เมื่อคุณครูอยากสร้างบทเรียนแนวสืบสวน เริ่มต้นยังไงดีนะ?

insKru

17 พฤษภาคม 2566 (แก้ไข 17 พฤษภาคม 2566)

5,8490

ภาพประกอบไอเดีย เมื่อคุณครูอยากสร้างบทเรียนแนวสืบสวน เริ่มต้นยังไงดีนะ?

เราจะตั้งคำถามแบบไหน เพื่อให้เข้าใกล้ความจริงมากที่สุด ?

จากการสังเกตเบื้องต้น หนูข้อตั้งสมมติฐานแบบนี้แล้วกันว่า ….. ?

ผมคิดว่า จากข้อมูลที่เราวิเคราะห์ สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องโกหก

ถ้า……………. เราสามารถสรุปได้ว่า…………………… จริงไหม ?

เป็นไปได้ไหมว่า…………… หลักฐานข้อมูลที่มีอยู่นั้น…………..?

บทเรียนแนวสืบสวน เป็นวิธีการที่คุณครูหลายคนเลือกใช้ในการสอน ด้วยการจำลองสถานการณ์บางอย่างขึ้นมา เพื่อให้นักเรียนได้เข้าไปมีบทบาทหรือมีส่วนร่วมในการสืบค้นหาความจริงหรือไขความลับที่ถูกซ่อนไว้ ดังเช่นการ์ตูนชื่อดังอย่าง โคนัน ที่มีเหตุการณ์ต่างๆ ให้ตัวเอก ต้องทำการตั้งสมมติฐาน สังเกต หาเบาะแสจากข้อมูลต่างๆ ทำการวิเคราะห์ แยกแยะ เปรียบเทียบ หรือทดลอง นำเสนอข้อสรุปผ่านเหตุผลต่างๆ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถือเสน่ห์ของเรื่องราวการสืบสวนก็ว่าได้ที่ชวนให้เราเป็นส่วนหนึ่งและติดอยู่กับความสงสัย หากมองลึกๆแล้ว สิ่งนี้ยังถือเป็นกระบวนการที่มนุษย์พยายามจะค้นหาคำตอบ เพื่อทำความความเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นต่างๆรอบตัวอีกด้วย

เริ่มต้นสร้างบทเรียนแนวสืบสวน ลองใช้วิธีต่อไปนี้เลย

1.วางเป้าหมายและระยะการเรียนรู้

สิ่งสำคัญคือครูจำเป็นต้องเริ่มตั้งคำถามว่า อะไรคือจุดประสงค์ปลายทางของบทเรียนที่เรากำลังสอน เช่น ให้นักเรียนประเมินความน่าเชื่อของหลักฐานทางประวัติศาสตร์ หรือวิเคราะห์และเปรียบเทียบความแตกต่างทางชีววิทยาได้ ไม่จำเป็นต้องเป็นแค่ตัวชี้วัดเดียว หรือจำกัดเพียงวิชาใดวิชาหนึ่ง โดยครูอาจออกแบบร่วมกัน เช่น การให้นักเรียนมีทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และวิธีทางประวัติศาสตร์ นอกจากนี้ระยะเวลาการเรียนรู้อาจมากกว่า 1 คาบ หรือตลอดทั้งสัปดาห์ เพื่อให้เวลานักเรียนกับบทเรียนมากขึ้น โดยกระบวนการเป็นได้ทั้งการถกเถียง วิเคราะห์หลักฐาน สืบค้น และหาข้อสรุป การรวบยอดคอนเซ็ปต์ (เช่น คอนเซปต์เรื่องหมู่เลือด) การเปรียบเทียบ แยกแยะ จัดจำแนก การสำรวจและทำความเข้าใจแง่มุมที่หลากหลาย การให้นักเรียนได้ทดลองและพิสูจน์ด้วยตนเอง

