หลักธรรมกับการศึกษา

อย่างที่เคยเขียนไปก่อนหน้า ผมพยายามทำให้การสอนพระพุทธศาสนาเป็นสิ่งที่เข้าใจได้ง่าย และสามารถนำมาปรับใช้ในชีวิตประจำวันของนักเรียนได้จริง เรื่องความยากจึงตกมาที่หน่วยการสอน ที่ต้องมาสอนเรื่องหลักธรรม เพราะ ด้วยจำนวนที่มาก และเข้าใจยาก ผมจึงได้จัดกิจกรรม ที่ให้นักเรียนได้ช่วยกันแก้ปัญหาที่พบ โดยการนำหลักธรรมมาปรับใช้ ซึ่งกิจกรรม จะเป็นเช่นไร เชิญอ่านได้เลยครับ

รูปแบบกิจกรรมจะแบ่งออกเป็น 5 ขั้น ซึ่งจะขอนำเสนอดังต่อไปนี้

ขั้นที่ 1 ขั้นนำเสนอกรณีปัญหา (10 นาที)

1)    สร้างบรรยากาศให้ส่งเสริมการเรียน เช่น กล่าวทักทายนักเรียน สอบถามทบทวนความรู้ เรื่อง เนื้อหาที่ได้เรียนในคาบก่อน

2)    เปิดคลิปวิดีโอ เรื่อง “การศึกษาตีตราว่า...ผมโง่” จาก https://youtu.be/xYdRVuBY5JE เวลา 3.11 วินาที

3)    เปิดโปรแกรม Padlet ให้นักเรียนแต่ละคนตอบว่า หลังจากการดูคลิปแล้ว นักเรียนเห็นปัญหาของการศึกษาด้านใดบ้าง โดยเลือกมา 1 ด้าน ที่เด่นชัดที่สุด โดยให้เวลาเขียน 2 นาที

4)    ครูเช็คคำตอบของนักเรียน ก่อนจะช่วยกันจัดหมวดหมู่ของปัญหาที่นักเรียนได้เขียนลงในโปรแกรม Padlet

    ขั้นที่ 2 ขั้นแสดงจุดยืน ร่วมกับเทคนิคผังมโนทัศน์ (10 นาที)

5)    หลังจากจัดหมวดหมู่แล้ว ให้นักเรียนที่มีหมวดหมู่ปัญหาใกล้เคียงกันมาอยู่รวมกลุ่มกัน ตามหมวดหมู่ของปัญหาที่นักเรียนได้เขียนตอบในโปรแกรม โดยครูพยายามจัดกลุ่มคำตอบให้เป็นประมาณ 5 กลุ่ม ใช้เวลา 2 นาที

6)    นักเรียนแต่ละกลุ่มพูดคุยปัญหาที่ตนเองได้ แล้วสรุปเขียนเป็นหัวข้อสำหรับการทำผังมโนทัศน์ ใส่ลงในกระดาษปรู๊ฟ ที่ครูแจกให้ ใช้เวลา 3 นาที

7)    นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมารับใบความรู้ เรื่อง หลักธรรมกับการศึกษา ซึ่งแต่ละกลุ่มจะได้ใบความรู้ 2 ชุด โดยใบความรู้แต่ละใบจะมี qr code ให้นักเรียนแสกนอ่านในรูปแบบออนไลน์ เพื่อช่วยกันเลือกว่า กลุ่มของตนจะใช้หลักธรรมใด ในการแก้ปัญหาที่กลุ่มของตนได้เขียนไว้ ให้เวลานักเรียนศึกษาเป็นเวลา 5 นาที

   ขั้นที่ 3 ขั้นทดสอบจุดยืน (20 นาที)

8)    หลังจากศึกษาใบความรู้แล้ว ให้นักเรียนเลือกหลักธรรมที่จะใช้ในการแก้ปัญหา โดยนักเรียนจะต้องสรุปหลักธรรมลงในกระดาษปรู๊ฟ พร้อมอธิบายวิธีการนำแก้ปัญหา โดยต้องยกตัวอย่าง และโน้มน้าวใจกลุ่มอื่น ให้มาสนใจวิธีการแก้ปัญหาของกลุ่มตน พร้อมสรุปออกมาเป็นผังมโนทัศน์ให้เวลานักเรียน 12 นาที

9)    แต่ละกลุ่ม โฆษณาวิธีการแก้ปัญหาของตนเอง ให้กลุ่มอื่น ๆ ได้ฟัง โดยแต่ละกลุ่มมีเวลาโฆษณาให้กลุ่มอื่นฟัง กลุ่มละ 1 นาที ซึ่งนักเรียนจะต้องพยายามขายไอเดียของกลุ่มตนเอง ให้กลุ่มอื่นซื้อให้ได้ หรือโน้มน้าวให้เพื่อนมาเลือกวิธีการแก้ปัญหาของกลุ่มนักเรียน

    ขั้นที่ 4 ขั้นขัดเกลาหรือปรับค่านิยม (5 นาที)

10) ผู้สอนสรุปแนวทางการแก้ปัญหาของแต่ละกลุ่มว่ามีวิธีการแก้ปัญหาอย่างไร พร้อมอธิบายหลักธรรมที่แต่ละกลุ่มนำมาใช้ พร้อมอธิบายข้อดีข้อเสียของแต่ละกลุ่ม และกล่าวชื่นชมนักเรียน

   ขั้นที่ 5 ขั้นตรวจสอบและยืนยันจุดยืน (5 นาที)

11) นักเรียนแต่ละกลุ่มเมื่อทำผลงานเสร็จสิ้นแล้ว ให้นำผลงานของกลุ่มตนเอง ไปติดที่กระดาน แล้วให้นักเรียนภายในห้องไปเดินดูวิธีการแก้ปัญหาเพิ่มเติม แล้วให้เลือกว่านักเรียนจะซื้อไอเดียของกลุ่มใด ซึ่งนักเรียนแต่ละคนมีสิทธิซื้อได้คนละ 1 ไอเดีย โดยสามารถเลือกซื้อไอเดียของกลุ่มตนเองได้ กลุ่มใดที่มีคนซื้อมากที่สุด จะได้เป็นกลุ่มนักคิด นักขายยอดเยี่ยมประจำคาบ ซึ่งจะได้สิทธิพิเศษ 1 อย่างจากครู ซึ่งเป็นการ์ดที่สามารถนำไปใช้ในคาบเรียนถัดไปได้ โดยนักเรียนสามารถเลือกได้ ว่าอยากจะได้การ์ดอะไร แล้วสามารถใช้ตอนไหนก็ได้ตามที่ต้องการ

สำหรับกิจกรรมนี้ เมื่อนำไปใช้แล้ว นักเรียนก็เกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น และได้เสนอแนวทางการนำหลักธรรมไปปรับใช้ โดยผม ได้เลือกหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา มาให้นักเรียนศึกษา และปรับใช้ เพื่อให้ง่ายต่อความเข้าใจ และนำไปปรับใช้ได้ทันที