เรียนรู้โค้ดดิ้งผ่านบทเรียน "คู่หูกัน ฉันช้างกับควาญ"

บทเรียนนี้เกิดขึ้นการที่ผมได้มีโอกาสเข้าไปเรียนรู้ชีวิตความเป็นอยู่ของช้าง ณ สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ (ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย) ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมที่อยู่ในพื้นที่ของอำเภอห้างฉัตร ซึ่งเป็นเขตของการบริการของโรงเรียนที่ผมทำการสอนอยู่ ได้เห็นถึงการเป็นอยู่ของช้าง แต่สิ่งหนึ่งที่ผมได้เห็นและรับรู้รับทราบเพิ่มเติม ซึ่งผมเชื่อว่าหลาย ๆ คนไม่น่าจะทราบเช่นเดียวกันนั้นก็คือ วิถีของคนที่ประกอบอาชีพควาญช้าง "ควาญช้าง" เป็นอาชีพที่มีความสำคัญอย่างมากต่อการดูแลช้างทุกเชือกให้มีสุขภาพที่ดีและเป็นอาชีพที่มีหน้าที่ดูแลและดูแลรักษาสุขภาพของช้างในด้านต่าง ๆ เช่น การให้อาหารที่เหมาะสม การฟื้นฟูจากบาดแผลหรือโรค การฝึกและปรับปรุงทักษะของช้างในการทำงาน และเพิ่มสัมพันธ์ของช้างกับคน เป็นต้น ซึ่งช้าง และคราวญช้างเป็นสองชีวิตที่มีความสัมพันธ์อย่างแยกออกกันไม่ได้ หากควาญช้างมีคุณภาพชีวิตที่ดีก็จะส่งผลไปถึงการดูแลช้างที่ดีด้วย แต่ปัจจุบันอาชีพควาญช้างถูกลืมหรือไม่ได้รับความสำคัญจากหน่วยงานรัฐ สังคม รวมถึงคนในพื้นที่เอง จึงทำให้ต้องเผชิญกับความยากลำบากทั้งเรื่องชีวิตความเป็นอยู่ รายได้ สวัสดิการ รวมถึงความเสี่ยงในชีวิต

จากการสัมภาษณ์ควาญช้าง ณ สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ ได้กล่าวว่า “อาชีพควาญช้างเป็นอาชีพที่ต้อง มีใจรักช้าง อดทน และเสี่ยงอันตรายอยู่เสมอ อีกทั้งรายได้น้อย จึงทำให้ไม่มีใครอยากเป็นหรือสนับสนุนให้บุตรหลานของตนเองมาประกอบอาชีพนี้”

ผมในฐานะที่เป็นครูผู้สอน ณ โรงเรียนห้างฉัตรวิทยา ซึ่งเป็นโรงเรียนประจำอำเภอห้างฉัตรที่ผู้เรียนส่วนใหญ่มีครอบครัวและวิถีการดำรงชีวิตร่วมกับช้างตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ได้เห็นถึงความสำคัญของการจัดกิจกรรมรู้เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ โดยเฉพาะกิจกรรมการเรียนรู้แบบโค้ดดิ้งจึงได้ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้โค้ดดิ้งที่บูรณาการกับบริบทของท้องถิ่น ผ่านการเรียนรู้ในบทเรียน “คู่หูกัน ฉันช้างกับควาญ” ที่ผู้เรียนสามารถเรียนรู้วิถีของควาญช้างควบคู่กับการเขียนโปรแกรมเพื่อแก้ปัญหาบนความเป็นจริงเสมือนในเว็บไซต์ CoSpace Edu อันส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตนเอง ให้มีคุณลักษณะตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ มีทักษะที่เกิดจากการเรียนรู้แบบโค้ดดิ้ง ควบคู่กับเกิดความรักและความผูกพันกับท้องถิ่นของตนเอง บนพื้นฐานของการเรียนรู้อย่างมีความสุข

กิจกรรมการเรียนการสอนมีขั้นตอนดังนี้

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน (15 นาที)

