ที่มาและความสำคัญ

การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ได้เปลี่ยนบทบาทของผู้สอนจาก “ผู้ถ่ายทอดความรู้” มาเป็น “ผู้ออกแบบประสบการณ์การเรียนรู้” ที่เน้นให้ผู้เรียนเกิดทักษะที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตและประกอบอาชีพในอนาคต โดยเฉพาะ “ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ การสื่อสาร การทำงานร่วมกัน และการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์” ซึ่งเป็นหัวใจของการพัฒนาผู้เรียนในยุคใหม่ ในกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีเหตุผล การเชื่อมโยง การประยุกต์ใช้ และการแก้ปัญหาอย่างมีระบบ ถือเป็นเป้าหมายสำคัญของการเรียนรู้ แต่ในทางปฏิบัติ พบว่ายังมีความท้าทายหลายประการในการพัฒนาให้เกิดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยเฉพาะหัวข้อ “หารร่วมมาก (ห.ร.ม.)” และ “คูณร่วมน้อย (ค.ร.น.)” ซึ่งแม้จะเป็นเนื้อหาพื้นฐาน แต่มีลักษณะเป็นนามธรรม มีคำศัพท์เฉพาะ และเกี่ยวข้องกับการคิดเชิงระบบ นักเรียนจำนวนมากจึงเกิดความสับสน เบื่อหน่าย และไม่เห็นคุณค่าของการเรียนรู้

เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว และเพื่อสนับสนุนแนวทางการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่เน้นให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ผู้จัดทำจึงได้พัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบ “แผนที่เกม ถอดรหัสเลขคณิต พิชิตจิ๊กซอว์ทองคำ (The Golden Jigsaw Challenge)” โดยนำนวัตกรรมการเรียนรู้ผ่านเกม (Game-based Learning) มาประยุกต์ใช้ร่วมกับการออกแบบการสอนตาม กรอบแนวคิด ADDIE Model เพื่อให้การเรียนรู้เกิดขึ้นอย่างเป็นระบบ สอดคล้องกับธรรมชาติของผู้เรียน และตอบโจทย์ความเข้าใจเชิงลึกของเนื้อหาอย่างแท้จริง

นวัตกรรมนี้ได้รับการออกแบบให้เป็นกิจกรรมล่าสมบัติในบริบทของโรงเรียนจริง โดยนักเรียนจะต้องไขโจทย์เรื่อง ห.ร.ม. และ ค.ร.น. ในแต่ละจุดเพื่อสะสมจิ๊กซอว์ทองคำ เมื่อครบทั้ง 6 ชิ้น จึงสามารถไขรหัสสุดท้ายเพื่อเปิดขุมทรัพย์แห่งความสำเร็จได้ นอกจากจะสร้างความสนุกสนาน ท้าทาย และมีส่วนร่วมแล้ว ยังช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง ฝึกการคิดวิเคราะห์ การทำงานร่วมกัน และสร้างเจตคติที่ดีต่อวิชาคณิตศาสตร์ในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้นักเรียนเข้าใจและสามารถนำความรู้เรื่อง ห.ร.ม. และ ค.ร.น. ไปใช้ในการแก้โจทย์ปัญหาได้อย่างถูกต้อง
2. เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ วางแผน และตัดสินใจผ่านการเล่นเกมอย่างมีระบบ
3. เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมผ่านกิจกรรมกลุ่ม และฝึกการทำงานร่วมกัน
4. เพื่อสร้างแรงจูงใจในการเรียนคณิตศาสตร์ ด้วยกิจกรรมที่สนุก ท้าทาย และใกล้ตัวนักเรียน

1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน ต่อกลุ่ม แต่ละกลุ่มเริ่มต้นจากจุด “STAT” บนแผนที่ ทุกกลุ่มเดินตามเส้นทางไปยังจุดล่าจิ๊กซอว์ทองคำ ทั้ง 6 จุด โดยสามารถไปจุดไหนก่อนก็ได้ โดยไม่ซ้ำกัน กลุ่มที่ไปถึงก่อนจะมีสิทธิ์ ไขรหัสปริศนาก่อน ส่วนกลุ่มที่ไปหลังจะต้องไปหาจุดใหม่ เพื่อไม่ให้ซ้ำกัน
2. ที่แต่ละจุดให้แก้โจทย์ ห.ร.ม และ ค.ร.น จากการ์ดคำถาม เมื่อได้คำตอบแล้ว นำคำตอบที่ได้ไปถอดรหัสปริศนาในกล่องรหัสปริศนา เพื่อนำ “จิ๊กซอว์ทองคำ” ออกมาจากกล่องปริศนา จำนวน 1 ชิ้น
3. กลุ่มที่ถอดรหัสได้แล้วจะต้องปิดกล่องรหัสปริศนาคืน และตั้งรหัสไว้ที่ 000 เพื่อให้กลุ่มถัดไปได้มาค้นหารหัสต่อ หากต้องการความช่วยเหลือ ให้ “เป่านกหวีด” ขอความช่วยเหลือ โดยสามารถขอความช่วยเหลือได้เพียง กลุ่มละ 2 ครั้งเท่านั้น
4. สะสม จิ๊กซอว์ได้ครบ 6 ชิ้น ให้นำมาส่งที่ครูผู้สอนเพื่อรับของรางวัล โดยกลุ่มที่สำเร็จก่อนจะได้เลือกรางวัลก่อน

ตัวอย่างภาพส่วนประกอบของสื่อนวัตกรรม

1. นักเรียนเข้าใจและสามารถนำความรู้เรื่อง ห.ร.ม. และ ค.ร.น. ไปใช้ในการแก้โจทย์ปัญหาได้อย่างถูกต้อง
2. นักเรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ วางแผน และตัดสินใจผ่านการเล่นเกมอย่างมีระบบ
3. นักเรียนมีส่วนร่วมผ่านกิจกรรมกลุ่ม และเรียนรู้การทำงานเป็นทีม
4. นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนคณิตศาสตร์ ด้วยกิจกรรมที่สนุก ท้าทาย และใกล้ตัวนักเรียน

เตรียมสื่อ อุปกรณ์ และพื้นที่กิจกรรมให้พร้อม

• จัดเตรียมแผนที่เกม, การ์ดโจทย์, จิ๊กซอว์ทองคำ, ใบงาน และสื่ออื่น ๆ ให้ครบถ้วน
• กำหนดจุดกิจกรรมให้ปลอดภัย เหมาะสมภายในโรงเรียน พร้อมแผนสำรองในกรณีฝนตกหรือสถานที่ใช้งานไม่ได้

ครูผู้สอนต้องมีความเข้าใจในบทบาทของตน

• ทำหน้าที่เป็นผู้ออกแบบกิจกรรมและผู้อำนวยความสะดวก ไม่ใช่แค่ผู้ถ่ายทอด
• ฝึกการตั้งคำถาม ชี้แนะ และใช้เทคนิคกระตุ้นการคิดมากกว่าการเฉลย

เตรียมความพร้อมและสร้างความเข้าใจให้กับนักเรียนก่อนเริ่มกิจกรรม

• อธิบายกติกาเกมในรูปแบบที่สนุกและเข้าใจง่าย
• แบ่งกลุ่มเรียนอย่างเหมาะสม พร้อมสร้างบรรยากาศการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม