แรงบันดาลใจ

ตอนที่เตรียมสอนเรื่องกาพย์เห่เรือ ได้ไปร่วมปฐมนิเทศหลักสูตร Learning Designer มาค่ะ จึงเกิดแนวคิดว่า อยากจะสอนกาพย์เห่เรือแบบใหม่ ๆ เพราะตอนที่นำเรื่อง นักเรียนดูสนใจเกี่ยวกับเรือพระราชพิธีมาก ๆ และเดือนตุลาคมนี้ จะมีพระราชพิธีเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐินทางชลมารค ดังนั้นจึงลองท่องอินเทอร์เน็ตไปเรื่อย ๆ ก็พบว่าปีนี้จะมีการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส น่าจะลองเอามาใช้ออกแบบการสอนดู (ตอนที่คิดเรื่องนี้ยังไม่มีกระแสเรื่องเครื่องแต่งกายนักกีฬานะคะ 5555555)

คิดไปคิดมาก็ออกแบบกิจกรรมวิเคราะห์เนื้อหา กาพย์เห่เรือ ตอน บทชมเรือ "กิจกรรมการออกแบบตราสัญลักษณ์นักกีฬาไทย แรงบัลดาลใจจากกาพย์เห่เรือ" ใช้เวลา 2 คาบเรียนค่ะ

เป้าหมาย

• กิจกรรมนี้เน้นการอ่านวิเคราะห์ตัวบทกาพย์เห่เรือ ด้านการพรรณนาความงาม เน้นไปที่เรือรูปสัตว์ ที่มีการพรรณนาอารมณ์และบรรยากาศของเรือที่มีความดุดัน ทรงพลัง สะท้อนแนวคิดความเชื่อเกี่ยวกับพระบรมเดชานุภาพของพระมหากษัตริย์
• ส่งเสริมสมรรถนะการทำงานเป็นทีม ให้นักเรียนที่มีความถนัดต่างกันได้ทำหน้าที่ที่ตนถนัด โดยใช้แนวคิดของ Design Thinking กำหนดขั้นตอน คือ การอ่านวิเคราะห์ตัวบทเพื่อหาแนวคิด การเขียนบรรยายแนวคิดการออกแบบ การนำเสนอแนวคิดในที่ประชุม การอภิปรายและการลงมติในที่ประชุม

ก่อนทำกิจกรรม

นักเรียนศึกษาเกี่ยวกับที่มาของเรื่องกาพย์เห่เรือ ขบวนพยุหยาตราทางชลมารคในอดีตและปัจจุบัน การเห่เรือ รวมถึงบทชมเรือ ส่วนต้นที่กล่าวถึงเรือพระที่นั่งแล้ว ทำให้มีความคุ้นเคยกับแนวการใช้ภาษาและจินตภาพของกวี รวมถึงเนื้อหาเกี่ยวกับเรือรูปสัตว์บ้างแล้ว

