เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง : โครงสร้าง จำนวน และชุดโครโมโซม

ระดับชั้น : มัธยมศึกษา

ลักษณะกิจกรรม : กิจกรรมกลุ่ม

ภาพรวมของกิจกรรมนี้ : แบ่งออกเป็น 3 พาร์ท (หยิบของในถุงสุ่ม > DIY โครโมโซม > นำเสนอ)

🧬 ตอนที่ 1 : ถุงสุ่มปริศนา

อุปกรณ์ที่คุณครูต้องเตรียม

• จานกระดาษ (แทนนิวเคลียส)
• ของในถุงสุ่ม (นำไป DIY เป็นโครโมโซม) ยกตัวอย่างที่เราใช้นะคะ เช่น ดินน้ำมัน ลวดกำมะหยี่ ไม้ไอศกรีมสี ๆ กระดาษพับดาว ดินสอสี หนังยางสี ๆ เยลลี่ ฯลฯ (คุณครูสามารถเพิ่มเติมได้ตามใจชอบเลย)
• อุปกรณ์เสริมอื่น ๆ เช่น กาว กรรไกร เทปกาวสองหน้า
• โจทย์จำนวนโครโมโซม เช่น 2n = 8, n = 6 อาจจะมีโจทย์พิเศษเช่น 3n = 9 (ในคาบเราให้โจทย์แต่ละกลุ่มไม่ซ้ำกัน)

สิ่งที่เด็ก ๆ ต้องสุ่มในคาบเรียน ได้แก่

• ของในถุงสุ่มเพื่อนำไปทำเป็นโครโมโซม
• โจทย์ที่แต่ละกลุ่มได้รับ

💥 ข้อสังเกตของขั้นนี้ คือ นักเรียนจะตื่นเต้นว่าจะได้รับอุปกรณ์อะไร และหากได้รับเป็นขนมก็จะตื่นเต้นเป็นพิเศษ เพราะว่าคุณครูจะให้รับประทานได้เลย และมีขนมในถุงสุ่มแค่ซองเดียว นักเรียนจะรู้สึกเหมือนเป็นกลุ่มผู้โชคดี

🧬 ตอนที่ 2 : DIY Chromosome

ขั้นนี้นักเรียนร่วมกันคิดและลงมือทำกับเพื่อนในกลุ่มว่าจะออกแบบโครโมโซมจากอุปกรณ์ที่ได้รับอย่างไร โดยมีโจทย์หลักของเราคือ จำนวนชุด และจำนวนโครโมโซมที่นักเรียนจะต้องทำให้ถูกต้อง

สิ่งที่คุณครูเพิ่มเติมโจทย์ได้ เช่น

• label คำศัพท์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง : chromatid, centromere, homologous chromosome, short/long arm
• รูปร่างโครโมโซม : Metacentric, Submetacentric, Acrocentric, Telocentric
• ให้นักเรียนยกตัวอย่าง Allele ที่ควบคุมลักษณะพันธุกรรม และวาด locus เขียน Genotype

💥 ข้อสังเกตของขั้นนี้ คือ นักเรียนจะไม่ค่อยเข้าใจ n, 2n / การนับจำนวนโครโมโซม กรณีที่ครูกำหนด 1,2 chromatid / ไม่มีคู่ homologous chromosome กรณีที่นร ทำ 2n คุณครูจึงควรเดินดูแต่ละกลุ่มและให้นักเรียนอธิบายให้ฟังหรือใช้คำถามเพิ่มเติมเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ

🧬 ตอนที่ 3 : นำเสนอ

ขั้นนี้นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลงานและอธิบายคำศัพท์ต่าง ๆ เพื่อน ๆ กลุ่มอื่นก็จะได้เห็นผลงานการออกแบบของเพื่อนที่ใช้สิ่งของต่างไปจากกลุ่มตัวเอง