จากเกมเวอร์ชั่นก่อนหน้านี้ที่มีเสียงสะท้อนจากนักเรียนปีที่แล้วว่าอยากให้ได้เล่นพร้อมกันทั้งห้อง ปีนี้เราก็เลยลองปรับกติกาการเล่นเป็นอีกเวอร์ชั่นหนึ่ง ประกอบกับยังคงมีจุดประสงค์ที่ต้องการให้นักเรียนได้ทบทวนและสรุปองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับภาพที่เกิดจากเลนส์บางและกระจกเงาทรงกลม แต่ยังคงความสนุก ตื่นเต้น ท้าทาย และได้ช่วยเหลือซึ่งกันและกันอยู่

ใช้เวลาไปทั้งหมด 2 คาบเรียน (100 นาที)

ตอนที่ 1 การเขียนรังสีของแสง

1. แบ่งกลุ่มออกเป็น 8 กลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน พร้อมกับตั้งชื่อกลุ่ม

2. แจกกระดาษที่มีแผนภาพแสดงการเกิดภาพจากทัศนอุปกรณ์กลุ่มละ 4 แผ่น

3. ตกลงกันในกลุ่มว่าใครจะเป็นผู้เล่นคนแรกถึงคนสุดท้าย ผู้เล่นแต่ละคนจะได้รับหน้าที่ให้วาดรูปแสดงรังสีของแสง หาตำแหน่ง และลักษณะของภาพที่เกิดขึ้นให้ถูกต้องในโจทย์แต่ละข้อแล้วผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไป ส่วนคนที่ยังไม่ได้วาดในข้อนั้นสามารถช่วยเหลือด้วยการให้คำปรึกษาได้

4. ครูจะสุ่มเลือกโจทย์จำนวน 5 ข้อ แล้วอ่านโจทย์ให้ฟังทีละข้อ เมื่ออ่านโจทย์เสร็จจะมีเวลาให้กลุ่มละ 2 นาที (ตรงนี้ครูสามารถปรับเวลาตามหน้างานได้นะครับ) ในการวาดรูปแสดงรังสีของแสง หาตำแหน่ง และลักษณะของภาพที่เกิดขึ้นให้ถูกต้อง กลุ่มใดทำเสร็จถูกต้องแล้วถ่ายรูปส่งในไลน์กลุ่มได้ภายในเวลา 2 นาที จะได้ไปกลุ่มละ 5 คะแนนต่อข้อ (ครูอาจจะอนุญาตให้นักเรียนสามารถเปิดเอกสารประกอบการเรียนในช่วงข้อแรก ๆ ก่อนก็ได้ เพื่อให้นักเรียนคุ้นชินกับการวาด แล้วค่อยให้ปิดเอกสารประกอบการเรียนในช่วงข้อหลัง ๆ)

5. ครูจะสุ่มเลือกโจทย์อีก 5 ข้อ แล้วอ่านโจทย์ให้ฟังทีละข้อ เมื่ออ่านโจทย์เสร็จ ให้แต่ละกลุ่มวาดรูปแสดงรังสีของแสงให้ถูกต้อง หาตำแหน่งและลักษณะของภาพที่เกิดขึ้น กลุ่มที่ถ่ายรูปส่งในไลน์กลุ่มแล้ววาดรูปได้ถูกต้องครบถ้วนจะได้ไปกลุ่มละ 5 คะแนนต่อข้อ และกลุ่มที่ถ่ายรูปส่งในไลน์กลุ่ม 4 อันดับแรกและรูปภาพถูกต้องด้วย ก็จะได้คะแนนโบนัสเพิ่มไปกลุ่มละ 5 คะแนนต่อข้อ (เป็นการทดสอบความแม่นยำและเพิ่มการแข่งขันระหว่างกลุ่ม)

6. ในช่วงที่เฉลย ครูจะเปิดภาพที่นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งมาในไลน์ฉายบนโปรเจกเตอร์แล้วชวนนักเรียนทุกคนมาตรวจสอบและอภิปรายร่วมกันว่าสิ่งที่เพื่อนวาดถูกหรือผิดยังไงบ้างเพื่อแก้ไขความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนไปพร้อม ๆ กัน

