Belief Scan

ค้นความเชื่อสู่จุดเริ่มต้นของศาสนา

เข้าใจความสำคัญและความไม่สำคัญของศาสนาด้วยการวิพากษ์

เรื่อง : ความเชื่อและที่มาของศาสนา

ระดับชั้น : ป.6

วิชา : สังคมศึกษา

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

1. ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน

1.1 ครูชวนคิดโดยตั้งคำถามว่า "นักเรียนคิดว่าตนเองมีความเชื่อเรื่องใดมากที่สุด ให้บอกมาคนละ 1 ข้อ" ให้นักเรียนบอกอย่างรวดเร็ว(สามารถซ้ำกันได้)

1.2 ครูใช้คำถามต่อมาว่า "เเล้วความเชื่อดังกล่าว ส่งผลต่อนักเรียนอย่างไรบ้าง" สุ่มนักเรียนร่วมตอบคำถามประมาณ 3-5 คน

2. ขั้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้

2.1 ครูแจกใบงาน เรื่อง Belief Scan ให้นักเรียนคนละ 1 แผ่น พร้อมให้โจทย์ว่า "ให้นักเรียนเขียนความเชื่อทั้งหมดที่ตัวเองเชื่อ ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อที่เกี่ยวกับสิ่งที่กลัว โชคลาภ ความรัก การใช้ชีวิต การเรียน และเรื่องอื่น ๆ โดยบอกมาให้มากที่สุด เขียนเป็นข้อ ๆ เเต่ละข้อเมื่อเขียนเสร็จให้วงกลมล้อมรอบข้อนั้นเป็นประเด็น ๆ

2.2 ระหว่างนักเรียนเขียนครูเดินเข้าไปส่งเสริมการเรียนรู้ ให้ผู้เรียนระดมความเชื่อของตัวเองมากที่สุด จากที่สังเกตในชั้นเรียน ความเชื่อนักเรียน เช่น เชื่อว่าพญานาคมีอยู่จริง เชื่อว่าพรหมลิขิตเป็นเรื่องจริง เชื่อว่าผีกระสือมีอยู่จริง เชื่อว่าการดำเนิดจักรวาลด้วยทฤษฏี Bigbang มีอยู่จริง (ข้อนี้เขายังไม่เรียนแต่เขาดูสื่อออนไลน์จึงทราบ)

2.3 วิเคราะห์ความเชื่อสู่ที่มาของศาสนา โดยครูใช้เขียนลิสต์บนกระดาน โดยมีกรอบของที่มาของศาสนา 5 ข้อ ได้แก่ (1)ความกลัวและความไม่รู้ (2)ความภักดี(ความเชื่อถือ) (3)ความมีเหตุมีผล (4)อิทธิพลของบุคคลและศาสนา และ(5)การเมือง แล้วให้โจทย์ว่า "ให้นักเรียนวิเคราะห์ว่า ความเชื่อของตนเองในแต่ละประเด็น เป็นความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับที่มาของศาสนาอย่างไร โดยให้เขียนตัวเลข (1-5) กำกับแต่ละข้อให้ชัดเจน ในขั้นนี้จะเห็นว่า บางความเชื่อสามารถเชื่อมโยงไปสู่หลายประเด็น เช่น ความเชื่อเรื่องพญานาค สามารถเชื่อมโยงไปสู่ความกลัว(1) อิทธิพลของศาสนา(4) ได้

2.4 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของเเต่ละประเด็น โดยใช้ให้โจทย์ว่า "ให้นักเรียนใช้เส้นลากโยงความสัมพันธ์ของแต่ละความเชื่อ ที่สามารภเชื่อมโยงได้" จากการสังเกตเห็นว่า นักเรียนเชื่อมโยงความเชื่อ เรื่อง พรหมลิขิต กับ เรื่องความเชื่อ เรื่อง ภพชาติ และเรื่องกรรม

2.5 ให้นักเรียนทุกคน นำผลงานของตัวเองมาติดบนกระดาน หน้าชั้นเรียน

2.6 ครูบรรยายสั้น ๆ เพื่อเป็นการสรุปบทเรียน เรื่อง ความเชื่อกับศาสนา

3. ขั้นสรุปผล

3.1 ครูชวนคิดชวนนักเรียนสำรวจความเชื่อของตนเองกับอิทธิทางศาสนากับตัวตน โดยใช้คำถาม ดังนี้

1. จากการสำรวจความเชื่อนักเรียนคิดว่า "ศาสนามีอิทธิต่อความเชื่อของเรามากแค่ไหน เต็ม 10 ให้เท่าไหร่ เพราะอะไร" ให้นักเรียนยกมือร่วมตอบคำถามในชั้นเรียน

2. นักเรียนคิดว่าศาสนาอยู่ที่ไหน ? สุ่มนักเรียนร่วมตอบคำถาม (ครูเติมมุมองสำคัญ เรื่อง ศาสนาอยู่ในความเชื่อ-ความคิดของเรา สัมพันธ์กับ Space & Time)

3.2 ครูตั้งคำถามว่า "นักเรียนคิดว่า เราไม่นับถือศาสนาได้ไหม เพราะเหตุใด" โดยแจกกระดาษโพสต์อิท ให้คนละ 2 ใบ (2 สี) หากคิดว่าได้ให้เลือกสีเขียว และหากคิดว่าไม่ได้ ให้เลือกสีเหลือง จากการสังเกต พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่มีมุมมองว่าไม่นับถือศาสนาก็ได้ เพราะศาสนาไม่ค่อยจำเป็นกับการใช้ชีวิต, เพราะเราไม่ได้นับถือศาสนาโดยกำเนิด, แล้วแต่คนจะนับถือ เป็นต้น และมุมมองของคนที่นับถือศาสนา เขียนว่า เพราะผมนับถือพระพุทธเจ้า ...