"โลกใบใหญ่ไม่ได้ง่ายดั่งใจหวัง

การจัดการอารมณ์ของตนเองจึงเป็นสิ่งสำคัญ

ในการใช้ชีวิตในปัจจุบันและอนาคต"

เปิดภาคเรียนใหม่ 2/2566

นักเรียนรู้สึกอย่างไรบ้าง?

กิจกรรมปฐมนิเทศรายวิชาภาษาไทย

เพื่อให้นักเรียนตระหนักรู้ในตนเอง

ขั้นนำ (10 นาที)

1. ครูกล่าวทักทายนักเรียน แล้วชวนนักเรียนพูดคุยเกี่ยวกับกิจกรรมที่ทำในช่วงปิดภาคเรียนที่ผ่านมา

แนวคำตอบ นักเรียนสามารถตอบคำถามได้อย่างหลากหลายตามประสบการณ์ที่ทำในช่วงปิด

ภาคเรียน และจะมีนักเรียนบางกลุ่มที่ตอบว่าอ่านหนังสือหรือเรียนพิเศษ

เมื่อนักเรียนตอบว่าอ่านหนังสือหรือเรียนพิเศษ ครูจึงอภิปรายร่วมกับนักเรียนเกี่ยวกับความคาดหวังของสังคม ครอบครัวและตนเองที่มีต่อนักเรียน แล้วให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น โดยแจกโพสต์อิตให้นักเรียนนำไปแปะบนกระดานหน้าห้องเรียนตามหัวข้อที่ครูกำหนด

         ตัวอย่าง ภาพกระดานแสดงความคิดเห็นของนักเรียนเกี่ยวกับความคาดหวังของสังคม ครอบครัวและตนเองที่มีต่อนักเรียน

2. ครูสร้างความสนใจด้วยการใช้สถานการณ์กระตุ้นความคิด โดยให้นักเรียนนั่งล้อมเป็นวงกลมที่พื้นค่อย ๆ หลับตาจากนั้นครูเล่าสถานการณ์ต่อไปนี้ด้วยน้ำเสียงที่อ่อนนุ่มและสั่นเครือ “บ่อยครั้งที่ฉันไม่เคยเข้าใจว่าฉันในวัย 13 - 14 ปี ต้องแบกรับภาระและความคาดหวังอะไรตั้งมากมาย ทั้งจากสังคมรอบข้าง

ฉันถูกตำหนิว่าเป็นเด็กไม่ดีเพียงเพราะ... ฉันเลือกที่จะทำตามในสิ่งที่ฉันอยากทำ เพียงเพราะ... เลือกที่จะไม่ทำตามสิ่งที่สังคมหนึ่งมองว่าดีจึงทำตาม ๆ กันมา เพียงเพราะ... ฉันกล้าตั้งคำถามกับสิ่งที่สังคมบอกว่าสิ่งเหล่านั้นมันถูกต้องแล้วและไม่ต้องไปพยายามหาคำตอบ ความคาดหวังจากครอบครัว พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ทุกคนวางแผนให้ฉันเดินตามทางที่เขาต้องการ ต้องเรียนพิเศษและสอบเข้าโรงเรียนแห่งนี้ให้ได้นะลูก เพราะว่าหนูจะเจอเพื่อนที่ดี สังคมที่ดี ในโรงเรียนแห่งนี้ แล้วหนูจะเติบโตไปมีหน้าที่การงานมั่นคง พอสอบได้แล้วก็ต้องเรียนพิเศษให้มากขึ้นกว่าเดิม เพื่อให้ได้เรียนในคณะที่ใช่ มหาวิทยาลัยดัง ๆ ของรัฐบาลอย่างที่ครอบครัวคาดหวัง ฉันต้องทำตามความคาดหวังและแรงกดดันของตนเอง เพราะปฏิเสธไม่ได้ว่าบ่อยครั้งที่ฉันน้อยใจในโชคชะตาที่ฉันไม่มี ไม่ได้ทำ ไม่ได้เป็นเหมือนเพื่อน ๆ ของฉัน เหนื่อยไหม? ลูก” ให้นักเรียนนั่งสมาธิต่อ 2 - 3 นาทีเพื่อทบทวนสิ่งเหล่านี้ แล้วค่อย ๆ ให้นักเรียนลืมตา แล้วแจกใบกิจกรรม “ตระหนักรู้ตนเองเพื่อให้เข้าใจผู้อื่น” ตอนที่ 1 โดยวาดรูปตนเองและตอบคำถามต่อไปนี้ทันทีหลักจากที่ครูอ่านคำถามเสร็จสิ้น

1) ฉันต้องการที่จะ...

2) ฉันหวังว่าฉันจะ...

3) ฉันชอบเวลาที่ฉัน...