 ตอนที่ 2 ถูกหรือผิด

1. แจกการ์ดคำตอบให้นักเรียนแต่ละคน

2. ครูสุ่มหยิบการ์ดคำถามขึ้นมาครั้งละ 1 ใบ (มีทั้งหมด 15 ใบ) แล้วอ่านคำถามให้ทุกคนฟัง 2 รอบ

3. เมื่ออ่านคำถามจบมีเวลาให้ทุกคนคิดคำตอบว่าใช่หรือไม่ใช่ 10 วินาที

4. เมื่อหมดเวลา 10 วินาที ให้ทุกคนชูการ์ดคำตอบขึ้นมา

5. กลุ่มใดที่เพื่อนในกลุ่มตอบถูกทุกคนในข้อนั้นจะได้คะแนนไปกลุ่มละ 5 คะแนน หากในกลุ่มตอบถูกเพียงครึ่งเดียว จะได้คะแนนไปกลุ่มละ

3 คะแนน และหากคนในกลุ่มตอบถูกไม่ถึงครึ่ง จะได้คะแนนไปกลุ่มละ 1 คะแนน

ตอนที่ 3 วิเคราะห์ให้ถูกกับคำถามที่ท้าทายมากขึ้น

1. ตกลงกันในกลุ่มว่าใครจะเป็นผู้เล่นคนแรกถึงคนสุดท้ายแล้วให้ตัวแทนกลุ่มที่จะตอบรอบนั้นออกมายืนเรียงหน้ากระดานหน้าห้อง

2. แจกการ์ดคำตอบให้นักเรียนแต่ละคน ซึ่งการ์ดคำตอบนี้จะมีคำตอบทั้งหมด 8 คำตอบ ได้แก่ เลนส์นูน เลนส์เว้า กระจกนูน กระจกเว้า ภาพจริง ภาพเสมือน ภาพหัวตั้ง และภาพหัวกลับ

3. ครูสุ่มหยิบการ์ดคำถามขึ้นมาครั้งละ 1 ใบ (มีทั้งหมด 17 ใบ) แล้วอ่านคำถามให้ทุกคนฟัง 2 รอบ พร้อมกับบอกคะแนนและจำนวนคำตอบของข้อนั้น

4. เมื่ออ่านคำถามจบ มีเวลาให้ตัวแทนกลุ่มคิดคำตอบเป็นเวลา 10-20 วินาที (ครูปรับได้ตามหน้างานเลยครับ)

5. เมื่อหมดเวลา ให้ตัวแทนกลุ่มชูการ์ดคำตอบขึ้นมา

6. ตัวแทนกลุ่มที่ตอบคำตอบได้ถูกต้องครบถ้วนเท่านั้นจึงจะได้คะแนนไปตามคะแนนของข้อนั้น

7. ส่งตัวแทนกลุ่มคนถัดไปออกมาเล่นวนไปเรื่อย ๆ จนครบทุกคำถาม (แต่ตอนเล่นจริงก็เล่นได้ไม่ครบทุกคำถามหรอกครับ เวลาหมดซะก่อน)

ตอนที่ 4 เล่นกับ AI (ส่วนนี้วางแผนไว้ว่าจะให้นักเรียนได้ลองเล่น แต่ไม่ทันเวลาทั้ง 2 ห้องเลย เสียดายมากครับ T T)

1. ครูเปิด ChatGPT แล้วพิมพ์ Prompt สั่งว่าจะเล่นเกมตอบคำถามเกี่ยวภาพที่เกิดจากเลนส์บางและกระจกเงาโค้งทรงกลม

2. ครูให้นักเรียนตัวแทนกลุ่มออกมายืนหน้าห้อง

3. ครูสั่งให้ AI สร้างคำถามทีละข้อ (5 ข้อ) แล้วอ่านคำถามทีละข้อ ข้อละ 2 รอบ

4. เมื่ออ่านคำถามจบมีเวลาให้ตัวแทนกลุ่มคิดคำตอบเป็นเวลา 20 วินาที

5. เมื่อหมดเวลา 20 วินาทีให้ตัวแทนกลุ่มชูการ์ดคำตอบขึ้นมา

6. กลุ่มใดที่ตัวแทนกลุ่มตอบถูกจะได้รับคะแนนไปข้อละ 5 คะแนน

ลิงก์นี้เป็นตัว AI ที่เราได้ลองสร้างขึ้นจาก ChatGPT หากคุณครูท่านใดสนใจสามารถลองไปเล่นหรือนำไปใช้สอนนักเรียนได้นะครับ

https://chatgpt.com/g/g-68aaf90772ec8191a8449dfe78b0d381-phaaphmanebl-hruue-kracchk-elnseth-aimchadecchn