2. เลือกใช้เนื้อหา ข้อมูลและคำถามประกอบบทเรียน

หากเราคาดหวังให้นักเรียนได้ประเมินความน่าเชื่อถือหลักฐาน ครูจำเป็นที่ต้องค้นคว้าหลักฐานหรือข้อมูลทางประวัติศาสตร์จากหลากหลายแง่มุมในเบื้องต้นก่อน เพื่อนำมาเป็นวัตถุดิบในการผูกเรื่องราว และให้บทตัวละคร ทั้งนี้เพราะว่า เสน่ห์สำคัญของการสืบสวน คือการเชิญชวนให้นักสืบ (ตัวนักเรียน) ได้เผชิญกับชุดข้อมูล ความเห็น หลักฐานที่มีแง่มุมแตกต่างออกไป เพื่อที่จะทำการวิเคราะห์และสร้างข้อสรุปขึ้นมา ครูจึงต้องทำการบ้านส่วนนี้ค่อนข้างหนักหน่อย รวมถึงการเลือกใช้คำถามสำคัญต่างๆ เพื่อนำไปสู่การเรียนรู้ตามเป้าหมาย เช่น อยากให้นักเรียนประเมินความน่าเชื่อ ครูอาจต้องตระเตรียมคำถาม เช่น จากที่ตัวละคร A ยกหลักฐานมาอธิบาย นักเรียนรู้ได้อย่างไรว่าหลักฐานนั้นไม่มีอคติของผู้เขียน เป็นต้น

3.เลือกบรรยากาศของเรื่องราวสืบสวน

อาจเป็นการเลือกให้สอดคล้องกับเป้าหมายที่วางไว้ และประสบการณ์ของนักเรียน (เพื่อเอื้อให้นักเรียนจินตนาการถึงบทบาทที่ตัวเองได้รับในเรื่องราวได้ง่าย) อาจเน้นให้เกิดบรรยากาศลึกลับ น่าค้นหา ท้าทาย ไม่ว่าจะเป็น โลกตำรวจอาชญากรรม (แบบซีรีส์เกาหลี ดีมั้ยนะ?) โลกแฟนตาซี (Harry Potter ก็น่าสนใจ) โลกล่มสลาย (ซอมบี้จะเป็นอย่างไรดี ?) โลกอนาคต โลกยุคโบราณ หรือโลกปัจจุบันที่สุดแสนธรรมดา

4.สร้างเรื่องราวและตัวละครขึ้นมา

ในข้อนี้ครูอาจวางเส้นเรื่องที่ประกอบด้วย

1) ฉากเริ่มแรก: สร้างบรรยากาศ พานักเรียนเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องราว

2) ฉากสำคัญ: ทำให้เกิดความสงสัย ขัดแย้ง สับสน มีคำถามจากปมบางอย่างในเรื่อง

3) ฉากรายละเอียด: การให้ข้อมูลหลักฐาน ผ่านตัวละครหรือวัตถุสิ่งของต่างๆ เช่น ข้อมูลชุด A อาจแปลงเป็นบทพูดของตัวละคร

4) ครูให้คำถามสำคัญของสืบสวนที่อิงกับเป้าหมายการเรียนรู้ เช่น เราจะมีวิธีการเข้าใกล้ความจริงได้อย่างไร ในฐานะนักสืบตอนนี้นักเรียนสังเกตเห็นอะไรบ้าง ครูยังสามารถให้คำถามไกด์ในระหว่างที่นักเรียนกำลังพูดคุยสืบค้นได้อีกด้วย หรือเปิดโอกาสให้นักเรียนค้นคว้าเพิ่มเติมจากอินเทอร์เน็ต ห้องสมุด เป็นต้น

5) ฉากปั่นปั่น: การเพิ่มข้อมูลบางอย่างเข้ามาในระหว่างที่นักเรียนกำลังดำเนินการสืบสวนไปได้สักพัก เพื่อให้บทเรียนมีความท้าทาย หรือช่วยให้นักเรียนทำความเข้าใจได้ง่ายขึ้น

6) ฉากจบ: นำเสนอข้อสรุปของแต่ละกลุ่ม ครูอาจชวนตั้งข้อสังเกตหรือให้มุมมองที่ขยายความเข้าใจนักเรียนออกไป