Visual Thinking คิด(เป็น)เห็นภาพ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ 5 ทวีป ม.3

เนื้อหา

หน่วยการเรียนรู้ สายธารอารยธรรมภูมิภาคของโลก

ว่าด้วยเรื่อง พัฒนาการทางประวัติศาสตร์แต่ละทวีป ม.3 (5 ทวีป ยุโรป อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ แอฟริกา และ ออสเตรเลียและโอเชียเนีย)

แนวคิดที่นำมาใช้

การสื่อสารด้วยภาพ(Visual Thinking) ถือเป็นภาษาสากลอย่างนึงที่มนุษย์ใช้สือสาร บอกเล่าเรื่องราว ความคิด มาตั้งแต่สมัยอดีต เราพบภาพวาดตามผนังถ้ำ ตลอดจนภาพเขียนฝาผนังตามวัด หรือสถานที่ต่าง ๆ

ข้อดีคือ การสือสารด้วยภาพนั้นใครมองก็สามารถเข้าใจได้... แปลงเนื้อหาที่เป็นอักษร ข้อความจากตำรา สู่การคิดออกมาเป็นภาพ แต่ส่วนใหญ่จะเป็นภาพจากความทรงจำ ประสบการณ์ส่วนตัวของ นร. เมื่อถึงทวีป นั้น ๆ มากกว่า ที่จะดึงออกมาจากเนื้อความในบทเรียนที่หวังไว้ แต่ก็ถือว่า ทำได้ดี การเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องอยู่แค่ในตำรา

Visual Notes ไม่จำเป็นต้องวาดสวย แต่เน้นวาดให้รู้เรื่อง ถ้าวาดไม่รู้เรื่อง ก็ต้องมี note ย่อ ๆ ไ้ว้ด้วยก็จะช่วยให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น

อุปกรณ์ (เตรียมไว้ให้นักเรียนทั้งหมด)

กระดาษบรูฟ (แผ่นละ 1 ทวีป), ปากกาเคมี, โทรศัพท์มือถือ

ระยะเวลา : 5 คาบ (คาบละ 1 ทวีป)

กติกา

-หลังจากอธิบายเนื้อหาพัฒนาการแต่ละทวีปเสร็จ ก็ถึงเวลา ละเลง…(ใช้เวลาไม่นาน 10-15 นาที)

- ให้นักเรียนคิดเป็นภาพคนละ 1 ภาพในแต่ละทวีป เป็นภาพที่สื่อถึงพัฒนาการ ความเป็นไปของทวีปนั้น ๆ จะเป็นอะไรก็ได้ ของกิน ของใช้ เครื่องมือ สิ่งก่อสร้าง สิ่งประดิษฐ์ยุคเก่า/ใหม่ บุคคลสำคัญ ตั้งแต่อดีต ถึงปัจจุบัน หรือสิ่งที่เกิดขึ้น มีต้นกำเนิดจากทวีปนั้น ขอให้เป็นของทวีปนั้น ๆ

- ภาพที่วาดห้ามซ้ำกัน ใครวาดก่อนได้สิทธิ์ก่อน (บางคนก็ไม่รีบ ชิลๆ เพราะคิดว่าหาได้ไม่ซ้ำใครแน่นอน)

- ภาพที่วาด ให้ระบุข้อมูลสั้น ๆ ว่า (ส่วนนี้เป็นปัญหามาก ๆ โปรดอ่านในข้อสังเกตุต่อ)

ภาพนั้นคืออะไร(ครูกลัวว่าจะดูไม่ออก555)

ประเทศอะไร (ให้รู้จักประเทศนั้นในทวีปนั้นๆ)

ชื่อผู้วาด (จะได้ให้คะแนนถูกคน)

ข้อมูลส่วนใดผิดพลาด ขออภัยมา ณ ที่นี้

ข้อสังเกต พฤติกรรมการเรียนที่ค้นพบ (น่าเป็นห่วงมาก ๆ 555)

เจอเข้าไปก็อึ้งเหมือนกัน...ถ้ามองในมุมดี คือ เค้าหวังพึ่งพาเรา พึ่งพาโดยที่ไม่พยายามจะค้นคว้าเลย555+ อีกมุม คือ เค้าไม่มีความพยายามที่จะเรียนรู้เลย...

แต่เราคิดว่าเราก็เลือกวิธีจัดการได้ดีนะ555

สถานการณ์ที่เกิดขึ้นคือ ...

