คุณครูเคยหน้ามืดคล้ายจะเป็นลม กับการถอดรหัสและการแปลรหัสดีเอ็นเอกันมั้ยครับ

เด็ก ๆ ก็คงมีอาการไม่ต่างไปจากเรา

แล้วจะเป็นยังไง ถ้าเนื้อหาที่ทำให้เด็ก ๆ ตาลาย กลายมาเป็นคำถามที่อยากหาคำตอบ...

เนื้อหาในเรื่องการถอดรหัส (transcription) และการแปลรหัส (translation) คือกระบวนการแสดงออกของยีนจาก DNA สู่ mRNA จนกลายมาเป็นกรดอะมิโน หนึ่งในเนื้อหาหน่วยที่ 4 โครโมโซมและสารพันธุกรรม วิชาชีววิทยาม.4 ที่เนื้อหาดูเผิน ๆ อาจจะไม่ซับซ้อนหรือยากจนระดับโหดหิน แต่ตัววิธีการเองก็สร้างความสับสนมึนงงให้นักเรียนไม่น้อย เพราะไหนจะงงกับเบส T หรือ U สับสนจะเริ่มแปลจาก 5’ หรือ 3’ หรือปวดหัวกับรหัสเริ่ม รหัสหยุด ที่ถ้าไม่ตาลาย ก็อาจจะตกม้าตายแปลผิด

เริ่มต้นเราได้ไอเดียจากข่าวดังข่าวนึงที่เพจ “นี่แหละชีวะ” แชร์เมื่อปี 2565 (เพจเขาดีจริง ๆ ไปตามได้นะครับ)เป็นข่าวของนักเคมีหนุ่มคนนึงส่งรหัสลับไปหาแฟนสาวที่เมื่อถ้าแปลรหัสออกมาแล้วมันจะได้คำว่า “MARRY ME” ซึ่งเราอ่านครั้งแรกแล้วรู้ว่าโคตรว้าว ไอหนุ่มนี่เนิร์ดจัดแต่ยังโรแมนติก เลยมีแนวคิดว่า ถ้าได้สอนเรื่องนี้ เอารหัสไปให้เด็ก ๆ ช่วยแปลคงจะสนุกดี แล้วก็อยากรู้ด้วยว่าถ้านักเรียนแปลได้จะว้าวเท่ากับที่เราว้าวมั้ย

ต้นโพสต์ : https://www.facebook.com/nerdjackingbiology/posts/pfbid02fUQkbQRkmAiJH9PanVvU1uzi1Grs84sekGVsBK1FyTrpedQ4oEph73THC5zHniwEl

ข่าวต้นทาง

: https://cebudailynews.inquirer.net/390392/marryme-peptide-chemist-surprises-gf-with-his-unique-proposal

เริ่มต้นเราสร้างสตอรี่ให้กิจกรรมจากการเปิดวิดีโอกึ่ง ๆ หนังสั้น (จริง ๆ อยากอัปสกิลตัดวิดีโอของตัวเองมานานละ) และเป็นที่มาของชื่อกิจกรรมว่า "ได้คำตอบ...แล้วบอกด้วย" โดยตั้งใจจะให้คลิปนี้เป็นพระเอกของกิจกรรมเลย เพราะถ้ามันสร้างความสนใจให้กับนักเรียนอยากรู้ต่อได้ ขั้นตอนที่เหลือน่าจะสนุก และที่ตัดสินใจเลือกใช้วิดีโอนำกิจกรรม กลัวว่าถ้าโยนรหัสไปให้ทำเลย เด็ก ๆ จะไม่อิน 55555

วิดีโอ :

พื้นฐานไอเดียของคลิปนำเข้าสู่กิจกรรมมาจากการสนองความอยากรู้อยากเห็นของนักเรียนล้วน ๆ (โดยเฉพาะเรื่องความสัมพันธ์รัก ๆ ใคร่ ๆ ของครู)

เมื่อนักเรียนดูวิดิโอจบ นักเรียนหลายคนอยากให้กดหยุดเพื่อดูรหัสในคลิป (จริง ๆ ขั้นนี้แอบดีใจแล้วล่ะว่าคลิปมันกระตุกต่อมความอยากรู้อยากเห็นได้ดีเลยทีเดียว) จากนั้นเราแจกใบกิจกรรมกลุ่มพร้อมกับกระดานไวท์บอร์ดเล็กสำหรับใช้ทด และตารางกรดอะมิโนสำหรับแปลรหัส

ในส่วนของใบกิจกรรมก็แอบมีจุดวัดความเข้าใจอยู่หลายจุด ดังนี้

1. รหัสที่เราใส่ไปให้ในโจทย์ไม่ได้เรียงตามการแปล mRNA จาก 5’ ไป 3’ ที่ต้องแปลจากซ้ายไปขวาแต่มันต้องแปลจากขวามาซ้าย (ใส่ 5’ ไว้ทางด้านขวา) เพื่อวัดความเข้าใจเรื่องทิศทางการแปล
2. รหัสนี้ใช้ตัวย่อกรดอะมิโนอักษรตัวเดียว เพื่อวัดความเข้าใจว่ากรดอะมิโนที่ไม่จำเป็นต้องมีตัวย่อเป็น 3 ตัวอักษรเท่านั้น

ฟีดแบคหลังจบกิจกรรม นักเรียนค่อนข้างให้ความสนใจและว้าวกับคำตอบ พอ ๆ กับตอนที่เราได้แปลเองครั้งแรกเลย ยิ่งถ้ากำชับว่า กลุ่มไหนได้คำตอบแล้วห้ามบอกกลุ่มอื่น แสดงได้แค่สีหน้าท่าทางเท่านั้น ยิ่งสนุกไปใหญ่

ปล. มีห้องนึงเราเปิดซาวด์งานแต่งตอนจบด้วย 55555555555555555555

ตัวอย่างใบกิจกรรมนักเรียน :