ด้านล่างเป็นบรรยากาศในชั้นเรียนครับ

สิ่งที่เราสังเกตได้คือนักเรียนเขามีการช่วยเหลือกันในกลุ่มดีมาก เกมตอนที่ 1 ที่ให้วาดรังสี นักเรียนในกลุ่มที่เขาเข้าใจก็ช่วยอธิบายให้คนที่กำลังวาดฟังว่าต้องวาดแบบไหน ช่วงที่เฉลยว่ากลุ่มใดที่วาดรังสีถูกหรือผิดก็ช่วยกันจับผิดว่ากลุ่มใดวาดผิดมั้ย ที่ฮามากคือมีโมเมนต์นึง กลุ่มนึงเราตัดสินใจให้คะแนน 5 คะแนนเต็มไปแล้ว แต่มีอีกกลุ่มนึงท้วงขึ้นมาว่า กลุ่มนั้นไม่ได้วาดลูกศรแสดงทิศทางของรังสี ก็เลยฮือฮากันในห้อง 5555555 เราก็เลยต้องให้ 0 คะแนนไป เพราะก็ไม่ได้วาดทิศของลูกศรจริง ๆ เราตรวจพลาดเองแหละ อารมณ์คงแบบมันยอมกันไม่ได้สินะ 55555 ซึ่งหลังเล่นเสร็จเราก็มีให้นักเรียนตอบคำถามหลังเล่นใน Google form จำนวน 5 ข้อ ได้แก่

1) นักเรียนรู้สึกอย่างไรกับกิจกรรมเกมวันนี้บ้าง? ลองเล่าให้ฟังหน่อย

2) นักเรียนได้รับความรู้หรือได้เรียนรู้อะไรจากการเล่นเกมวันนี้บ้าง? ลองเล่าให้ฟังหน่อย

3) การเล่นเกมวันนี้ทำให้นักเรียนรู้สึกพร้อมสำหรับการสอบปลายภาคมากขึ้นแค่ไหน? เพราะอะไรนะ?

4) เกมที่เล่นหรือสื่อที่ใช้ประกอบการเล่นเป็นยังไงบ้าง มีอะไรที่ชอบหรือมีอะไรที่อยากให้ปรับปรุงพัฒนาบ้าง?

5) มีอะไรอยากบอกครูเพิ่มเติมมั้ย? (ตอบหรือไม่ตอบก็ได้)

ในคำถามข้อแรกทุกคนตอบแทบจะเป็นเสียงเดียวกันว่า สนุกมาก มีคนหนึ่งตอบมาว่า "สนุกค่ะ ลุ้นว่าจะวาดถูกมั้ย แข่งกับเวลา แข่งกับเพื่อนในห้อง ไม่ไหวแพ้ไม่ได้ เราชนะมาตลอดแล้วเรื่องไรเราต้องแพ้ แต่ถือว่าได้คะแนนเยอะอยู่ค่ะ" "รุ้สึกสนุกค่ะได้ทบทวนบทเรียนไปในตัวด้วยจากที่เคยสับสนว่าเออเป้นมายังไงก้พอรุ้แนวทางแล้วว่าเออมันคือแบบนี้นะ" "รู้สึกสนุกมากครับ ได้เรียนรู้แล้วก็ทดสอบในเวลาเดียวกัน แถมได้ทำงานร่วมกับเพื่อนด้วยครับ มีความตื่นเต้นและก็ท้าทายมากครับ"