1. ผู้สอนกล่าวทักทายผู้เรียน
2. ผู้สอนเปิดวิดีโอ “จ่อรับ พลายศักดิ์สุรินทร์ กลับจากศรีลังกา รักษาป่วยเรื้อรัง : youtube.com/watch?v=DPFD2cde1BU”กระตุ้นความสนใจแก่ผู้เรียน
3. ผู้สอนตั้งคำถามว่า “จากปัญหาอาการป่วยของช้างพลายศักดิ์สุรินทร์ ผู้เรียนคิดว่าเกิดจากปัญหาหรือความผิดพลาดใด”
4. ผู้สอนใช้คำถามกระตุ้นความสนใจอีกครั้งหนึ่ง “ผู้เรียนคิดว่าบุคคลใดที่มีความใกล้ชิดพลายศักดิ์สุรินทร์มากที่สุด บุคคลคนดังกล่าวมีความสำคัญอย่างไร”
5. ผู้สอนกล่าวถึงจุดประสงค์ของการเรียนในชั่วโมงนี้

แนวทางการกล่าวจุดประสงค์ในเมื่อผู้เรียน “ทุกคนเป็นคนในอำเภอห้างฉัตร และส่วนหนึ่งที่ครอบครัวอาศัยอยู่ในพื้นที่สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ แต่หลาย ๆ คนอาจยังไม่ทราบถึงความสำคัญของควาญช้าง ดังนั้นครูจะพาทุกคนไปเรียนรู้วิถีชีวิตและแก้ปัญหาที่ควาญช้างมักจะพบเจอในการดูแลช้างในแต่ละวันผ่านการเขียนโปรแกรมบนโปรแกรม CoSpace Edu ในรูปแบบความเป็นจริงเสมือน”

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน (1 ชั่วโมง 15 นาที)

1. ผู้สอนสาธิตการสร้างความเป็นจริงเสมือนบนโปรแกรม CoSpace Edu บูรณาการกับการเขียนแบบวนซ้ำ แบบทางเลือก การกำหนดตัวแปร และการทำซ้ำแบบมีเงื่อนไข
2. ผู้เรียนทำใบกิจกรรมเดี่ยว “คู่หูกัน ฉันช้างกับควาญ” โดยเข้าสู่บทเรียนความเป็นจริงเสมือน

บนเว็บไซต์ CoSpace Edu ที่ผู้สอนได้ออกแบบไว้ จากทั้งหมด 3 สถานการณ์ อิงตามวิถีชีวิตของคราญช้าง

ในแต่ละวัน โดยผู้เรียนจะต้องบูรณาการกับออกแบบความเป็นจริงเสมือน และเขียนโปรแกรมเพื่อแก้ปัญหาที่มีการเงื่อนไขแบบวนซ้ำ แบบทางเลือก การกำหนดตัวแปร และการทำซ้ำแบบมีเงื่อนไข ซึ่งมีสถานการณ์ ดังนี้

1) การอาบน้ำให้ช้าง

2) การดูแลสุขภาพ/ตรวจเช็คร่างกายช้าง

3) การฝึก/สอนช้าง

โดยผู้เรียนจะต้องเขียนโค้ดเพื่อช่วยเหลือควาญช้างทำการดำเนินสถานการณ์นั้นให้เสร็จสิ้น

ขั้นสรุป (10 นาที)

1. ผู้เรียนสะท้อนผลที่ได้จากการเรียนในชั่วโมงนี้
2. ผู้เรียนผู้สอนร่วมกันสรุปความหมายและหลักการใช้งานตัวแปร การทำงานแบบวนซ้ำและมีทางเลือก รวมถึงอธิบายความสำคัญของควาญช้าง

สื่อ/แหล่งเรียนรู้/อุปกรณ์

1. เว็บไซต์ CoSpace Edu : edu.cospaces.io
2. YouTube: “จ่อรับ พลายศักดิ์สุรินทร์ กลับจากศรีลังกา รักษาป่วยเรื้อรัง : youtube.com/watch?v=DPFD2cde1BU”
3. ความเป็นจริงเสมือนบนเว็บไซต์ CoSpace Edu : edu.cospaces.io/AEZ-AUW
4. ใบกิจกรรม “คู่หูกัน ฉันช้างกับควาญ” : canva.com/design/DAFsGhYK6G0/BvKnpR5MCxxM5WUqv9avwQ/edit?utm_content=DAFsGhYK6G0&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=sharebutton
5. คอมพิวเตอร์พร้อมเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต

ตัวอย่างบรรยากาศการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน