การเรียนรู้เรื่อง "น้ำ" เกี่ยวกับสารที่ละลายในน้ำ เนื้อหาในหลักสูตรวิทยาศาสตร์กายภาพ (เคมี)สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย แผนการเรียนที่ไม่เน้นวิทยาศาสตร์พบว่า นักเรียนในแผนการเรียนที่เน้นภาษาจะไม่ถนัดต่อทักษะการคำนวณ ซึ่งในการเขียนสูตรสารประกอบไอออนิกต้องใช้ทักษะการคำนวณพื้นฐานด้านบวกลบ ซึ่งนักเรียนสามารถทำได้หากได้รับการทบทวน หรือการฟื้นฟูที่ชวนเรียนรู้ ทำให้ครูต้องปรับจากการสอนตามหลักเกณฑ์การเขียนสูตรอย่างง่ายของสารประกอบไอออนิก เป็นกิจกรรม 4 ขั้นตอนคือ 1)ฝึกคิดหลากหลาย 2)ฝึกคิดเกี่ยวกับคณิตศาสตร์และสังเกตค่าเฉพาะ 3)ฝึกคำนวณจากค่าที่กำหนดตามสิ่งของและประกอบสิ่งของเพื่อให้ผลลัพธ์เป็น 0 4) ฝึกคำนวณและเขียนสูตรเคมีของสารประกอบไอออนิกโดยครูกำหนดไอออนบวกและไอออนลบ

นเตรียม ครูเตรียมดังนี้

1. การนำนักเรียนเข้าสู่ 4 ขั้นตอนจะทำอย่างไร ใช้คำถามอะไรในขั้นตอนไหน และยกตัวอย่างใดประกอบ
2. เตรียมวัสดุคือ กระดาษ A4 จำนวนเท่ากับนักเรียน
3. เตรียมสื่อคือ สไลด์เกี่ยวกับการคำนวณสิ่งที่มีการกำหนดค่า เพื่อให้ได้คิดคำนวณและสนุกสนานแบบเล่นเกม

ขั้นสอน มีขั้นตอนดังนี้

1. ครูตั้งคำถามเกี่ยวกับการละลายของสารต่างๆในแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น ในน้ำนักเรียนคิดว่ามีแก๊สออกซิเจนหรือไม่ เพราะเหตุใด การทำนาเกลือเกี่ยวข้องกับการละลายของสารในแหล่งน้ำหรือไม่ อย่างไร เพื่อให้นักเรียนสรุปได้ว่า ในแหล่งน้ำธรรมชาติ น้ำจะเป็นสารไม่บริสุทธิ์เพราะมีสารอื่นๆละลายอยู่ ซึ่งอาจเป็นสารโคเวเลนต์ หรืออาจจะเป็นสารประกอบไอออนิก พร้อมกับครูทบทวนเรื่องพันธะไอออนิกเบื้องต้นเกี่ยวกับการให้และรับอิเล็กตรอน และสมบัติเด่นของสารประกอบไอออนิก
2. แจกกระดาษA4 ให้นักเรียนคนละหนึ่งแผ่น พร้อมให้นักเรียนพับครึ่งแบ่งเป็น 4 หน้า โดยแต่ละหน้าจะเป็นไปตามลำดับกิจกรรมในห้องให้นักเรียนบันทึกและพร้อมส่งในท้ายคาบ

2.1 ในหน้าแรก ครูให้นักเรียนเขียนตัวเลขที่ครูระบุ โดยเขียนขนาดให้เหมาะกับหน้ากระดาษด้วยปากกา หรือดินสอก็ได้ (ตัวเลขที่ระบุ ครูใช้เลขห้องของนักเรียนเช่น 4/9 ใช้เลข 9) จากนั้นให้นักเรียนตกแต่ง"เลขดังกล่าว" ให้เป็นภาพอะไรก็ได้ที่นักเรียนสามารถทำได้หรือชอบ

2.2 ครูนำเข้าสู่เกมนักคำนวณจากภาพ โดยมี 3 คำถาม ทั้งนี้ได้ฝึกการให้เหตุผล การสังเกต และทักษะการคำนวณเบื้องต้นคือการบวก ลบ คูณ) โดยให้นักเรียนบันทึกในหน้าที่ 2

2.3 ครูให้นักเรียนสร้างภาพดอกไม้ในแจกันโดย มีเงื่อนไข ค่าของดอกไม้และใบไม้รวมกันจะมีค่าเท่ากับ O ทั้งนี้เน้นดอกไม้ให้มีประจุบวก และใบไม้ให้มีประจุลบ โดยบันทึกกิจกรรมในหน้าที่ 3

2.4 ครูให้นักเรียนสร้างตารางขนาด 5x5 โดยครูกำหนดไอออนบวก 5 ชนิดและไอออนลบ 5 ชนิด เพื่อให้นักเรียนสร้างสูตรเคมีของสารประกอบไอออนิกตามหลักการคือ ผลรวมของประจุบวก กับ ประจุลบ รวมกันเท่ากับ 0 และเน้นให้นักเรียนทำอัตราส่วนของสูตรเคมีให้เป็นอย่างต่ำ

3. ขั้นสรุป ครูสรุปหลักการเขียนสูตรสารประกอบไอออนิกที่สำคัญ พร้อมให้นักเรียนทำโจทย์เพิ่มเติมเพื่อตรวจสอบความเข้าใจและให้คำแนะนำเพิ่มเติม

• นักเรียนมีความสนุก ทำให้ความคิดว่าคณิตศาสตร์ยากลดลง
• นักเรียนได้ผ่อนคลายผ่านการวาด และการคิดจากเกม
• นักเรียนได้เรียนรู้อย่างเป็นลำดับในการเขียนสูตรเคมีสารประกอบไอออนิก

จากการออกแบบการสอนของตนเองและเมื่อได้มาอ่านงานเขียนที่inskru "แบบฝึกหัดกระดาษเปล่า" พบว่า "ใช่เลย" อยากให้ลองนะคะ