คำถามข้อสองมีคำตอบน่าสนใจ ยกตัวอย่างเช่น "ได้รู้การวาดรังสีทั้งเลนส์เเละกระจก และการวิเคราะห์โจทย์ในตอนท้ายว่าใช้วัสดุใดบ้าง ทำให้เข้าใจได้ง่ายกว่านั่งเรียนเฉยๆๆซึ่งหนูว่ามันดีและฝึกความสามัคคีกับเพื่อนในกลุ่มสุดดดดๆๆๆๆๆๆ" "ได้ความรู้เพิ่มมากขึ้นเยอะเลยค่ะ เหมือนเป็นสรุปหลังเรียนดีๆ เพราะว่ามีส่วนร่วมในการทำกิจกรรม ยิ่งข้อไหนที่ตอบผิดเหมือนจะจำได้แม่นขึ้นด้วยค่ะ" "ในห้องเรียนไม่ได้ตั้งใจเรียนเพราะตั้งใจมันก็ไม่เข้าสมอง พอเล่นเกม รู้สึกกระตือรือร้นมากกว่าเดิม ได้เรียนรู้ต่าง ๆ ที่เล่นในเกม เข้าใจง่ายกว่าเดิม เรียนรู้ได้เร็วกว่านั่งเรียน"

ในคำถามข้อสามมีคำตอบหลากหลาย ทั้งที่บอกว่าพร้อมมากขึ้น พร้อมขึ้นบางส่วน ต้องกลับไปทบทวนเพิ่มเติม ตัวอย่างคำตอบที่น่าสนใจเช่น "ตอนนี้ยังรู้สึก50/50ค่ะ อาจจะต้องลองฝึกทำโจทย์แล้วก็ทบทวนให้จริงจังด้วยค่ะเพราะในกิจกรรมยังมีสับสนคำตอบอยู่บ้าง ยังไม่ค่อยแม่นเนื้อหาเท่าไหร่ค่ะ แต่หลังจากเล่นกิจกรรมก็รู้สึกได้ทบทวนความรู้มากขึ้นค่ะ" "พร้อมขึ้นบ้าง เพราะบางส่วนยังไม่ค่อยเข้าใจ แต่ก็ได้เห็นว่าต้องกลับไปอ่านเพิ่มตรงไหน" "ถึงจะเล่นเกมเยอะแต่ความพร้อมคือ 0 ไม่มีความพร้อมเลยคือหนูไม่ได้พูดเล่นที่อยากเอาครูพัดเข้าห้องสอบไปด้วย"

คำถามข้อสี่ นักเรียนรู้สึกชอบในตัวสื่อและกติกาการเล่น ตัวอย่างคำตอบเช่น "ผมชอบทั้งวาดและการ์ดมากครับ มันท้าทายเนื่องจากต้องตอบเหมือนกันและถูกต้อง แถมเป็นการแข่งขันด้วย ผมว่าโอเคแล้วครับ เพื่อนสนุกกันทั้งห้องเลยครับ" "ถ้ามีเวลา ปีการศึกษาหน้าอยากให้มีแบบนี้อีกครับ แก้อาการเบื่อ ง่วง ๆ ตอนบ่ายได้ดี ช่วยกระตุ้นให้ตื่น"

คำถามข้อห้า มีนักเรียนบอกมาว่า "ครูจับผิดสุด นิดเดียวครูก็ไม่ปล่อยเลย😭😭😭หนูแซดมากกก อันแรกได้กินไข่ต้มอิ่มมากค่ะ😋😫" "ขอเวลาเพิ่มครับ ยังสนุกอยู่" "ถ้าเป็นไปได้อยากให้ครูมีกิจกรรมแบบนี้อีกค่ะ เหมือนได้ทบทวนความรู้ที่เรียนไปแล้วด้วย" "เกมสนุกมากก ครูภัทรหาเกมแต่ละเกมแบบสร้างสรรค์มากเลยฮับ"

อ่าน feedback แล้วมันก็ใจฟูนะ เท่าที่อ่านก็ถือว่าบรรลุจุดประสงค์ที่ตั้งไว้ในตอนแรกแล้ว

สิ่งเดียวที่อยากบอกก่อนนำไปใช้คือครูต้องบริหารจัดการเวลาดี ๆ นะครับ ถ้ามีเวลามากพออาจจะเล่นได้ครบทั้ง 4 ตอน ยังไงก็ตามถ้าคุณครูท่านใดได้ลองใช้ AI ประกอบการเล่นก็ลองส่ง feedback บอกกันได้ครับ อยากรู้เหมือนกันว่านักเรียนจะเป็นยังไง ขอฝากอีก 1 ไอเดียให้ครูลองนำไปปรับใช้กันนะครับ :)