วรรณคดี เป็นเรื่องน่าเบื่อสำหรับนักเรียน(บางคนหรืออาจจะหลายๆคน) งั้นจะทำอย่างไรให้ได้เรียนวรรณคดีแบบสนุกและเห็นคุณค่าของวรรณคดีพวกนั้นล่ะ

เราเชื่อว่า นักเรียนจะเห็นความสำคัญของการเรียนรู้ ถ้าเขารู้ว่าเรียนไปทำไม เรียนไปแล้วเขาได้อะไร เพราะฉะนั้นเราจึงอยากลองให้เด็กๆเปิดใจกับวรรณคดีโดยใช้ "คุณค่า" ของวรรณคดีมาเชื่อมโยงกับสถานการณ์หรือประสบการณ์ที่เขาเจอในชีวิตจริง เพื่อให้เด็กๆ คิดต่อไปว่า ถ้าเจอเหตุการณ์แบบในเรื่อง เด็กๆจะทำยังไง หรือถ้าเด็กๆ ได้ลองเป็นตัวละครนั้นๆ เด็กๆจะทำยังไงกับเรื่องที่ต้องเจอ

เราจึงลองคิดขั้นตอนที่อยากจะใช้จัดการเรียนรู้วรรณคดีแบบสร้างสรรค์ขึ้น เป็น 5 ขั้นตอนที่เราเรียกว่ามัน SCALA (สกาล่า) Model เราเลยอยากลองมาแชร์ไอเดียเผื่อเป็นประโยชน์กับเพื่อนๆครู

ขั้นที่ 1 กระตุ้นให้กล้าคิด (S : Stimulate Thinking)

ในขั้นนี้เราให้เด็กๆ ดูภาพจากเนื้อเรื่องวรรณคดี จากนั้นรอบแรกเราให้ทุกคนลองตั้งคำถามจากภาพ เป็นคำถามอะไรก็ได้ จะแปลกยังไง จะเอารายละเอียดเล็กน้อยบางอย่างมาตั้งได้หมดเลย เน้นให้เด็กๆกล้าคิด กล้าตั้งคำถาม ให้มันพรั่งพรูออกมาเยอะๆเลยย รอบที่ 2 เราใช้ภาพเดิม และให้เด็กๆ เขียนคำถาม 3 คำถามที่เขาอยากได้คำตอบมากที่สุดในโพสต์อิท แล้วแปะไว้ในสมุดก่อน

ขั้นที่ 2 ลองพินิจเนื้อหา (C : Concentrate on contents)

ในขั้นนี้เราให้เด็กๆ ใช้ Chat GPT ในการอ่านเนื้อเรื่องและตัวละคร จากนั้นให้เล่นบอร์ดเกมภารกิจพิทักษ์เขาไกรลาสที่เราเคยสร้างไว้ (https://new.inskru.com/idea/-N7UvWVIj_OL87ECWBC1/) จากนั้นถอดบทเรียนจากการ์ดถอดบทเรียนในเกม

ขั้นที่ 3 ชวนวิจักษ์คุณค่า (A : Appreciate the value)

ขั้นนี้ใช้ทฤษฎีหมวก 6 ใบ ในการวิเคราะห์เนื้อเรื่องและตัวละคร เราอธิบายคร่าวๆถึงความสำคัญของการพิจารณาสิ่งต่างๆแบบรอบด้านโดยการมองหลายมุม และให้ลองใช้เครื่องมือหมวก 6 ใบนี้ โดยเราทำเป็นการ์ด 6 สีตามสีหมวกและใส่คำถามให้เด็กๆวิเคราะห์เนื้อเรื่องและตัวละครไว้ในการ์ด หลังจากนั้นในขั้นนี้ ให้เด็กๆ แชร์คำตอบจากการสวมหมวกแต่ละสี ก็จะมีทั้ง

• ความจริงที่เห็นในเรื่อง (หมวกสีขาว)
• ความรู้สึกต่อเรื่องหรือตัวละคร (หมวกสีแดง)
• สิ่งที่เป็นข้อบกพร่องหรือจุดด้อยของตัวละคร (หมวกสีดำ)
• สิ่งที่เป็นข้อดีหรือจุดเด่นของตัวละคร (หมวกสีเหลือง)
• ถ้าเปลี่ยนเรื่องหรือตัวละครได้จะเปลี่ยนเป็นอย่างไร (หมวกสีเขียว)
• สรุปข้อคิดหรือคุณค่าที่ได้เป็นประเด็นจากเนื้อเรื่องหรือตัวละคร (หมวกสีฟ้า)

เราใช้วรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก เราได้คำตอบจากนักเรียนหลายๆคน คนละประเด็นกัน เราเลยเห็นว่าเนื้อเรื่องแต่ละตอนมันเชื่อมโยงกันกับประสบการณ์นักเรียนต่างกันไป (ซึ่งทำให้เห็นว่าคุณค่าของวรรณคดีมันออกมาจากเด็กๆเอง และมันแตกต่างกันในมุมของแต่ละคน โดยไม่จำเป็นต้องเอาคุณค่าหรือข้อคิดตามที่มีบอกในหนังสือมาใช้ด้วยซ้ำ)

ขั้นที่ 4 ร่วมพิจารณาเรียนรู้ (L : Learning Together)

ในขั้นนี้เราให้เด็กๆ เข้ากลุ่ม จัดเป็นกลุ่มละประมาณ 4 คน จากนั้นแต่ละกลุ่มจะได้ชุดการ์ดคำถาม เพื่อวิเคราะห์วรรณคดีร่วมกัน การ์ดประกอบด้วย

• วรรณคดีเรื่องนี้มีปมปัญหาจากอะไรบ้าง (อาจให้ใช้หมวกสีดำในการช่วยตอบคำถาม)
• หากจะแก้ไขสิ่งที่เป็นปัญหาในเรื่องนี้ จะมีวิธีอย่างไรบ้าง (หลายๆวิธีได้เลย!)
• เลือก 1 ปัญหาและ 1 วิธีการแก้ไขที่ดีที่สุดของกลุ่ม
• หากแก้ปัญหาตามวิธีนี้ จะส่งผลกระทบต่อตัวละครแต่ละตัวอย่างไรบ้าง

จากนั้นแต่ละกลุ่มจะแลกเปลี่ยนผลงานกับเพื่อนๆในห้องเรียนในรูปแบบ Gallery Walk โดยแต่ละคนจะได้สติ้กเกอร์รูปหัวใจคนละ 1 ดวงสำหรับแปะผลงานของกลุ่มที่ตนเองชื่นชอบมากที่สุด (ยกเว้นกลุ่มตัวเอง)

ขั้นที่ 5 มุ่งสู่การปรับใช้ (A : Applicable for real life)

ขั้นสุดท้าย เราให้เด็กๆ นำวิธีการแก้ปัญหาของกลุ่มตนเองหรือกลุ่มอื่นๆ ที่ประทับใจ มาใช้แก้ปัญหาเรื่องราวรอบตัวของนักเรียน หรือเชื่อมโยงกับประสบการณ์ที่ตนเองเคยเจอ 1 เรื่อง โดยสามารถออกแบบสร้างสรรค์ให้สวยงามได้ในเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน Canva