การเรียนการสอนในรายวิชาพระพุทธศาสนา ทุกคนต่างบอกว่า เราต้องเน้นที่การบรรยาย เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจ แต่สำหรับครูโอมเห็นว่า การสอนเนื้อหาบางอย่าง ไม่จำเป็นต้องบรรยายแต่เพียงอย่างเดียว การสอนให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง เป็นสิ่งที่จะทำให้ตัวของนักเรียนเกิดองค์ความรู้ และสามารถนำไปปรับใช้ได้อย่างดีที่สุด ครูโอมจึงสนใจที่จะนำรูปแบบการสอนแบบบทบาทสมมติ มาใช้กับการสอนในเรื่องของ หน้าที่ชาวพุทธ ในหัวข้อการปฏิบัติตน ในพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา โดยได้ให้นักเรียนได้จำลองตนเอง เป็นกลุ่มคนที่อยู่ในงานนั้นจริง ๆ พร้อมให้ออกมาแสดงบทบาทสมมติตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมาย

ขั้นเตรียมการสอน

งานประจำหน่วย คนพุทธเขาทำอะไรบ้าง (30 คะแนน)

ในหน่วยนี้ จะไม่มีการสอบกลางภาค แต่จะมีการสอบปฏิบัติ โดยนักเรียนทั้งห้อง จะต้องช่วยกัน ทำภารกิจให้สำเร็จ คือ การแสดงบทบาทสมมติ เรื่อง งานบุญบ้านเฮา โดยนักเรียนแต่ละคน จะได้รับบทบาทหน้าที่เป็นกลุ่มบุคคลต่าง ๆ ในงานบุญ ที่อาจารย์กำหนดให้ โดยมีตัวละคร ดังต่อไปนี้

1.     พระสงฆ์ มีทั้งหมด 9 รูป

2.     เจ้าบ้าน (คนจัดงาน) 9 คน

3.     มัคนายก (คนดำเนินพิธีกรรมทางศาสนา) 2 คน

4.     พิธีกร (คนดำเนินกิจกรรม) 1 คน

5.     คนขับรถ รับส่งพระสงฆ์ 1 คน

6.     แขกที่มาร่วมงาน 17-18 คน (ห้อง 4/2 - 4/3 มีแขก 17 คน และห้อง 4/4 มีแขก 18 คน)

โดยให้นักเรียนเลือกบทบาทที่เหมาะสมกับตนเอง แล้วมาลงชื่อในสมุด แสดงบทบาทสมมติ ที่อาจารย์ เพื่อมารับบทบาทที่ตนเองจะต้องแสดง

ขั้นการสอน

ชั่วโมงที่ 1 (50 นาที)

    ขั้นที่ 1 ขั้นเตรียมการ (50 นาที)

1)    ครูอธิบายภาระงานที่นักเรียนต้องทำ ในเนื้อหาของ หน้าที่ชาวพุทธ โดยนักเรียนจะต้องนำหัวข้อที่ได้ มาแสดงบทบาทสมมติ ให้ครอบคลุมเนื้อหาที่ได้รับมอบหมาย โดยสิ่งที่จะต้องแสดงประกอบไปด้วย

- นำเสนอเนื้อหาโดยสรุป ของหัวข้อที่ได้รับ

- นำเสนอสถานการณ์ โดยแสดงบทบาทสมมติ ให้เพื่อนในห้องได้รับชม

- การนำเสนออาจนำเสนอเป็นวิดีโอ หรือมาแสดงสดในห้องเรียนก็ได้

ชั่วโมงที่ 2 – 3 (100 นาที)

   ขั้นที่ 2 ขั้นแสดง (90 นาที)

2)   ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาสุ่มลำดับการนำเสนอ ตามบทบาทที่ได้รับมอบหมาย

3)    นักเรียนนำเสนองานที่ตนเองทำมาจนครบทุกกลุ่ม

4)    เมื่อครบทุกกลุ่ม ครูกล่าวชื่นชม และสรุปเนื้อหาเป็นรายกลุ่ม

   ขั้นที่ 3 ขั้นวิเคราะห์และอภิปรายผลการแสดง (10 นาที)

5)   ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเนื้อหาที่ได้จากการแสดง พร้อมช่วยกันสรุปเนื้อหาของ หน้าที่ชาวพุทธ ผ่านการแสดงบทบาทสมมติ เรื่อง งานบุญบ้านเฮา 

นักเรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจ ในสิ่งที่ได้จัดกิจกรรมไป กล่าวคือ นักเรียนสามารถนำสิ่งที่แสดงบทบาทสมมติไปปรับใช้ได้จริง เวลาเจอสถานการณ์ดังกล่าว เพราะ งานบุญขึ้นบ้านใหม่ เป็นเหมือนพื้นฐานของพิธีกรรมต่าง ๆ ที่นักเรียนสามารถนำไปปรับใช้ได้กับทุกพิธีกรรมของพระพุทธศาสนา และนักเรียนได้ลงมือทำด้วยตนเอง ทำให้เกิดความรู็ความเข้าใจที่คงทน และยาวนาน

เนื่องจาก เนื้อหานี้ เป็นเพียงการนำพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา มาปรับใช้ คุณครูที่จะนำไปใช้ จึงควรที่จะนำพิธีกรรมอื่น ๆ มาปรับใช้ด้วย และเพิ่มความสนุกสนาน ให้กับนักเรียนต่อไปครับ