วงสนทนา "มนุษย์กับสังคม"

คาบแรกของการเรียนวิชาสังคมศึกษา เรามักจะเล่าถึงความหมายของสาระต่าง ๆ ที่มากมายเหลือคณาในวิชาสังคมศึกษา ไม่ว่าจะภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ศาสนา หน้าที่พลเมือง เศรษฐศาสตร์ บางครั้งความหมายเหล่านั้นก็ดูแห้งแล้งไร้สีสัน หรือไม่ก็แอดวานซ์ นามธรรมเสียจนนักเรียนเราเข้าใจได้ยาก เมื่อมีปัญหาข้องใจไอเดียก็บังเกิด ถ้าเราลองบิดให้ความหมายและประเด็นสำคัญของแต่ละสาระกลายมาเป็นหัวข้อสนทนาทำความรู้จักกันล่ะ ห้องเรียนน่าจะสนุกมากขึ้น

เป้าหมาย

1. นักเรียนตั้งคำถามจากความหมายและประเด็นสำคัญของสาระในวิชาสังคมศึกษาได้
2. แลกเปลี่ยนประสบการณ์และมุมมองที่หลากหลายระหว่างครูและนักเรียน

การเตรียมการ

1. เตรียมใบงานกลุ่ม ในใบงานมีความหมายแบบง่าย ๆ สั้น ๆ ของสาระที่นักเรียนจะได้เป็นไกด์ไลน์ในการตั้งคำถาม (ตัวอย่างอยู่ในไฟล์แนบ)
2. เตรียมครูสำหรับให้นักเรียนสัมภาษณ์ อาจจะเป็นครูที่เข้าสอนอยู่แล้ว หรืออยากจะชวนเพื่อนครูจากวิชาอื่นมาให้ร่วมคลาสด้วยก็ได้

การดำเนินกิจกรรม

1. แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มตามจำนวนสาระ เช่น 5 กลุ่ม ได้แก่ ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ หน้าที่พลเมือง เศรษฐศาสตร์ ศาสนาและวัฒนธรรม
2. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มทำความเข้าใจความหมายของสาระที่ตัวเองได้ ดูตัวอย่างคำถามที่ถามได้ในหมวดหมู่นี้
3. นักเรียนตั้งคำถามเพิ่มเติมให้ได้มากที่สุด เขียนลงในใบงาน และเตรียมตัวนำไปสัมภาษณ์คุณครู
4. เมื่อหมดเวลา จัดที่นั่งให้เป็นรูปวงกลม เพื่อให้ทุกคนได้ฟังการสัมภาษณ์กันอย่างทั่วถึง อ่อ อย่าลืมจัดให้คุณครูที่จะให้นักเรียนสัมภาษณ์อยู่ในวงด้วยนะ
5. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มถามคำถามที่เตรียมไว้กับคุณครู คุณครูตอบคำถามและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ความคิดเห็นกับนักเรียน ตัวอย่างคำถามที่ครูจะโดนถาม เช่น เงินเดือนคุณครูพอใช้หรือเปล่า ของที่ซื้อมาราคาแพงที่สุดคืออะไร (เศรษฐศาสตร์) ชอบไปเที่ยวที่ไหน อากาศที่ชอบเป็นแบบไหน (ภูมิศาสตร์)
6. อาจให้นักเรียนบันทึกย่อ ๆ ข้อมูลที่เกิดขึ้นในวงสนทนา เพื่อนำไปสรุปว่าเรารู้จักอะไรเกี่ยวกับชีวิตของคุณครูบ้าง
7. คุณครูชวนนักเรียนสะท้อนคิดเกี่ยวกับกิจกรรมที่ดำเนินไป ความเชื่อมโยงระหว่างเนื้อหาวิชาสังคมศึกษากับชีวิตของคน ๆ หนึ่งที่อยู่ในสังคม

ข้อสังเกต

1. การชวนครูข้ามกลุ่มสาระฯ มาให้สัมภาษณ์ อาจช่วยให้มีสีสันมากขึ้น รวมถึงคุณครูได้มาเห็นนักเรียนในบริบทห้องเรียนที่ต่างออกไป
2. ถึงแม้บางคำถามจะดูเป็นเรื่องพื้นฐาน แต่การชวนนักเรียนสะท้อนคิดความสัมพันธ์ระหว่างชีวิตกับสังคมเป็นสิ่งสำคัญที่ครูควรเน้นย้ำ
3. อาจปรับเปลี่ยนให้เป็นการสนทนาระหว่างนักเรียนกันเองก็ได้

Special Thanks

ครูเหนือ จันทร์ธิดา สังขจันทร์ ผู้คอยช่วยเหลือขัดเกลาคาบนี้ให้สนุกขึ้น