4) ฉันไม่ชอบเวลาที่ฉัน...

5) ฉันเชื่อว่า...

6) ฉันกลัวว่า...

7) ฉันมีความสุข เมื่อ...

8) ฉันทุกข์ใจ เมื่อ...

9) ฉันรู้สึกภูมิใจ เมื่อ...

         3. ครูให้นักเรียนพูดความรู้สึกหลังจากที่ได้ทำกิจกรรมรู้จักตนเอง แล้วเชื่อมโยงคำตอบของนักเรียน เพื่อนำเข้าสู่เนื้อหาที่จะเรียนคือ การรู้จักตนเองเพื่อเข้าใจผู้อื่น และชี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้

         ขั้นสอน (30 นาที)

4. ให้นักเรียนทำใบกิจกรรม “ตระหนักรู้ตนเองเพื่อให้เข้าใจผู้อื่น” ตอนที่ 2 โดยให้นักเรียนเขียนความเครียดหรือความวิตกกังวลที่ยังค้างคาอยู่ในจิตใจของตนเอง โดยเขียนได้ทั้งสาเหตุที่เกิดจากสังคม ครอบครัวและตนเอง (อาจเขียนเป็นจุด เส้น หรือข้อความตามความรู้สึก) โดยเน้นย้ำว่า “ให้เขียนความเครียดหรือความวิตกกังวลที่จัดการได้ยากด้วยปากกา และเขียนความเครียดหรือความวิตกกังวลที่จัดการได้ง่ายด้วยดินสอ” หลังจากนั้นให้นักเรียนออกมาเลือกอุปกรณ์ทำความสะอาดเครื่องเขียนเหล่านั้นหน้าห้อง เช่น ยางลบก้อนใหม่ ยางลบที่มีรอยเปื้อน น้ำยาลบคำผิด เทปลบคำผิด ยางลบลบปากกา เป็นต้น

5. ครูตั้งคำถามว่า “เพราะเหตุใดครูจึงให้นักเรียนเขียนความเครียดและความวิตกกังวลแล้วลบออก”

แนวคำตอบ นักเรียนสามารถตอบได้อย่างหลากหลายตามความเข้าใจ โดยครูและนักเรียนร่วมกันสรุปรวบยอดร่วมกันว่า เส้นทางชีวิตของคนเราไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ จุด เส้นหรือข้อความที่นักเรียนได้เขียนลงบนกระดาษ เปรียบได้กับความเครียดหรือความวิตกกังวลที่นักเรียนแต่ละคนจะได้พบเจอ แน่นอนว่านักเรียนไม่ได้พบเจอความเครียดหรือความวิตกกังวลเหล่านั้นเพียงคนเดียว เพื่อน ๆ ทุกคนในห้องก็ได้พบเจอเช่นกันกัน เพียงแต่ใครจะพบเจอมากน้อยเพียงใด สังเกตได้จากรอยปากกาและดินสอ ที่สำคัญคือวิธีการจัดการกับความเครียดหรือความวิตกกังวลเหล่านั้น เครื่องเขียนลบปากกาและดินสอที่มีอย่างหลากหลาย เปรียบได้กับวิธีการจัดการความความเครียดและความวิตกกังวลที่มีอย่างหลากหลายอยู่ที่เราจะเลือกหรือหาแนวทางแก้ไข และเราไม่รู้ว่าเพื่อน พี่ น้อง หรือคนรอบข้างเราต้องพบเจอกับเรื่องวุ่นวายในชีวิต ความคิดหรือความเครียดอะไรบ้าง ดังนั้น เราไม่มีสิทธิ์ที่จะตัดสินคนอื่นจากมุมมองของเรา ไม่สามารถตัดสินว่าเขาผิดเพียงเพราะเขาไม่ได้คิดอย่างเรา

ขั้นสรุปสาระสำคัญ (10 นาที)

6. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปบทเรียนเรื่อง การรู้จักตนเองเพื่อเข้าใจผู้อื่น โดยใช้คำถามว่า “วันนี้เราได้เรียนรู้ในเรื่องใดบ้าง” จากนั้นให้นักเรียนเลือกพยัญชนะไทยมา 1 ตัว (เลือกเนื้อหาได้เหมาะสมตามรายวิชา เช่น วิชาภาษาอังกฤษ ให้เลือกพยัญชะภาษาอังกฤษ) แล้วบอกความรู้สึกของตนเองหลักจากการร่วมกิจกรมในวันนี้ และมอบหมายให้นักเรียนทบทวนความรู้ในเรื่องดังกล่าว 

#รู้ว่าเราคือใคร

#รู้ว่าเรากำลังรู้สึกอย่างไรอยู่

#รู้ว่าเราจะจัดการกับความรู้สึกของตนเองได้อย่างไร