแบบบรรยายเพื่อให้สามารถจบเนื้อหาได้ทันตามเวลาเรียน ซึ่งที่ผ่านมามักจะไม่ค่อยทันตามแผนที่วางไว้ ดังนี้ ในปีนี้จึงวางแผนใหม่ โดยพยายามใช้การดึงเอาประเด็นสำคัญที่เป็น “สิ่งที่ต้องรู้” ออกมาจากเนื้อหา โดยครูผู้สอนเป็นวิเคราะห์มาตรฐาน ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ รวมไปถึงการสอบระดับชาติ เพื่อให้ได้ประโยชน์ทั้งคุณค่าของการเรียนในชั้นเรียน และการนำไปต่อยอดในระดับที่สูงขึ้น
มโนทัศน์ของหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 อารยธรรมโลกสมัยโบราณ
ผู้สอนกำหนดกรอบในการศึกษาเรื่องนี้ โดยจำแนกออกเป็น 3 ส่วน คือ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และมรดกและภูมิปัญญา ซึ่งเป็นกรอบเนื้อหาสำคัญที่ผู้สอนออกแบบกิจกรรมและเชื่อมโยงให้นักเรียนเห็นว่าทั้ง 3 สิ่งมีความสัมพันธ์กันและส่งผลต่อการเป็นอารยธรรมอย่างไร ดังนั้น การเรียนในหน่วยนี้จึงเป็นการบูรณาการความรู้นอกเหนือจากประวัติศาสตร์ ข้ามไปยังสาระอื่น ๆ เพื่อให้นักเรียนได้เห็นความเชื่อมโยงของประวัติศาสตร์กับสาระวิชาอื่น ๆ อาทิ ภูมิศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ภาษา ศิลปะ เป็นต้น
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถวิเคราะห์ปัจจัยทางภูมิศาสตร์ที่ส่งผลต่อการเกิดอารยธรรมได้อย่างมีเหตุผล
2. นักเรียนสามารถลำดับเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ของอารยธรรมสมัยโบราณได้อย่างถูกต้อง
3. นักเรียนสามารถวิเคราะห์คุณค่าและความสำคัญของการสร้างสรรค์มรดกและภูมิปัญญาของอารยธรรมสมัยโบราณที่มีต่ออารยธรรมสมัยโบราณได้อย่างมีเหตุผล
4. นักเรียนสามารถอภิปรายความสัมพันธ์ของลักษณะทางภูมิศาสตร์ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และมรดกและภูมิปัญญา ที่ส่งผลต่ออารยธรรมโลกสมัยโบราณได้อย่างเหมาะสม
ลักษณะการออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนจะแยกเป็นอารยธรรมละ 2 คาบ โดยมีรูปแบบการเรียนรู้แบบ 5 STEPs เป็นกรอบหลักในการจัดกิจกรรม
คาบที่ 1
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับอารยธรรมโลกสมัยโบราณ โดยนำเสนอหลักฐาน/ภาพที่เกี่ยวข้องกับอารยธรรมต่าง ๆ เพื่อเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียน และกระตุ้นด้วยคำถาม หรือข้อมูลใหม่ ๆ เพื่อให้นักเรียนเกิดความสงสัย และสนใจบทเรียน
2. ครูแบ่งกลุ่มนักเรียนออกเป็น 4-6 คน ตามความเหมาะสม จากนั้นให้นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาค้นคว้าข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ จากนั้นนำมาทำกิจกรรมลงในใบกิจกรรมที่กำหนด (ในขั้นนี้ครูนำกรอบเนื้อหาหลัก คือ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และมรดกและภูมิปัญญา มาเป็นธีมในการทำกิจกรรม)
3. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำข้อมูลที่รวบรวมได้มาวิเคราะห์และประมวลความรู้ เพื่อตอบคำถามที่ครูกำหนด เช่น ลักษณะภูมิประเทศแบบขั้นบันไดส่งผลต่อการเกิดอารยธรรมจีนอย่างไร การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกอินเดียส่งผลต่อผู้คนในอินเดียอย่างไร ความเป็นคาบสมุทรส่งต่อชาวโรมันอย่างไร เป็นต้น
คาบที่ 2
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอประเด็นตามข้อคำถามที่วิเคราะห์จากคาบที่ผ่านมา โดยครูผู้สอนเก็บประเด็นสำคัญ และร่วมกันสรุปความรู้ ตรวจสอบความถูกต้องของมโนทัศน์ร่วมกัน และร่วมกันอภิปรายเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของลักษณะทางภูมิศาสตร์ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และมรดกและภูมิปัญญาที่ส่งผลต่ออารยธรรมโลกสมัยโบราณ
จุดเด่น
1. กิจกรรมเน้นการให้ผู้เรียนได้มีโอกาสศึกษาค้นคว้าแหล่งข้อมูลสารสนเทศที่หลากหลาย นักเรียนมีทักษะทางด้านเทคโนโลยีมากขึ้นจากการเรียนออนไลน์ ทำให้ได้พัฒนาทักษะการค้นคว้า การรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล การสื่อสารและการนำเสนอ ตลอดจนทักษะการใช้แผนที่
2. กระบวนการกลุ่มทำให้เกิดการแบ่งหน้าที่ในการศึกษาค้นคว้า เกิดการวางแผน และการนำข้อมูลที่ได้มาพูดคุยถกเถียงเพื่อแลกเปลี่ยน หรือลงข้อสรุปร่วมกัน
3. ครูสามารถย่อยเนื้อหาที่มีมาก ให้เหมาะสมกับนักเรียนได้มากขึ้น และมีช่องว่างของเวลาที่ใช้ในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู่ในแต่ละคาบได้
จุดควรพัฒนา
1. ในการเปิดเรียนแบบ On-Site ปัญหาเรื่องของการมีกิจกรรมแทรกตลอดเทอมกลับมา ทำให้มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบไปตามเวลาเรียน ซึ่งในบางห้องอาจไม่ได้จัดกิจกรรมครบตามแผนที่กำหนด
2. เนื้อหาที่ถูกย่อยมาแล้ว แม้จะลดลงมากแล้ว แต่ก็ยังมีปัญหาเรื่องของความสามารถในการเรียนรู้และทำความเข้าใจเนื้อหาของนักเรียน ซึ่งในการทำกิจกรรมต้องให้ระยะเวลานานพอสมควร บางครั้งส่งผลให้กิจกรรมไม่บรรลุตามแผนที่กำหนด
3. ในขั้นของค้นคว้าข้อมูล อาจมอบหมายให้เป็นงานที่ไปค้นคว้ามาก่อนเข้าห้องเรียน และใช้เวลาในห้องเรียนในการร่วมกันสรุปประเด็น หรือทำกิจกรรมเพื่อพัฒนามโนทัศน์
ไฟล์ที่เกี่ยวกับไอเดีย
ไฟล์ที่ 1 จากทั้งหมด 14