คือ เราให้นักเรียนวาดรูป คนละ 1 รูป ลงในกระดาษบรูฟที่สือถึงพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของทวีปแต่ละทวีป เป็นอะไรก็ได้ของกิน ของใช้ เทคโนโลยี สิ่งประดิษฐ์ สิ่งก่อสร้าง เมนูอาหารตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ห้ามซ้ำกัน คาบนั้นเป็นทวีปยุโรป ซึ่งจริง ๆ มีเยอะมากกก...นักเรียนใช้มือถือค้นหาได้

อันนี้เป็นตัวอย่างนะ จริงๆ คือ เจอทุกห้อง และเยอะมาก ๆ โดยในช่วงแรก ๆ ของการทำกิจกรรม แต่ก็ยังเจอไปเรื่อย ๆ จนถึงทวีปสุดท้าย

นร.: (เสิร์ชภาพ ไส้กรอกเยอรมัน แล้วชูขึ้นมาให้ดู) ครูคะ อันนี้ใช้ของยุโรปมั้ยคะ

เรา : ห๊ะ (คิดในใจ มือถืออยู่ในมือเธอเลยนะ) เธอคิดว่าใช่มั้ยละ

เรา : โทรศัพท์อยู่ในมือเธอเลยนะ ใช้ให้เกิดประโยชน์สิ๊ พี่ Goo (Google) หาได้หมดเลยยย (จริง ๆ เริ่มโมโหละ แต่ต้องทำเป็นเล่น ๆ ไป ลากเสียงยาว ๆ ไว้ก่อน55555)

นร : เยอรมัน อยู่ในยุโรปมั้ยคะ

เรา : ไม่บอกกก หาเองเลยยย (ตอนนั้น นร.หลายๆ คน ก็เข้ามาถามของตัวเอง ถามแบบเดียวกันเลย ใช่ยุโรปมั้ย ทวีปปนั้นมั้ย ทั้งที่ความจริง คือ มันใช่แล้วแหละ เเต่เราไม่อยากเฉลย อยากให้เค้าค้นคว้าเอง)

นร หายไปสักพัก เดินกลับมา...

นร. : ในนี้(ในกูเกิ้ล)มันบอกว่า เยอรมัน มีอาณาเขตทางทิศเหนือติดกับเดนมาร์ก ทิศตะวันออกติดกับโปแลนด์ เช็กเกีย....แล้วมันอยู่ในยุโรปมั้ยคะครู

เรา : ห๊ะ นี่ยังไม่ได้คำตอบอีกหรอ

จน นร. เริ่มรู้สึกเองว่า น่าจะใช่แล้วแหละ จึงลงมือวาดภาพไส้กรอกเยอรมัน ลงไปในกระดาษบรูฟ...นั้น

เป็นกันเยอะมาก จริง ๆ มีทุกห้อง ตอนนี้ทำไป 2-3 ทวีป ก็ยังคงมีมาถามอยู่ แต่จำนวนเริ่มน้อยลง

คือเราจะไม่บอก ว่าใช่ ไม่ใช่ แต่เราบอกว่า.....เธอลองค้นดูก่อน มือถืออยู่ในมือเธฮแล้ว

เธอคิดว่ามันใช่ไหมละ (พูดคำนี้ทีไร นักเรียนเหมือนจะจับทางได้แล้วว่า ครูบอกว่าใช่555)

หรือบางทีหนัก ๆ หน่อย เราก็จะบอกว่า อันนี้เค้าบอกว่าอยู่ประเทศ ...... ใช่ไหม เธอไม่รู้/ไม่มั่นใจใช่ไหมว่ามันอยู่ทวีปนี้หรือป่าว เธอทำงี้

เธอก็เสิร์ชต่อสิว่า ประเทศนี้อยู่ในทวีปอะไร ใช้ Chat GPT ก็ได้ ก็เป็นงานไปอีก กว่าจะเจอ555 แต่ก็ให้เค้าได้เรียนรู้ไปในตัว

เหมือนเค้าเคยชินกับการถูกป้อนข้อมูลมาตลอด จนทักษะการหาความรู้ด้วยตนเอง แทบจะหายไปเลย...

สรุป โดยรวมคือ กิจกรรมนี้สนุกมากก นักเรียนจอยมาก กระตือรือร้นที่จะทำงาน วัดได้จากคำพูดเหล่านี้

"ครูคะ คาบหน้าทวีปอะไรคะ หนู/ผมจะหารอเลย"

"เห้ย วันนี้ทวีปนี้ กูจองอันนี้นะเว้ย ห้ามแย่ง"

ข้อเสนอแนะ

หลังจากจบกิจกรรมครูอาจมีช่วง Recap พูดคุยกับนักเรียนถึงแต่ละสิ่งที่นักเรียนวาดมา ว่ามันเป็นยังไง สอบถามเพิ่มเติมเพื่อเป็นการสรุปไปในตัว ถ้ามีเวลา แต่ของเราใช้การพูดคุย สอบถามตรวจสอบ ระหว่างทำกิจกรรมไปในตัวแล้ว