ผมขอยกความหมายกของการสอนแบบอุปนัยจากอาจารย์ทิศนา แขมมณี อาจารย์กล่าวว่า การสอนแบบอุปนัย คือ กระบวนการสอนที่ผู้สอนใช้ในการช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด โดยการนำตัวอย่าง / ข้อมูล /ความคิด / เหตุการณ์ / สถานการณ์ / ปรากฏการณ์ที่มีหลักการ / แนวคิดที่ต้องการให้แก่ผู้เรียนมาให้ผู้เรียนศึกษาวิเคราะห์ จนสามารถดึงหลักการ / แนวคิดที่แฝงอยู่ออกมาเพื่อนำไปใช้ในสถานการณ์อื่นต่อไป กล่าวอย่างสั้น ๆได้ว่า เป็นการสอนให้ผู้เรียนสรุปหลักการจากตัวอย่าง

ในคาปเรียนนี้ผมได้ออกแบบการสอนโดยสร้างบัตรภาพ เรื่องเนื้อเยื่อพืช ที่รวบรวมจากอินเตอร์เนต โดยเลือกภาพที่ชอบ ที่ปรากฏลักษณะสำคัญของแต่ละเนื้อเยื่อพืช ไม่ว่าจะเป็นเนื้อเยื่อเจริญ และเนื้อเยื่อถาวรประเภทต่าง ๆ

แต่การสอนครั้งนี้ผมออกแบบการสอนไม่ดีเท่าไหร่ เพราะรู้สึกว่าการจัดกลุ่มด้วยตัวนักเรียนเองเป็นไปได้ยาก ให้เหตุผลซัพพอร์ตตัวเองก็ยาก เพราะนักเรียนยังไม่มีคลังข้อมูลและคลังคำศัพท์ในหัว แต่สำหรับใครที่อยากพัฒนาต่อ ผมขอแนะนำง่าย ๆ ดังนี้

1. คัดเลือกตัวอย่างบางตัวอย่างของเนื้อเยื่อเจริญ และถาวร แล้วพยายามตั้งโจทย์ กำหนดกลุ่มที่แบ่ง (เช่น แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ) นักเรียนบางกลุ่มอาจจะแบ่งสำเร็จ หรือบางกลุ่มก็อาจจะไม่สำเร๋็จ ปกติการให้นิยามความแตกต่าง ผมไม่ได้สอนแบบอุปนัย แต่สอนจากการสังเกตภาพเลยเช่น นำรูปเนื้อเยื่อเจริญที่นิวเคลียส ชัด ๆ มาเปรียบเทียบเนื้อเยื่อถาวร เช่น พาเรงไคมา เพื่อโยงเรื่องลักษณะนิวเคลียส กับความสามารถของการแบ่งเซลล์
2. หากนักเรียนแยกเนื้อเยื่อเจริญและถาวรได้แล้ว ลองเพิ่มเลเวลความยากของเนื้อเยื่อถาวร ให้ลองแบ่งเนื้อเยื่อถาวรดู อาจจะไม่บอกว่าแบ่งกลุ่มกี่กลุ่ม แล้วค่อย ๆ ตรวจ ค่อย ๆ คัดเลือกอันที่ไม่ถูกออกจากกัน แล้วค่อยให้นักเรียนนิยามกลุ่มที่นักเรียนแบ่งได้ถูก อย่างน้อย คงมีคำว่าช่องว่างระหว่างเกิดขึ้นจากตัวนักเรียนเองในการอธิบายเรื้่อง parenchyma และอื่น ๆ เช่น ผนังหนาที่ไม่เท่ากันทุกด้านของ collenchyma เป็นต้น
3. แม้ว่านักเรียนอาจจะไม่สามารถแบ่งกลุ่มกันได้สำเร็จ แต่หากครูหาแอพพลิเคชัน หรือลองแบ่งกลุ่มง่าย ๆ ใน PowerPoint นักเรียนจะเกิดการเปิดใจ และเห็ยความหลากหลายชของเนื้อเยื่อมากขึ้น และอาจะไม่ได้ยึดติดกับความรู้ใดความรู้หนึ่ง นิยามใดนิยามหนึ่ง แลบะอาจซึมซับการทำงานของนักวิทยาศาสตร์ไปด้วย (พาร์ทการสังเกต และการลงข้อมูล)

แม้ว่าแผนที่ผมสอนจริงจะอาจไม่สมบูรณ์ ผมนำมาเล่าเพื่อหวังว่าทุกคนจะนำแผนไปต่อยอด และถ้ามีโอกาสก็นำมาแบ่งมาแบ่งปันบ้างครับ ใครว่าง ๆ ก็เขาไปคุยกับผมในเพจ ครูชีววิทยา ได้ (โปรไฟล์แมวสีขาว)

เข้าถึงไฟล์ word และ pdf

https://drive.google.com/drive/folders/17y5vwjaPn84eNsHVBEyFMVTE9azh8lhc?usp=share_link