“จะทำยังไงให้นักเรียนเห็นภาพรวมของประวัติศาสตร์สากล (ที่กำลังจะเรียนในเทอมนี้) ตลอดระยะเวลาหลายพันปีใน 1 คาบเรียน“ 🤔

คือคำถามที่ผมตั้งกับตัวเอง เมื่อได้รับโจทย์ให้สอนวิชาประวัติศาสตร์สากลเป็นครั้งแรกในภาคเรียนที่ผ่านมา

และด้วยระยะเวลาที่น้อยกับปริมาณเนื้อหามหาศาล จึงได้บังเกิดกิจกรรมที่ทำ 1 ได้ถึง 3 เรื่อง (เวลาในการศึกษาประวัติศาสตร์ วิธีการทางประวัติศาสตร์ และการแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์สากล) ที่ชื่อว่า “นักสืบกาลเวลา“ ขึ้นมา

สำหรับกิจกรรมนักสืบกาลเวลา 🔎 จะแบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอนใหญ่ ๆ ได้แก่

ขั้นเตรียมของครู

• คุณครูจะต้องเลือกเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์สากล โดยจำนวนขึ้นอยู่กับว่าคุณครูอยากที่จะแบ่งนักเรียนออกเป็นกี่กลุ่ม จากนั้น ทำการจัดทำสื่อ เป็นรูปภาพเหตุการณ์ คำบรรยายสั้น ๆ พร้อมทั้งเปลี่ยนศักราชของเหตุการณ์นั้น ๆ เป็นศักราชต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นพุทธศักราช คริสต์ศักราช มหาศักราช หรือจุลศักราช

ขั้นนำไปใช้ในห้องเรียน

• *** นักเรียนจะต้องมีความรู้ในเรื่องเวลาในการศึกษาประวัติศาสตร์มาเบื้องต้นก่อน ***
• คุณครูทำการแบ่งกลุ่มนักเรียน ตามจำนวนเหตุการณ์ จากนั้น ทำการแจกป้ายสถานการณ์ พร้อมใบกิจกรรมให้กับนักเรียน
• นักเรียนจะต้องร่วมกันตอบคำถามลงในใบกิจกรรมให้เรียบร้อย
• คุณครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาหน้าชั้นเรียน โดยแต่ละกลุ่มจะต้องช่วยกันเรียนลำดับเหตุการณ์ในลักษณะของเส้นเวลา (timeline) โดยแต่ละกลุ่มจะได้รูปแบบศักราชที่แตกต่างกัน ทำให้เกิดความท้าทายในการเรียงเหตุการณ์
• เมื่อเรียบร้อยแล้ว คุณครูและนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง จากนั้น ครูและนักเรียนร่วมกันแบ่งเหตุการณ์ต่าง ๆ บนกระดานออกเป็นช่วง ๆ ตามหลักเกณฑ์แบ่งการยุคสมัยทางประวัติศาสตร์สากล ซึ่งผมการแบ่งออกเป็น ยุคโบราณ ยุคกลาง ยุคใหม่ และยุคปัจจุบัน

ในช่วงแรกที่นักเรียนออกมาช่วงกันเรียงลำดับเหตุการณ์ นักเรียนอาจจะเกิดความสับสนด้วยรูปแบบศักราชที่แตกต่างกัน แต่เมื่อนักเรียนตกลงกันได้ว่าจะยึดศักราชใดเป็นหลัก ก็จะทำให้สามารถเรียงลำดับเหตุการณ์ได้ง่ายยิ่งขึ้น (ซึ่งคุณครูอาจชี้ให้นักเรียนเห็นความสำคัญของการศึกษาศักราชต่าง ๆ ต่อการศึกษาประวัติศาสตร์)

• คุณครูอาจออกแบบใบกิจกรรมให้สอดคล้องกับเนื้อหาที่นักเรียนได้ศึกษามาก่อนหน้า
• คุณครูอาจเลือกเหตุการณ์เป็นจุดเริ่มต้น - จุดสิ้นสุดของการแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์สากล หรือเลือกเหตุกาณ์ที่สัมพันธ์กัน เพื่อให้นักเรียนเห็นภาพรอยต่อของแต่ละยุคสมัยได้มากยิ่งขึ้น