สืบสวนรหัส(ลับ)พันธุกรรม

หากพูดถึงเรื่อง มิวเทชัน ถือเป็นเนื้อหาหนึ่งที่ไม่ได้มีความซับซ้อนมากหนัก แต่ก็เป็นสิ่งที่ท้าทายสำหรับคุณครูที่อยากจัดการเรียนการสอนให้นักเรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ด้วยตัวเอง ผมจึงมีแนวคิดอยากสร้างสรรค์ เพิ่มชีวิตชีวาในการจัดการเรียนการสอนเรื่อง มิวเทชัน (Mutation) ให้เกิด wow affec ซึ่งเเนวทางที่ตัวเองนำไปใช้สอนเเล้วรู้สึกนักเรียนเกิดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry) เเละเกิดบรรยากาศในอยากเรียนรู้ในห้องเรียนโดยใช้กิจกรรม สืบสวนรหัส(ลับ)พันธุกรรม

จุดประสงค์ในการเรียน

1. อธิบายการเกิดมิวเทชันระดับยีนและระดับโครโมโซมได้ถูกต้อง
2. สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับโรคหรือกลุ่มอาการที่เป็นผลจากการเกิดมิวเทชันได้ถูกต้อง
3. สื่อสารข้อมูลเรื่องมิวเทชันได้ถูกต้อง 

ขั้นนำ

1. คุณครูชวนนักเรียนพูดคุยเรื่องทั่วไป และพยายามดึงเข้าเรื่องลักษณะการทำงานของนักศึกษาเเพทย์เวลาขึ้นวอร์ด หรืออาจะเป็นเรื่องอื่น ๆ ที่มีลักษณะงานในการทำงานเป็นทีม (ส่วนตัวสังเกตจากพฤติกรรมของนักเรียนแล้ว นักเรียนของตัวเองมักสนใจเมื่อพูดถึงลักษณะงานทางวิทย์สุขภาพ) หรือ คุณครูอาจจะเปิด VDO บางช่วงของหนัง Good doctor ที่แสดงถึงลักษณะการทำงานของกลุ่มเเพทย์ที่มีการแบ่งกลุ่มดูเเลคนไข้ ซึ่งบ่อยครั้งในหนังจะมีการถ่ายช่วงนี้ให้ดู
2. คุณครูเชื่ยมโยงจากลักษณะการทำงานของแพทย์จากหนัง Good doctor และแจ้งให้นักเรียนทราบว่า “วันนี้คุณครูมีกรณีศึกษาของผู้ป่วยทั้งหมด 6 กรณี โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มรับบทบาทเป็นผู้สืบสวนโรค โดยอาศัยความรู้ทางพันธุศาสตร์ในการไขปริศนาเกี่ยวกับโรคทางพันธุกรรมและกรณีศึกษาเกี่ยวกับมิวเทชัน”
3. นักเรียนเเบ่งกลุ่ม ๆ ละ 5-6 คน (ซึ่งขั้นตอนแบ่งกลุ่มคุณครูอาจจะเพิ่ม gimmick ในการแบ่งกลุ่ม เช่น ใช้การ์ด หรือ หมายเลขคนไข้)

ขั้นสอน

1. คุณครูชี้เเจงรายละเอียดการทำกิจกรรม และมอบกรณีศึกษาให้นักเรียนชุดละหนึ่งชุด

(โดยแต่ละชุดจะประกอบไปด้วย 1. ข้อมูลกรณีศึกษากลุ่มละ 1 กรณีศึกษา ซึ่งคุณครูจะใส่ในซองสีน้ำตาล โดยกรณีศึกษา 1-3 จะได้กลุ่มละ 1 แผ่น กรณีศึกษาที่ 4-7 จะได้กลุ่มละ 3 แผ่น คือ ข้อมูลคนไข้ คาริโอไทป์ของคนปกติ และคริโอไทป์ของคนไข้), 2.กระดาษปรู๊ฟ 1 แผ่น, 3. ปากกา 2 ด้าม 2สีที่ต่างกัน, 4. กาว )

รายละเอียดการทำกิจกรรม สืบสวนรหัส(ลับ)พันธุกรรม

1. นักเรียนแต่กลุ่มเข้ากลุ่มย่อยของตัวเองเพื่อร่วมกันสืบค้นข้อมูล อภิปราย และวิเคราะห์เกี่ยวกับเคสของผู้ป่วยที่กลุ่มตัวเองได้รับ พร้อมตอบคำถามลงในกระดาษปรู๊ฟและติดคาริโอไทป์บนกระดาษปรู๊ฟ โดยใช้เวลา 15 นาที
2. เมื่อนักเรียนแต่ละกลุ่มวิเคราะห์เคสผู้ป่วยของกลุ่มตัวเองเสร็จแล้ว ส่งตัวแทนนำเสนอข้อมูล

*ช่วงเวลาที่นักเรียนทำกิจกรรมคุณครูให้เวลานักเรียนได้พูดคุยกับเพื่อนร่วมทีม และลองถูกลองผิดไปก่อน อย่าเพิ่งรีบเข้าไปชี้เเนะให้นักเรียน หลังจากนั้นคุณครูค่อยเข้าไปชี้เเนะแนวทางให้กับนักเรียนได้ แต่ห้ามบอกโดยตรงนะครับ :)

2. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอหน้าชั้นเรียน โดยลักษณะของการนำเสนออาจจะล้อตามข้อคำถามของกรณีศึกษาที่กลุ่มตัวเองได้รับ (ซึ่งลำดับการนำเสนอคุณครูอาจจะเรียงลักษณะการเกิดมิวเทชันในระดับยีนก่อน เเล้วค่อยไประดับโครโมโซม แต่อย่ารีบเฉลยให้กับนักเรียนนะครับ)

ขั้นสรุป

1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเรื่องมิวเทชัน ซึ่งขั้นตอนคุณครูจะต้องชี้เเนะให้นักเรียนเห็นภาพรวมว่าการเกิดมิวเมชัน สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในระดับยีนเเละระดับโครโมโซม (คุณครูสามารถเชื่อมโยง หรือยกตัวอย่างจากกิจกรรมที่นักเรียนทำได้เลย) และสรุปให้ได้ใจความสำคัญว่า การเกิดมิวเมชันสามารถก่อให้เกิดลักษณะที่อันพึงประสงค์และลักษณะที่ไม่พึงประสงค์ได้

2. นักเรียนร่วมกันยกตัวอย่างลักษณะการเกิดมิวเทชันอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากกิจกรรม พร้อมทั้งบอกสาเหตของการเกิดมิวเทชันได้

1. นักเรียนอธิบายการเกิดมิวเทชันระดับยีนและระดับโครโมโซมได้

2. นักเรียนสื่อสารข้อมูลเกี่ยวกับโรคหรือกลุ่มอาการที่เป็นผลจากการเกิดมิวเทชันได้

3. เกิดกระบวนการทำงานเป็นทีม ร่วมกันอภิปรายข้อมูลทางวิชาการได้

กิจกรรมนี้ทุกท่านสามารถนำไปปรับให้เหมาะสมกับเนื้อหาและนักเรียนของตัวเองได้อีกนะครับ