บทเรียน : เมื่อฉันได้เป็นรัฐบาล

สาระ : หน้าที่พลเมือง

เนื้อหา : หน้าที่ของรัฐบาลและการบริหารของรัฐบาล

วิชา : สังคมศึกษา

ชั้น : ป.6

จากระบอบการปกครอง นำเข้าสู่การบริหารแผ่นดิน การบริหารงบประมาณแผ่นดินสู่การวิพากษ์การจัดสรรงบประมาณแผ่นดินของทั้ง 2 ระบอบ ได้แก่ ระบอบประชาธิปไตยและระบอบเผด็จการ ชวนสังเกตการกระจุดตัวในการจัดสรรงบและการกระจายตัวว่าดีอย่างไรเเละเสียอย่างไร

การจัดการเรียนรู้

1. ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน
2. ครูตั้งคำถามว่า "นักเรียนทราบไหมว่า การปกครองของไทยในปัจจุบัน เราปกครองด้วยระบอบใด" ให้นักเรียนยกมือขึ้นเพื่อร่วมตอบคำถาม จากนั้นครูเชื่อมโยงประเด็นสู่การเรียนรู้เรื่องระบอบการปกครองแบบต่าง ๆ
3. ขั้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้
4. ครูบรรยายสั้น ๆ เพื่อให้นักเรียนเข้าในภาพรวมของระบอบการปกครองแบบต่าง ๆ และการบริหารราชการแผ่นดินของประเทศไทย รวมถึงงบประมาณในการบริหารแผ่นดิน และปัญหาของสังคมไทย
5. ชวนคิดว่า "นักเรียนคิดว่า รัฐบาลมีหน้าที่อะไรบ้าง" ให้นักเรียนร่วมตอบคำถามในชั้นเรียน
6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน ทำใบงาน เรื่อง "ถ้าฉันได้เป็นรัฐบาล" โดยมีรายละเอียดให้นักเรียนเติมความคิดเห็นของตนเองเเละกลุ่มลงไปในใบงาน ในประเด็นหน้าที่ของรัฐบาลทั้ง 8 ข้อ ได้แก่ ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน ด้านการรักษาเอกสารของชาติ ด้านการพัฒนาชาติให้เจริญก้าวหน้า ด้านการจัดสวัสดิการให้แก่ประชาชน ด้านการส่งเสริมสิทธิ เสรีภาพของประชาชน ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ด้านการส่งเสริมให้ประชาชนมีคุณธรรม และด้านการส่งเสริมให้ประชาชนรักใคร่สามัคคี โจทย์ คือ หากนักเรียนได้เป็นรัฐบาลจะทำนโยบายอะไร เพื่อตอบสนองต่อหน้าที่ของรัฐบาลในแต่ละด้านบ้าง
7. ให้เล่าประเด็นจากที่ตนเองเขียนในกลุ่มสั้น ๆ
8. ครูชวนคิดต่อในบทเรียนของความแตกต่างระหว่างระบอบประชาธิปไตยเเละระบอบเผด็จการ ในด้านของการจัดสรรงบประมาณ โดยแบ่งกลุ่มใหม่ กำหนดว่า เลขที่คี่ ให้เป็นรัฐบาลของประเทศเผด็จการและเลขที่คู่ ให้เป็นรัฐบาลประชาธิปไตย
9. แต่ละกลุ่มมีโจทย์ คือ หากมีเงินอยู่ 30 ส่วน (1 ส่วน = 1 แสนล้านบาท) มีหน้าที่ของรัฐบาลอยู่ทั้งหมด 8 ด้าน จะแบ่งเงินก้อนนี้อย่างไร โดยใช้มุมมองของรัฐบาลฝ่ายของตนเอง (ให้เวลานักเรียนได้คิดร่วมกันว่าจะเเบ่งเงินอย่างไร เเละเน้นให้ความสำคัญกับอะไรมากที่สุด)
10. เมื่อระดมความคิดเสร็จเเล้ว ให้เเต่ละกลุ่มมาเขียนเติมตัวเลขงบประมาณหน้าชั้นเรียน
11. อภิปรายสั้น ๆ พอสังเขป ครูชวนสังเกตการจัดสรรตัวเลขงบประมาณของทั้ง 2 ฝ่าย พบว่า ฝ่ายเผด็จการกระจุกงบไว้ที่ด้านการรักษาเอกราชของชาติ (เน้นกำลังทหาร) และฝ่ายประชาธิปไตยเน้นการกระจายของงบไปสู่ส่วนต่าง ๆ โดยเน้นที่การพัฒนาชาติให้เจริญก้าวหน้า การจัดสวัสดิการให้แก่ประชาชน และด้านการรักษาเอกราช (งบประจายตัว) มีและการเสนอให้จ่ายเงินเดือนแก่ผู้จบใหม่ 3 หมื่นบาทด้วย
12. ชวนวิพากษ์การบริหารจัดการงบ โดยฝ่ายเผด็จการวิจารณ์ฝ่ายประชาธิปไตย และฝ่ายประชาธิปไตยวิจารณ์การจัดสรรงบฝ่ายเผด็จการ ในประเด็น ข้อดีเเละข้อเสียของการจัดสรรงบประมาณของฝ่ายอื่น จากนั้นให้มาติดที่หน้ากระดาน
13. ขั้นสรุปบทเรียน
14. ชวนคิดโดยให้นักเรียนตั้งข้อเกตบนกระดาน ในประเด็นของตัวเลขการจัดสรรงบประมาณ ข้อดีและข้อเสียของการปกครองในแต่ละรูปแบบ โดยครูสรุปเพิ่มเติมและขมวดบทเรียน ให้นักเรียนเข้าใจบริบทของระบอบการปกครอง โดยอาจใช้สื่อวิดีทัศน์ หรือข่าวอื่น ๆ ร่วมด้วย
15. เชื่อมโยงสู่งบประมาณแผ่นดินของประเทศไทย 2565
16. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งงานท้ายคาบเรียน

ตัวอย่างใบงานนักเรียน