คาบที่ 1

1. ชวนคุยเกี่ยวกับการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก แล้วชวนนักเรียนสวมบทบาทเป็นบริษัทนักออกแบบ ให้จับกลุ่ม 4-5 คน พร้อมตั้งชื่อบริษัทแบบขำ ๆ
2. อธิบายเกี่ยวกับการนำเรือรูปสัตว์ในกาพย์เห่เรือมาออกแบบตราสัญลักษณ์ เป้าหมายของสัญลักษณ์ คือ การนำไปใช้สำหรับนักกีฬาทางน้ำของไทย ชวนนักเรียนคิดเกี่ยวกับการสื่อความหมายของตราสัญลักษณ์ อาจยกตัวอย่างตราสัญลักษณ์ของการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก 2024 หรือตราสัญลักษณ์อื่น ๆ
3. ให้นักเรียนร่วมกันคิดเกี่ยวกับภาพลักษณ์ของนักกีฬาไทยที่ต้องการสื่อผ่านตราสัญลักษณ์​ รวมถึงระโยชน์อื่นๆ เช่น ด้านการสร้างความฮึกเหิม การสร้างกำลังใจแก่นักกีฬา การนำเสนออัตลักษณ์ของประเทศ ฯลฯ
4. อ่านวิเคราะห์ตัวบท ตอน บทชมเรือรูปสัตว์ เพื่อวิเคราะห์การพรรณนาความงามและจินภาพของเรือรูปสัตว์แต่ละแบบ บันทึกลงในใบงาน จากนั้นร่วมกันสรุปแนวคิดและความเชื่อเกี่ยวกับการสร้างเรือรูปสัตว์ สรุปแนวคิดเกี่ยวกับการพรรณนาความงามที่เน้นด้านความดุดันทรงพลังของเรือรูปสัตว์
5. นักเรียน (ตอนนี้เป็นบริษัทนักออกแบบ) ระดมสมอง เลือกเรือรูปสัตว์ 1 แบบ มาเป็นแรงบันดาลใจของตราสัญลักษณ์ โดยคัดเลือกจากการพรรณนาจินตภาพด้านอารมณ์และบรรยากาศของเรือ รวมถึงดูภาพประกอบเสริม
6. นำเสนอแนวคิดของกลุ่มลงใน Padlet ตามหัวข้อที่กำหนด คือ เลือกเรือรูปสัตว์แบบใด เรือนี้มีความงามอย่างไร และเมื่อนำมาใช้เป็นตราสัญลักษณ์แล้วจะสื่อความหมาย หรือสร้างภาพลักษณ์อย่างไร

ตัวอย่างแนวคิดของนักเรียน

กลุ่มนี้ยังอินเรื่องสามก๊ก ที่เรียนไปบทก่อนหน้า 55555

คาบที่ 2

1. จัดโต๊ะเรียนเป็นห้องประชุม อธิบายเกี่ยวกับการประชุมคัดเลือกแนวคิดตราสัญลักษณ์ ทบทวนมารยาทในการประชุม
2. แต่งตั้งประธานในที่ประชุม (อาสาสมัคร) และตำแหน่งอื่น ๆ เช่น เลขานุการ
3. มอบหมายให้ประธานในที่ประชุมดำเนินการประชุม ครูคอยช่วยเหลือ​(กระซิบข้างๆ)
4. นักเรียนตัวแทนแต่ละบริษัทนำเสนอแนวคิดการนำเรือรูปสัตว์มาออกแบบตราสัญลักษณ์​ จากนั้นสอบถาม อภิปรายตามสมควร ร่วมกันลงมติเลือกแนวคิดที่ดีที่สุด เพื่อนำไปจัดทำตราสัญลักษณ์ จัดแสดงในนิทรรศการวันภาษาไทยแห่งชาติ

หลังกิจกรรม

• หลังกิจกรรมนี้สังเกตได้ว่าขณะที่นักเรียนตั้งใจอ่านวิเคราะห์ตัวบทมาก เพราะนักเรียนรู้เป้าหมายว่าอ่านอะไร เพื่ออะไร ต้องนำไปใช้อะไรต่อ ทำให้นักเรียนวิเคราะห์เนื้อหาได้ตามเป้าหมาย 👍
• กิจกรรมการประชุมมีบรรยากาศแตกต่างกันไปตามสไตล์ของแต่ละห้อง บางห้องนำเสนอและอภิปรายกันแบบจริงจัง บางห้องอภิปรายกันแบบเร่าร้อนมาก นำเสนอและสอบถามกันแบบไม่มีใครยอมใคร บางห้องมีพูดแซวกันบ้างพอให้สนุกสนานเฮฮา
• จากกิจกรรมนี้ทำให้เห็นความถนัดและความแตกต่างของผู้เรียนด้านการแสดงออกและการทำงานร่วมกันหลายๆอย่าง เช่น การเป็นผู้นำของนักเรียนที่อาสารับบทประธานในที่ประชุม ซึ่งแต่ละคนสามารถดำเนินการประชุมและควบคุมการประชุมให้เป็นไปตามวาระได้จนจบ มีนักเรียนกลุ่มที่ชอบคิด ชอบถาม และนักเรียนที่มีปฏิภาณไหวพริบรวดเร็ว สามารถตอบคำถามเพื่อชี้แจงเรื่องต่างๆได้ฉะฉาน ชัดเจน รวมถึงนักเรียนที่ถนัดด้านการเขียน และการออกแบบ